Την άνοιξη του 2021, λίγο πριν την επέτειο των διαδηλώσεων στην Πλατεία Τιενανμέν στο Πεκίνο, παρατηρήθηκε κάτι περίεργο από τους χρήστες της μηχανής αναζήτησης της Microsoft, Bing, στις ΗΠΑ. Η αναζήτηση για αποτελέσματα της εικόνας «ο διαδηλωτής απέναντι στα τανκ», της εμβληματικότερης φωτογραφίας από τη φοιτητική εξέγερση, δεν έβγαζε κανένα αποτέλεσμα. Λίγο αργότερα, το πρόβλημα διορθώθηκε. Όμως, όπως αποκαλύπτει τώρα, έρευνα του Bloomberg Businessweek, οι τεχνικοί της Microsoft είχαν εφαρμόσει κατά λάθος στην παγκόσμια έκδοση του Bing, το πρωτόκολλο (με λογοκρισία) που εφάρμοζαν στην κινεζική έκδοση της μηχανής αναζήτησης.
Η Bing αποκαλύπτει το ρεπορτάζ, είναι ιδιαίτερα επιτυχημένη στην Κίνα, από όπου έχουν ήδη αποχωρήσει οι Google και η Yahoo!, ενώ δεν είναι διαθέσιμα τα Facebook, Snapchat και X (πρώην Twitter). Ενίοτε η Bing ξεπερνά ακόμη και τη δημοφιλή κινεζική μηχανή αναζήτησης Baidu, έχοντας σφυρηλατήσει την κυριαρχία της στην κινεζική αγορά. Όμως οι όροι με τους οποίους γίνεται αυτό, μπορούν να θεωρηθούν αμφισβητήσιμοι.
Το ρεπορτάζ είναι αποκαλυπτικό. Μιλώντας με πρόσωπα από την κινεζική Microsoft, την ταυτότητα των οποίων προστατεύει, ο δημοσιογράφος αποκαλύπτει τις λέξεις κλειδιά, οι οποίες δεν αποδίδουν αποτελέσματα: «ανθρώπινα δικαιώματα», «κλιματική αλλαγή Κίνα», «Νόμπελ Ειρήνης», «διαφθορά στο Κομμουνιστικό Κόμμα», «σφαγή στην Πλατεία Τιενανμέν», «ο διαδηλωτής απέναντι στα τανκ», «Δαλάι Λάμα», «Λιόου Σιαομπό» (ο διανοούμενος ακτιβιστής και κάτοχος του Νόμπελ Ειρήνης του 2010, που έχει φύγει από τη ζωή) και «δημοκρατία», είναι μερικές από τις απαγορευμένες λέξεις και τις αναζητήσεις που, είτε δεν δίνουν αποτελέσματα, είτε δίνουν αποτελέσματα που παρουσιάζουν την απάντηση της κινεζικής κυβέρνησης στις κατηγορίες. Οι αναζητήσεις σε λογοκριμένο περιεχόμενο φέρουν τη σήμανση «τα αποτελέσματα έχουν αφαιρεθεί σε απάντηση ειδοποίησης των τοπικών νομικών απαιτήσεων».
Μετά τη δημοσίευση της έρευνας, ο Δημοκρατικός Γερουσιαστής της Βιρτζίνια, Μαρκ Γουόρνερ, κάλεσε την Microsoft να απομακρύνει τη μηχανή αναζήτησης Bing από τη χώρα. «Οι αμερικανικές εταιρείες δεν θα έπρεπε να διευκολύνουν την λογοκρισία της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας» δήλωσε ο Γουόρνερ. «Να δίνει κανείς στο Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα τα εργαλεία τα λογοκρίνει τις αναφορές στην Πλατεία Τιενανμέν, την καταπάτηση δικαιωμάτων στην Σιντζιάνγκ (επαρχία των μειονοτικών Ουιγούρων), στον πολιτικό λόγο που σχετίζεται με τον Σι Τζινπίνγκ και άλλα, είναι αντίθετο σε βασικές αμερικανικές αξίες σχετικά με την ελευθερία του λόγου», συμπλήρωσε.
Ο παλιός μου φίλος Μπιλ
Σε αντίθεση με άλλους ψηφιακούς κολοσσούς, η Microsoft συνεχίζει να τρέχει την τοπική εκδοχή της Bing από το 2009, συμμορφούμενη με τις απαιτήσεις λογοκρισίας του καθεστώτος. Ο Μπιλ Γκέιτς υπήρξε επί σειρά ετών υποστηρικτής της συνεργασίας με την Κίνα, προκειμένου να ενθαρρυνθεί η καινοτομία στην υγεία και την επιστήμη, ενώ απορρίπτει τις ανησυχίες για τη λογοκρισία και την επίδραση που αποκτά η Κίνα στον τεχνολογικό τομέα. Αν και αποχώρησε από το ΔΣ της Microsoft το 2020, συνεχίζει να επισκέπτεται Κινέζους ηγέτες. Τον Ιούνιο του 2023, συναντήθηκε με τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ. Στη διάρκεια της συνάντησης, ο Σι τον χαρακτήρισε «παλιό φίλο».
Ο Σάτια Ναντέλα, διευθύνων σύμβουλος της Microsoft την τελευταία δεκαετία, συνεχίζει στην γραμμή του Γκέιτς σχετικά με την Κίνα, στη λογική πως είναι χρήσιμη η προσφορά διαδικτυακών υπηρεσιών, ακόμα και αν προϋποθέτει τη συνεργασία με απολυταρχικά καθεστώτα. Ο Ναντέλα και άλλα στελέχη της Microsoft, υποβαθμίζουν την έκταση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων της Microsoft στην Κίνα. Το 2020, ο πρόεδρος της Microsoft, Μπραντ Σμιθ, είπε πως η χώρα αποτελεί μόνο το 1,8% των παγκόσμιων πωλήσεων του τεχνολογικού κολοσσού.
Παρ’ όλα αυτά, η Bing σημειώνει πραγματική πρόοδο στην κινεζική αγορά. Το 2023, για ένα διάστημα πενταμήνου, ξεπέρασε την Baidu Inc., τον ηγέτη στη συγκεκριμένη αγορά, κάτι που επαναλήφθηκε και τον φετινό Ιανουάριο, σύμφωνα με την StatCounter. Η Microsoft έχει προχωρήσει σε συνεργασίες με δεκάδες χιλιάδες κινεζικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη λιανική, τη μεταποίηση, τον τομέα της ευεξίας, την αυτοκινητοβιομηχανία και την ενέργεια. Τον Σεπτέμβριο του 2022, ο επικεφαλής της Microsoft στην Κίνα, Γιανγκ Χου, ανακοίνωσε σχέδια για την επέκταση της Microsoft Κίνας σε δυναμικό συνολικά πάνω από 10.000 εργαζόμενων.
«Εδώ και χρόνια, οι επικριτές της δηλώνουν πως οι επιχειρήσεις της εταιρείας στην Κίνα είναι αντίθετες με τις δεσμεύσεις της στα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία. Είναι ανησυχητικό και εξοργιστικό» δηλώνει ο Γιακιού Γουανγκ, διευθυντής ερευνών για την Κίνα, το Χονγκ Κονγκ και την Ταϊβάν στην αμερικανική δεξαμενή σκέψης Freedom House.
Στην απάντηση που έδωσε στο δημοσίευμα του Bloomberg Businessweek, ο Φρανκ Σο, επικεφαλής επικοινωνίας της Microsoft δήλωσε: «Η Bing είναι η λιγότερο λογοκριμένη μηχανή αναζήτησης στην Κίνα και συχνά η μόνη προσβάσιμη πηγή για τόνους πληροφοριών εκεί, ακόμη και αν πρέπει να εξαφανίσουμε συγκεκριμένα αποτελέσματα σύμφωνα με τον κινεζικό νόμο».
