THEPOWERGAME
Στις 25 Ιανουαρίου του 1964, ο Φιλ Νάιτ με τον Μπιλ Μπάουερμαν, που ήταν προπονητής στίβου στο πανεπιστήμιο του Όρεγκον, επισφράγισαν τη μακροχρόνια συνεργασία τους με μια χειραψία που σηματοδότησε τη δημιουργία της Blue Ribbon Sports. Το 1972 μετονομάστηκε σε Nike, παραπέμποντας στην θέα Νίκη της ελληνικής μυθολογίας χάρις στην ιδέα του πρώτου υπαλλήλου της εταιρείας, Τζεφ Τζόνσον. Σήμερα, το λογότυπο της εταιρείας με περσινά έσοδα 37,4 δισ. δολαρίων και κεφαλαιοποίηση 198,42 δισ. δολαρίων είναι από τα πιο γνωστά στον κόσμο και συνυφασμένο με κάποιους από τους διασημότερους αθλητές στη σύγχρονη ιστορία. Συμπορεύτηκε, ως εκ τούτου, με τον δυναμικό και πολυτάραχο κόσμο των σπορ όσο εξελίσσονταν μέσα στα χρόνια.
Ο Φιλ Νάιτ εμπνεύστηκε τη ίδρυση της Nike ύστερα από την επίσκεψη στην Κόμπ της Ιαπωνίας αφού ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές σπουδές του στο πανεπιστήμιο Στάνφορντ. Σε αυτήν την ιαπωνική πόλη εντυπωσιάστηκε από την Onitsuka Tiger, η οποία εξελίχθηκε στην Asics. Έπεισε την εταιρεία πως τα αθλητικά παπούτσια της, υψηλής ποιότητας με χαμηλό κόστος παραγωγής, θα έκαναν ένα προσοδοφόρο ντεμπούτο στις ΗΠΑ. Έτσι από αθλητής στίβου στο πανεπιστήμιο του Όρεγκον, όπου πήρε το πρώτο του πτυχίο, εξελίχθηκε σε επιχειρηματία. Λίγα χρόνια αργότερα δημιούργησε την Nike, η οποία κατασκευάζει σήμερα κάποια από τα πιο περιζήτητα μοντέλα, πρωταγωνιστώντας ανάμεσα στις κορυφαίες μάρκες αθλητικών ειδών.
Η συνεργασία με τον Τζόρνταν άλλαξε τα δεδομένα
Η κατοχύρωση της επιτυχίας της Nike επιτεύχθηκε όταν ο Φιλ Νάιτ με τον Σόνι Βακάρο, υψηλόβαθμο στέλεχος της εταιρείας που έθεσε νέους κανόνες στο μάρκετινγκ του αθλητικού υποδήματος, έπεισαν το ανερχόμενο αστέρι του ΝΒΑ, Μάικλ Τζόρνταν, το 1984 να συνεργαστεί μαζί τους. Κρατώντας τον νεαρό Τζόρνταν των Chicago Bulls μακριά από τις Adidas, Reebok και Converse, ο Βακάρο της Nike έθεσε νέα κριτήρια στο αθλητικό μάρκετινγκ.
Υποσχόμενος στον Τζόρνταν την κυκλοφορία ομώνυμης σειράς παπουτσιών και ετήσιες απολαβές 500.000 δολαρίων, ο Βακάρο τον έπεισε να υπογράψει πενταετές συμβόλαιο με την Nike. Ήταν ένα υπέρογκο ποσό για την εποχή και πολλαπλάσιο των 150.000 δολαρίων που ελάμβανε ο Τζέιμς Γουόρθι των Lakers από τη New Balance. Στα μέσα της δεκαετίας του ΄80 γεννήθηκε το πρώτο Air Jordan μαζί με το αστέρι του Μάικλ Τζόρνταν. Κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ τον Μάρτιο του 1985 και μέχρι τον Μάιο είχε εξασφαλίσει πωλήσεις 70 εκατ. δολαρίων. Ήταν μια σωτήρια συμφωνία για την Nike. Μολονότι τα έσοδα της Nike είχαν αυξηθεί από τα 28,7 εκατ. δολάρια το 1973 στα 867 εκατ. δολάρια μέχρι τα τέλη του 1983, είχε παρουσιάσει αμέσως μετά τριμηνιαίες ζημιές για πρώτη φορά στην ιστορία της.
Αυτό το παρακλάδι της Nike σήμερα αντιπροσωπεύει το 31% των συνολικών πωλήσεων της Nike, επιτυγχάνοντας πωλήσεις 5 δισ. δολαρίων το περσινό οικονομικό έτος χάρις στην επανακυκλοφορία των υποδημάτων Air Jordan 1 και Air Jordan 11 αλλά και νέων μοντέλων που φέρουν τη σφραγίδα του σημερινού διάσημου παίκτη του ΝΒΑ, Ζάιον Γουίλιαμσον. Σύμφωνα με το περιοδικό Forbes, η Nike έχει καταβάλει συνολικά 1,3 δισ. δολάρια στον Μάικλ Τζόρνταν. Σήμερα είναι η μεγαλύτερη εταιρεία αθλητικών ειδών στον κόσμο και έχει συνεργαστεί με αθλητές παγκοσμίου βεληνεκούς -όπως οι τενίστες Ρότζερ Φέντερερ και Ραφέλ Ναδάλ, o ποδοσφαιριστής Ροναλντίνιο και ο παίκτης φούτμπολ Μπο Τζάκσον- με το σλόγκαν «Just Do It».
Μια συνεργασία οδήγησε στη ματαίωση του Nike Oregon Project
Επειδή, όμως, η πορεία της Nike είναι συνυφασμένη με τον κόσμο των σπορ, δεν θα μπορούσε να εξαιρεθεί από τις αντιπαραθέσεις του. Η 20ετής συνεργασία της εταιρείας με τον γνωστό δρομέα και προπονητή Αλμπέρτο Σαλαζάρ, ήταν ατυχής. Ο Σαλαζάρ αποκλείστηκε οριστικά ως προπονητής από το U.S Center for SafeSport (αμερικανικό κέντρο ασφαλούς άθλησης) που σημαίνει πως δεν θα μπορεί να συμμετέχει σε καμία εκδήλωση στα πλαίσιο της Αμερικανικής Ολυμπιακής και Παραολυμπιακής Επιτροπής (USPOC).
Ύστερα από μια μακρά σταδιοδρομία ως μαραθωνοδρόμος, ο Σαλαζάρ ήταν ένας από τους συνιδρυτές του Nike Oregon Project, το οποίο χρηματοδοτούνταν από την αμερικανική εταιρεία και απαρτίζονταν από τους καλύτερους δρομείς των ΗΠΑ. Αλλά το Αθλητικό Διαιτητικό Δικαστήριο, με έδρα τη Λοζάνη, αποφάνθηκε προ τριετίας πως συμμετείχε στο ντόπινγκ αθλητών και παραποιούσε τους ελέγχους, ενώ ο οριστικός αποκλειστικός του ήρθε τέλη του 2021 μετά από κατηγορίες αθλητριών για συναισθηματική και σωματική κακοποίηση με επίκεντρο το σωματικό τους βάρος, σύμφωνα με μια σειρά αποκαλύψεων των New York Times. Η Nike τελικά έριξε την αυλαία στο Oregon Project, κλείνοντας ένα αμφιλεγόμενο κεφάλαιο στη μακρά πορεία της.