Κρασί: Ανακατατάξεις με φόντο κλιματική κρίση, δασμούς, κατανάλωση

Με προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, στρατηγικές συνεργασίες και συγκέντρωση απαντά ο οινοποιητικός κλάδος στις προκλήσεις που αναδύονται μετά τις απανωτές κρίσεις.

Oι οινοπαραγωγοί παγκοσμίως καλούνται να προσαρμοστούν στις δημογραφικές αλλαγές και στην επιβράδυνση της ανάπτυξης, στη μείωση της κατανάλωσης, στις παρενέργειες του πληθωρισμού, στον ανταγωνισμό από τα ποτά χωρίς αλκοόλ αλλά και σε πιθανούς δασμούς στις εισαγωγές των ΗΠΑ.

Ειδικότερα, οι ελληνικές οινοποιητικές επιχειρήσεις που ήταν λιγότερο προετοιμασμένες γι’ αυτές τις αλλαγές, κυρίως μικροί παραγωγοί και οινοποιεία με υψηλό δανεισμό και “ανοίγματα” σε τράπεζες και servicers, δοκίμασαν τις αντοχές τους στις πρόσφατες κρίσεις.

Οι δοκιμασίες ιστορικών σημάτων κρασιού

Χαρακτηριστική είναι η υπόθεση της ιστορικής οινοποιίας Τσάνταλης, που οδηγείται σε πτώχευση. Διέκοψε την παραγωγή εδώ και ενάμιση χρόνο ενώ πρόσφατα συζητήθηκε η αίτηση πτώχευσης που κατέθεσε στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης.

Είχαν προηγηθεί δοκιμασίες και άλλων ιστορικών σημάτων, όπως της Μπουτάρης που προσέφυγε στον ΠτΚ, για να «διασωθεί» με την απόφαση της 22.8.2022 που επικύρωσε συμφωνία εξυγίανσης από την Ελληνικά Οινοποιεία του ομίλου Sterner Stenhus Greece των αδελφών Ηλία και Θωμά Γεωργιάδη. Τότε η Premia Properties, που επίσης ανήκει στον σουηδικό όμιλο, απέκτησε τον έλεγχο πέντε οινοποιείων εκμισθώνοντας τις εγκαταστάσεις στη νέα εταιρεία Μπουτάρη Οινοποιητική ενώ πρόσφατα το οινοποιείο στη Σαντορίνη μεταβιβάστηκε στο Κτήμα Άλφα των Άγγελου Ιατρίδη και Μάκη Μαυρίδη. Σημειωτέον το Κτήμα Άλφα συμφώνησε πριν από λίγο καιρό αποκλειστική διανομή των προϊόντων του από την Mantis Group, η οποία έχει αποκτήσει την οινοποιία Μαλαματίνα ενώ έχει ενδιαφέρον και για την Κουρτάκης.

Ισχυρό πόλο οικοδομεί η Ελληνικά Οινοποιεία

Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι μετά την απόκτηση της δραστηριότητας της Μπουτάρης, με μια σειρά κινήσεις η Ελληνικά Οινοποιεία, στην οποία διατηρεί μειοψηφικό ποσοστό και η οικογένεια Αντετοκούνμπο, έχει ενισχύσει τη θέση της στην ελληνική αγορά αποκτώντας σταδιακά το φυσικό μεταλλικό νερό Ιόλη αλλά και το 50% της Navarino Vineyards, κοινή επένδυση με την ΤΕΜΕΣ της οικογένειας Κωνσταντακόπουλου. Είναι δε προ των πυλών η επισημοποίηση συμφωνίας για απόκτηση και της Σεμέλη Οινοποιητική της οικογένειας Σάλλα.

Αυτές οι επενδυτικές κινήσεις αναδεικνύουν έναν νέο ισχυρό πόλο στην εγχώρια αγορά οίνου με εξαγωγικές προοπτικές «απειλώντας» την πρωτοκαθεδρία παραδοσιακών παικτών αφού ο τζίρος που συγκεντρώνει εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τον πήχη των 30 εκατ. ευρώ, χωρίς να υπολογίζονται τυχόν νέες εξαγορές στο προσεχές διάστημα.

Οι μεγάλοι παίκτες της αγοράς οίνου

Για παράδειγμα, η Cavino (Οινοποιία-Ποτοποιία Αιγαίου), των αδελφών Αναστασίου, κορυφαία εταιρεία στην κατάταξη, που πρόσφατα απέκτησε το Κτήμα Νέμειον του οινολόγου Γιώργου Βασιλείου, πραγματοποιεί κύκλο εργασιών περί τα 35 εκατ. ευρώ. Διαθέτει φημισμένες τοπικές παραδοσιακές ποικιλίες όπως Ροδίτης, Λαγόρθι, Μαυρούδι, Βολίτσα, Ψιλόμαυρο Καλαβρύτων, Μοσχάτο, Μαυροδάφνη, καθώς και ευγενείς ξένες ποικιλίες Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Merlot, Syrah, Chardonnay, Sauvignon Blanc. Ελέγχει την Μέγα Σπήλαιο, την Ελληνικό Τσίπουρο και την Μπαμπατζίμ (εδώ η συμμετοχή είναι 60%) και είναι η μεγαλύτερη εξαγωγική ελληνική εταιρεία εμφιαλωμένων οίνων. Οι εξαγωγές εισφέρουν σχεδόν 65% του ετήσιου κύκλου εργασιών της.

Επίσης, ο έτερος ισχυρός πόλος, η Ελληνικά Κελλάρια Οίνων-Κουρτάκης πραγματοποιεί κύκλο εργασιών περί τα 25 εκατ. ευρώ (αν και στον τελευταίο ισολογισμό του 2023 εμφάνισε πτώση 2,8%). Ακολουθεί η Κτήμα Κώστα Λαζαρίδη με περίπου 23 εκατ. ευρώ (το 2023), το Κτήμα Άλφα κοντά στα 15 εκατ. ευρώ, η Κυρ Γιάννη που ανέβηκε στα 14,5 εκατ. ευρώ, η οινοποιία B. Τσακτσαρλής-Ε.Γεροβασιλείου (Κτήμα ΒΙΒΛΙΑ ΧΩΡΑ) με περίπου 12 εκατ. ευρώ κ.α..

Κίνδυνοι από δασμούς και κλιματική αλλαγή

Εν τω μεταξύ, με το βλέμμα στο μέλλον οι οινοποιητικές επιχειρήσεις έχουν να διαχειριστούν μια σειρά από προκλήσεις.

Στοχεύοντας σε εξαγωγές δεν παραβλέπουν τις επιπτώσεις της διακυβέρνησης του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ, που έχει προειδοποιήσει για δασμούς. Ήδη οι πληροφορίες αναφέρουν ότι επισπεύσθηκαν εισαγωγές εμπορευματοκιβωτίων από την Ευρώπη για να διασφαλίσουν χαμηλότερες τιμές ενώ αμερικανικές εταιρείες ανησυχούν για την «απάντηση» της ΕΕ με επιπλέον επιβαρύνσεις στα αμερικανικά κρασιά, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις εξαγωγές τους την ώρα που ο πληθωρισμός έχει πλήξει και την εσωτερική κατανάλωση. Το νέο περιβάλλον προοιωνίζεται διαταραχή και στην αλυσίδα εφοδιασμού βασικών πρώτων υλών για τα οινοποιεία όπως βαρέλια, μπουκάλια και φελλοί, με πιθανές καθυστερήσεις στην παραλαβή παραγγελιών ή και ανατιμήσεις.

Επίσης, η κλιματική αλλαγή παραμένει πρόκληση για τους παραγωγούς. Η αναγεννητική αμπελουργία και η σωστή διαχείριση του αμπελώνα με έμφαση στο νερό αλλά και σε θέματα μεταποίησης και συσκευασίας βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα των οινοπαραγωγών. Ήδη το Κτήμα Κυρ Γιάννη άνοιξε το δρόμο και σε άλλα οινοποιεία με την μέτρηση του ανθρακικού αποτυπώματος στα Κτήματα Νάουσας και Αμυνταίου λαμβάνοντας το πιστοποιητικό ISO 14064. Η Κυρ Γιάννη είναι πλέον μέλος του οργανισμού International Wineries For Climate Action ενώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι είναι προσανατολισμένη σε βιώσιμες πρακτικές από την ίδρυσή της, το 1997, από τον Γιάννη Μπουτάρη, ο οποίος συνέχισε την ιστορία και της Οινοποιίας Μπουτάρη. Με επενδυτικό πλάνο που αναμένεται να ξεπεράσει τα 12 εκατ. ευρώ την επόμενη πενταετία (2025-2029), συνεχίζει την έρευνα και ανάπτυξη των αμπελώνων, την πράσινη αναβάθμιση και επέκταση των οινοποιείων του Κτήματος σε Νάουσα και Αμύνταιο, ενώ επεκτείνεται και σε νέες δραστηριότητες όπως τα νέα premium αφρώδη Scaperdas Freres αλλά και η διαχείριση του εμβληματικού Κτήματος Σιγάλα στη Σαντορίνη.

Οι νέες τάσεις και η μείωση της κατανάλωσης

Η καινοτομία, οι διαδραστικές εμπειρίες και η αξιοποίηση της τεχνολογίας από τους σομελιέ προκειμένου να καλύψουν τις ιδιαίτερες προτιμήσεις των καταναλωτών είναι πυλώνες στις στρατηγικές των επιχειρήσεων που έχουν να αντιμετωπίσουν τη μείωση της κατανάλωσης και την ζήτηση για προϊόντα υψηλής αξίας αλλά χαμηλού κόστους.

Σημειώνεται ότι η κατανάλωση κρασιού θα συνεχίσει να μειώνεται στην Ευρώπη, ειδικά σε χώρες-μεγάλους καταναλωτές (π.χ. Γερμανία, Γαλλία), όπως και σε ορισμένες από τις κύριες αγορές υποδοχής ευρωπαϊκών εξαγωγών οίνων. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η κλιματική αλλαγή οδηγεί σε μείωση των εκτάσεων καλλιέργειας αμπελώνων και πτώση των όγκων παραγωγής. Επίσης, ως αποτέλεσμα η αύξησης της προσφοράς εντός της ΕΕ αναμένεται και μείωση των εισαγωγών κρασιού. Σημειώνεται ότι η ευρωπαϊκή παραγωγή κατευθύνεται κυρίως στην κατανάλωση εντός ΕΕ (σε ποσοστό 66% την περίοδο 2020-2024), ενώ εξάγεται ένα ποσοστό περίπου 20%. Παρατηρείται πτώση ιδιαίτερα στα κόκκινα κρασιά και μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στα αφρώδη ενώ αυξάνεται η ζήτηση για ποτά με βάση το κρασί και για κρασιά χωρίς αλκοόλ, όπου ακόμη οι όγκοι είναι χαμηλοί. Με βάση τις προβλέψεις για την επόμενη δεκαετία, μέχρι το 2035, αναμένεται πτώση εξαγωγών κατά 1,2% ετησίως και πτώση των εισαγωγών κατά 2,7%.

Διαβάστε επίσης

Τα μέτρα που είναι στο τραπέζι για να μην αυξηθούν τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια

Τι ισχύει με την έκπτωση 20% στον ΕΝΦΙΑ: Αναλυτικά παραδείγματα

Renault: Ο γαλλικός γίγαντας ξεπερνά τους Γερμανούς ανταγωνιστές