THEPOWERGAME
Τα πρώτα σημάδια της αρνητικής επίδρασης του αμερικανικού Inflation Reduction Act (IRA) στην ΕΕ αντανακλά απόφαση της γερμανικής Volkswagen (VW) να παγώσει σχέδια για την κατασκευή εργοστασίου μπαταριών στην ανατολική Ευρώπη. Αντ’ αυτού, η Volkswagen, η μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία στην Ευρώπη, θέτει σε προτεραιότητα τη δημιουργία παρεμφερούς μονάδας στις ΗΠΑ. Στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού προβλέπονται για τη VW επιδοτήσεις και ευνοϊκά δάνεια έως και 10 δισ. ευρώ, κυρίως, από το πακέτο των 369 δισ. δολαρίων που προώθησε η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν με το νομοσχέδιο IRA για τη χρηματοδότηση της «πράσινης» μετάβασης στην αμερικανική οικονομία.
Πηγές των Financial Times αποκάλυψαν πως η VW δήλωσε την περασμένη εβδομάδα σε αξιωματούχους της ΕΕ πως ενδεχομένως να της αναλογούν επιδοτήσεις και δάνεια 9 με 10 δισ. ευρώ από το IRA και άλλα προγράμματα που έχει δρομολογήσει ο Λευκός Οίκος, για την ενθάρρυνση της «πράσινης επιχειρηματικότητας» εντός αμερικανικών συνόρων. Στελέχη της VW δήλωσαν πως τηρούν στάση αναμονής, προκειμένου να αποσαφηνιστεί ποια θα είναι η αντίδραση της ΕΕ. Τόσο οι Βρυξέλλες, όσο και μεμονωμένα κράτη-μέλη, έχουν εκφράσει τη μεγάλη δυσαρέσκειά τους για το IRA, το οποίο δίνει πλούσια κίνητρα στις εταιρείες και μάλιστα σε όλα τα στάδια της παραγωγής, από τη χρήση πρώτων υλών εντός των ΗΠΑ έως την πώληση του τελικού προϊόντος στον καταναλωτή.
Οι ΗΠΑ κερδίζουν χρόνο εις βάρος της ΕΕ
Εκτός από το ύψος των επιδοτήσεων και των δανείων του IRA, οι ΗΠΑ έχουν κινηθεί τάχιστα, για να θέσουν σε άμεση εφαρμογή το νομοσχέδιο και να προσελκύσουν έτσι το συντομότερο επενδύσεις στη χώρα. Υψηλοί αξιωματούχοι της Κομισιόν βρίσκονται σε συναγερμό. Όμως, το προσχέδιο του «Net Zero Industry Act», το οποίο προορίζεται ως αντίπαλον δέος του IRA, δεν ήταν αντάξιο των προσδοκιών. Αν και σκοπός της οδηγίας αυτής είναι να χαλαρώσει τους κανόνες για την κρατική βοήθεια και να ανοίξει τον δρόμο σε επιδοτήσεις από την ΕΕ, παράγοντες της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας είπαν στους Financial Times πως ήταν αόριστο. Μέσα στην επόμενη εβδομάδα αναμένεται να δημοσιευτεί το τελικό κείμενο του Net Zero Industry Act, ως μέρος του «Βιομηχανικού Σχεδίου Πράσινης Συμφωνίας», με απώτερο στόχο να κατασκευάζεται τουλάχιστον το 40% των «πράσινων» τεχνολογιών στην ΕΕ έως το 2030.
Βέβαια, η VW δεν οπισθοδρομεί από όλα τα σχέδια για την επέκταση της παραγωγής στην Ευρώπη, βάσει του μεγάλου σχεδίου αναδιάρθρωσης, που αναγγέλθηκε πρώτη φορά τον Ιούλιο του 2021. Ο διευθύνων σύμβουλος της VW, Τόμας Σέφερ, είπε τον περσινό Οκτώβριο πως όλα τα μοντέλα της αυτοκινητοβιομηχανίας θα είναι ηλεκτροκίνητα (EVs) μέχρι το 2033. Τέλη Φεβρουαρίου έγινε γνωστό πως η σχεδιαζόμενη κατασκευή του εργοστασίου μπαταριών για EVs στην Ισπανία θα λάβει τελικά χώρα στο Σαγούντο, μια πόλη στα βορειοανατολικά της Βαλένθια. Πηγές της ενημερωτικής ιστοσελίδας electrive.com αποκάλυψαν πως η απόφαση για το Σαγούντο έχει ληφθεί κατά «95%». Πρόκειται για μια επένδυση 3,5 δισ. ευρώ, που έχει τη δυνατότητα δημιουργίας 3.500 θέσεων εργασίας.
Τον Ιούλιο του 2021, η VW είχε δεσμευτεί με την κατασκευή τεσσάρων εργοστασίων μπαταριών για EVs στην Ευρώπη. Όμως, ο Τόμας Σμαλ, επικεφαλής του τομέα εξαρτημάτων της VW, έγραψε πρόσφατα στο LinkedIn πως η VW έχει σημειώσει ταχύτερη πρόοδο στη Βόρεια Αμερική, παρά στην Ευρώπη. Προειδοποίησε πως η Ευρώπη κινδυνεύει να χάσει επενδύσεις δισεκατομμυρίων, απευθύνοντας έκκληση για ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα κρατικής βοήθειας και χαμηλότερο κόστος στην «πράσινη» ενέργεια.
IRA: Υπαρξιακή απειλή για την ευρωπαϊκή βιομηχανία
Αφού το IRA έλαβε το «πράσινο φως» από το αμερικανικό Κογκρέσο πέρυσι τον Νοέμβριο, ο Τιερί Μπρετόν, αρμόδιος επίτροπος για την εσωτερική αγορά στις Βρυξέλλες, μίλησε για «υπαρξιακή απειλή» της ευρωπαϊκής βιομηχανίας. Σε ανάλογο μήκος κύματος, ο Φρεντερίκ Περσόν, επικεφαλής της Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Επιχειρήσεων (BusinessEurope), αναφέρθηκε σε έναν «πνιγμό» της βιομηχανίας, καθώς συμβαίνει «αθόρυβα». Από την άλλη πλευρά, όμως, ο αρμόδιος για την εποπτεία και τον συντονισμό του IRA, Τζον Ποντέστα, ξεκαθάρισε τέλη Φεβρουαρίου πως δεν θα απολογηθεί για το γεγονός ότι η Ουάσινγκτον βάζει σε προτεραιότητα τη δημιουργία θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ. Απέκρουσε έτσι την κριτική πως οι ΗΠΑ θέτουν σε δυσμενή θέση την ευρωπαϊκή βιομηχανία, η οποία ήδη είναι αντιμέτωπη με ένα δυσανάλογα υψηλό κόστος ενέργειας, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Μία από τις επίμαχες προβλέψεις της νομοθεσίας είναι η επιστροφή φόρων έως και 7.500 δολαρίων ανά όχημα, σε όσα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα (ΕV) συναρμολογούνται στη Βόρεια Αμερική. Για να έχουν οι αυτοκινητοβιομηχανίες πρόσβαση στο IRA θα πρέπει τουλάχιστον το 40% των μεταλλευμάτων στις μπαταρίες των ηλεκτροκίνητων να είναι αμερικανικής προέλευσης ή από χώρες που έχουν συνάψει συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου με την Ουάσινγκτον. Και αυτό το όριο αυξάνεται κάθε χρόνο, μέχρι να φτάσει το 80%.