Σε τρεις παράγοντες στηρίζεται η απόφαση της διοίκησης Γ. Στάσση στη ΔΕΗ για επέκταση στις γειτονικές αγορές της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, με επενδύσεις που προβλέπεται να φτάσουν τα 1,3 δισ. ευρώ την επόμενη πενταετία. Το ενδιαφέρον του ομίλου δεν περιορίζεται στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, που παρουσιάζουν τις πιο θετικές προοπτικές, αλλά επεκτείνεται και σε Βόρεια Μακεδονία (όπου ήδη διεκδικεί το μεγάλο υδροηλεκτρικό έργο Cebren, σε κοινοπραξία με την Archirodon), σε Σερβία και σε Αλβανία.
Πρώτον, το γεγονός πως η Ελλάδα θα παραμείνει εισαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας έστω και μικρότερων ποσοτήτων. Οι εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας κάλυψαν πέρυσι το 18% της συνολικής κατανάλωσης, ενώ προβλέπεται πως το 2026 θα καλύπτουν το 10%. Συνεπώς μονάδες Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) από τις γειτονικές χώρες θα έχουν «χώρο» ώστε να προμηθεύουν πελάτες στην Ελλάδα.
Δεύτερον, η δυναμικότητα των μονάδων ΑΠΕ στην Ανατολική Ευρώπη αναμένεται να προσεγγίσει την αντίστοιχη της Δυτικής λόγω των στόχων που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για την ενεργειακή μετάβαση και νέων μοντέλων στήριξης των σχετικών επενδύσεων. Προβλέπεται, για παράδειγμα, πως η δυναμικότητα των μονάδων ΑΠΕ στη Ρουμανία θα αυξάνεται κατά 8% ετησίως μέχρι το 2030 και θα φτάσει τα 6 GW, ενώ στην Βουλγαρία κατά 15% ετησίως και θα φτάσει τα 3 GW.
Στην Ελλάδα, η διείσδυση των ΑΠΕ στην παραγωγή ενέργειας έφτασε το 34% το 2020, ενώ στην Βουλγαρία παραμένει στα επίπεδα που ήταν το 2015, δηλαδή στο 19% και στην Ρουμανία στο 45%. Το 2030 προβλέπεται διείσδυση ΑΠΕ στην παραγωγή 47% στην Ελλάδα, 32% στην Βουλγαρία και 50% στην Ρουμανία.
Ο τρίτος παράγοντας είναι οι ικανοποιητικές (εμπορικά) διασυνδέσεις με τους βόρειους γείτονές μας και οι ελκυστικότερες τιμές στη χονδρική αγορά.
Η Βουλγαρία και η Ρουμανία μπορεί να εμφανίζονται ως προτεραιότητες, τουλάχιστον σύμφωνα με την παρουσίαση στους αναλυτές την περασμένη Πέμπτη, αλλά σημαντικά περιθώρια υπάρχουν και σε άλλες γειτονικές αγορές. Η ΔΕΗ ήδη διεκδικεί την κατασκευή και λειτουργία του μεγάλου υδροηλεκτρικού σταθμού Cebren στη Βόρεια Μακεδονία, ισχύος μέχρι 460 MW, σε κοινοπραξία με την Archirodon. Όμως έχει ισχυρούς αντιπάλους από Ισπανία, Ιταλία, Κίνα και Τουρκία. Στο τελικό στάδιο του διαγωνισμού έχουν περάσει εννέα υποψήφιοι με το συνολικό ύψος της επένδυσης να φτάνει τα 600 εκατ. ευρώ.
Οι κυβερνήσεις των γειτονικών κρατών έχουν ήδη ανακοινώσει φιλόδοξα σχέδια απολιγνιτοποίησης και ανάπτυξης μονάδων ΑΠΕ ή φυσικού αερίου. Στην Αλβανία, για παράδειγμα, η θυγατρική της γαλλικής Voltalia στην Ελλάδα έχει αναλάβει να αναπτύξει δύο μεγάλα φωτοβολταϊκά πάρκα, συνολικής ισχύος 210 MW. Η κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας έχει συζητήσει με ελληνικό όμιλο την πιθανότητα κατασκευής μονάδας ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο στα Σκόπια.
Στη Σερβία, η γαλλο-νορβηγική κοινοπραξία WV International NBT ωριμάζει χαρτοφυλάκιο αιολικών πάρκων συνολικής ισχύος 800 MW με στόχο να είναι σε λειτουργία το 2026. Σήμερα επενδυτικό σχήμα υπό την Masdar από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (με την οποία η ΔΕΗ έχει υπογράψει στρατηγική συνεργασία για από κοινού ανάπτυξη ΑΠΕ στην Ελλάδα) ελέγχει το μεγαλύτερο εν λειτουργία αιολικό πάρκο στη Σερβία, το Cibuk 1, ισχύος 158 MW και ετοιμάζει δεύτερο αιολικό ισχύος 300 MW.
