THEPOWERGAME
Δύο χρόνια μετά την ανάληψη της πρωθυπουργίας ο Ερντογάν, ανακήρυξε το 2005 ως Έτος Αφρικής για την Τουρκία. Έως τότε η παρουσία της γειτονικής χώρας στην Μαύρη ήπειρο ήταν αυτό που θα έλεγε κάποιος, τυπική: Πρεσβείες σε 12 χώρες, κυρίως αυτές του αραβικού κόσμου και και τις μεγαλύτερες πληθυσμιακά, ενώ σε εμπορικό επίπεδο οι εισαγωγές και οι εξαγωγές φιγούραραν στις τελευταίες θέσεις συγκρινόμενες με άλλες περιοχές του πλανήτη. Τόσο για τον σημερινό πρόεδρο της Τουρκίας όσο και για την διπλωματία και την οικονομία της γειτονικής χώρας ο «εορτασμός» του Έτους Αφρικής, δεν ήταν καθόλου τυπικός καθώς αποτέλεσε την αφετηρία για την «άλωση» της ανερχόμενης οικονομικής δύναμης του πλανήτη.
Διπλωματικός οργασμός
Από τις 12 πρεσβείες (σ.σ. με βαθύ κόκκινο στον χάρτη) σε λιγότερο από 18 χρόνια η Τουρκία έχει φτάσει στις σήμερα 44 ενώ προγραμματίζει να ξεπεράσει τις 50 μέσα στα επόμενα χρόνια. Αξίζει να σημειωθεί ότι η παρουσία της Τουρκίας ξεπερνάει μεγάλες χώρες και οικονομίες της Ευρώπης και του πλανήτη οι οποίες σε αρκετές περιπτώσεις έχουν αποσυρθεί από αφρικανικά κράτη για λόγους ασφαλείας εξαιτίας συχνών εχθροπραξιών και εμφυλίων. Η φυσική παρουσία της Τουρκίας μέσω πρεσβειών εκλαμβάνεται τόσο από τις κυβερνήσεις όσο και από τους πολίτες ως θετικό στοιχείο ανεβάζοντας περαιτέρω την θετική εικόνα που έχουν για την χώρα.
Η επέκταση φέρει ολοφάνερα την σφραγίδα του ίδιου του προέδρου Ερντογάν ο οποίος από την εποχή που είχε εκλέγει πρωθυπουργός έως σήμερα έχει επισκεφθεί 31 αφρικανικές χώρες, αριθμός ρεκόρ για ηγέτη κράτους εκτός της ηπείρου. Η ανταπόκριση των αφρικανικών κρατών στην επίθεση φιλίας μεταφράστηκε με άνοιγμα διπλωματικών γραφείων στην Τουρκία. Από τις 10 πρεσβείες που φιλοξενούσε η Άγκυρα το 2005 σήμερα οι αφρικανικές αποστολές έχουν φτάσει σε 38.
Κάλυψη 360
Τα παραπάνω έχουν δείξει ήδη τους καρπούς τους και σε οικονομικό επίπεδο. Η Τουρκία συμμετέχει σε 45 κοινά επιχειρηματικά συμβούλια σε αφρικανικές χώρες ενώ το εμπόριο με την Μαύρη ήπειρο έχει εκτοξευθεί στα 34,5 δισ. δολάρια το 2021 έναντι 5,4 δισ. δολαρίων που ήταν το 2003. Αντίστοιχα ο όγκος των έργων που έχουν αναλάβει τουρκικών συμφερόντων εταιρείες στην περιοχή, υπολογίζονται στα 77,8 δισ. δολάρια. Τουρκικές κατασκευαστικές έχουν υπογράψει μερικά από τα πλέον εμβληματικά έργα που έχουν γίνει την Αφρική. Από το Kigali Arena στην Ρουάντα, το μεγαλύτερο στάδιο που έχει χτιστεί στην Ανατολική Αφρική και το ολυμπιακό κολυμβητήριο στην Σενεγάλη έως το κολοσσιαίο τζαμί στο Τζιμπουτί.
Παράλληλα η Τουρκία και οι επιχειρήσεις της έχουν βρει στην Αφρική έναν σημαντικό πελάτη και προμηθευτή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η βιομηχανία του ρούχου. Η Αιθιοπία – το άτυπο οικονομικό στρατηγείο της Τουρκίας στην Αφρική – είναι η χώρα που αρκετές τουρκικές φίρμες έχουν μεταφέρει την ραφή των προϊόντων τους ενώ την ίδια ώρα αλυσίδες, όπως η LC Waikiki, ανοίγουν συνεχώς καταστήματα προλαβαίνοντας τις ευρωπαϊκές και αμερικανικές ανταγωνιστικές αλυσίδες. Συγκεκριμένα η LC Waikiki έχει παρουσία σε 13 αφρικανικές χώρες όταν η H&M έχει μόνο σε τρεις (Ν. Αφρική, Αίγυπτο και Μαρόκο).
Oι επισκέψεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αφρική – Γράφημα του African Business
Δεν είναι μόνο η διπλωματία και η οικονομία που ενώνουν την Τουρκία με την Αφρική. Οι σχέσεις ξεκινούν από τις πιο «ανώδυνες» θεωρητικά και φτάνουν στα άκρα. Για να ξεκινήσουμε από το τέλος απλά να υπενθυμίσουμε ότι η Τουρκία έχει στρατιωτική παρουσία σε δύο χώρες στην περιοχή (Λιβύη και Σομαλία) ενώ είναι και προμηθευτής όπλων σε αρκετούς εμφυλίους που ξεσπούν. Κατά τα άλλα οι τηλεοπτικοί δέκτες κατακλύζονται από τουρκικές σαπουνόπερες, η Turkish Airlines είχε φτάσει τους 60 προορισμούς σε 39 αφρικανικές χώρες ενώ περισσότεροι από 250 διπλωμάτες αφρικανικών χωρών έχουν συμμετάσχει στο «The International Junior Diplomats Training Program» που διοργανώνει το Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας.
Καταλυτικός φορέας για την θετική εικόνα της Τουρκίας στην Αφρική είναι η Τουρκική Υπηρεσία Συνεργασίας και Συντονισμού (TiKA). Συστάθηκε το 2005 και σήμερα διαθέτει πάνω από 22 γραφεία σε όλη την ήπειρο. Αντικείμενο της είναι η πραγματοποίηση έργων σε υγεία, γεωργία και κτηνοτροφία. Μόνο την περίοδο 2017 – 2022 έχει υλοποιήσει ή είναι σε φάση ολοκλήρωσης 1884 έργα. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι ανάμεσα στα έργα υγείας που υλοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια είναι το Νοσοκομείο Φυσικοθεραπείας Λιβύης, το Νοσοκομείο Φιλίας Τουρκίας – Νιγηρίας και το Νοσοκομείο… Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Σομαλία.