Τον αριθμό των 150.000 ενεργών εφέδρων σε βάθος πενταετίας θέτει ως στόχο το υπουργείο Άμυνας, στο πλαίσιο αλλαγών για την εφεδρεία που προωθούνται στο πλαίσιο της «Ατζέντας 2030» για τις μεταρρυθμίσεις στις Ένοπλες Δυνάμεις.
Με αφορμή την παρουσία του Υπουργού Εθνικής Άμυνας Νίκου Δένδια στην Ημερίδα με θέμα «Αναδιοργάνωση του Θεσμού της Εφεδρείας», την οποία διοργανώνει το ΓΕΣ το Σάββατο 26/4/2025 στην Αίθουσα Αμφιθεάτρου της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων (ΣΣΕ), πηγές του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας επισημαίνουν τα εξής, σχετικά με τις αλλαγές στην εφεδρεία:
Η αναδιοργάνωση του θεσμού της εφεδρείας αποτελεί μία από τις κύριες προτεραιότητες του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας στο πλαίσιο της «Ατζέντας 2030». Όπως επανειλημμένα άλλωστε έχει τονίσει ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας, ο «Στρατός των Πολιτών» ήταν από την Αρχαία Ελλάδα και παραμένει μέχρι σήμερα ο βασικός πυλώνας της Άμυνάς μας.
Στόχος είναι η συγκρότηση μιας εφεδρείας σύγχρονης, θεσμικά κατοχυρωμένης, μέσα από την υιοθέτηση ενός δυναμικού μοντέλου που θα έχει ως βασικό άξονα τη διαρκή επιχειρησιακή εκπαίδευση σε ρεαλιστική βάση, που να αποδίδει υψηλή προστιθέμενη αξία στους εκπαιδευόμενους, αναγνωρίζοντας εμπράκτως τη συμβολή των εφέδρων στην Εθνική Άμυνα της Πατρίδας μας.
Ο θεσμός της εφεδρείας σήμερα, παρά τις κατά καιρούς προσπάθειες, απέχει πολύ από το να λειτουργεί ικανοποιητικά και να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες επιχειρησιακές απαιτήσεις των Ενόπλων Δυνάμεων. Παρότι θεωρητικά όλοι όσοι ολοκληρώνουν τη θητεία τους στις Ένοπλες Δυνάμεις θεωρούνται έφεδροι, στην πραγματικότητα μικρός μόνο αριθμός τους μετεκπαιδεύεται μετά την απόλυσή του, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί, σε περίπτωσή που χρειαστεί, στα καθήκοντά του. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 2024 κλήθηκαν 28.455 έφεδροι για μετεκπαίδευση και από αυτούς παρουσιάσθηκαν για διάφορους λόγους περίπου οι μισοί, δηλαδή 14.203! Είναι αυταπόδεικτο συνεπώς ότι χρειάζονται δομικές αλλαγές και ριζική αναδιοργάνωση της εφεδρείας και της μετεκπαίδευσης των εφέδρων.
Στο πλαίσιο των δομικών αλλαγών στη μετεκπαίδευση, δημιουργείται ο θεσμός της ενεργού εφεδρείας. Στόχος είναι, με την πλήρη εφαρμογή της «Ατζέντας 2030», σε βάθος πενταετίας να δημιουργηθεί μία ισχυρή αριθμητικά δύναμη 150.000 ενεργών εφέδρων, οι οποίοι, με μία ριζικά αναδιαμορφωμένη και τακτική εκπαίδευση, θα μπορούν να συντρέξουν άμεσα τους ήδη υπηρετούντες με θητεία στις Ένοπλες Δυνάμεις και το μόνιμο προσωπικό τους, ώστε να καλύψουν επαρκώς τις επιχειρησιακές ανάγκες για την αποτροπή κάθε απειλής.
Με βάση τα νέα γεωπολιτικά δεδομένα και τις ισορροπίες που διαμορφώνονται σήμερα, αλλά λαμβάνοντας υπόψη και τις απειλές που αντιμετωπίζει η Πατρίδα μας, η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια της μη αξιοποίησης των πολιτών που επιθυμούν να συνεισφέρουν στην Εθνική Άμυνα.
Μία κύρια αλλαγή όσον αφορά τον θεσμό των ενεργών εφέδρων είναι η κατά βάση εθελοντική συμμετοχή, καθώς ο οπλίτης θητείας θα καλείται κατά την απόλυσή του να δηλώσει αν επιθυμεί να συμμετέχει σε αυτόν. Ο αρχικός σχεδιασμός προβλέπει ότι η συμμετοχή στην ενεργό εφεδρεία θα καθίσταται υποχρεωτική μόνο σε ειδικές περιπτώσεις (όπως π.χ. σε συγκεκριμένες ειδικότητες) και όταν δεν καλύπτεται ο αριθμός των εκπαιδευομένων που απαιτούνται για την κάλυψη των επιχειρησιακών αναγκών από εθελοντική συμμετοχή. Από τη συμμετοχή στον θεσμό του ενεργού εφέδρου θα αποκλείονται όσοι έχουν καταδικαστεί για σοβαρά ποινικά αδικήματα.
Το περιεχόμενο της εκπαίδευσης εφεδρείας θα αναβαθμιστεί, στα πρότυπα της προγραμματισμένης αναβάθμισης της εκπαίδευσης όσων καλούνται να υπηρετήσουν τη θητεία τους. Για τον σκοπό αυτό θα αξιοποιηθούν με τις αναγκαίες προσαρμογές οι βέλτιστες πρακτικές από χώρες που δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στον θεσμό της εφεδρείας (όπως π.χ. Φινλανδία και Ισραήλ), ενώ θα αξιοποιηθούν όλα τα σύγχρονα τεχνικά μέσα όπως π.χ. εξομοιωτές κλπ.
Με την αναβάθμιση του θεσμικού πλαισίου εφεδρείας και μετεκπαίδευσης προβλέπεται τουλάχιστον ένας κύκλος μετεκπαίδευσης 3 – 6 ημερών ανά 3 έως 5 χρόνια για κάθε έφεδρο. Συνολικά οι έφεδροι οπλίτες θα μπορούν να μετεκπαιδευτούν έως 80 ημέρες μετεκπαίδευσης μέχρι τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας, ενώ οι έφεδροι αξιωματικοί θα συμπληρώνουν τουλάχιστον 150 ημέρες μετεκπαίδευσης.
Στόχος είναι επίσης ο θεσμός της εφεδρείας να μην αποτελεί εμπόδιο για την εκπλήρωση των επαγγελματικών υποχρεώσεων όσων θα καλούνται σε μετεκπαίδευση, ούτε να επιβαρύνει οικονομικά τους συμμετέχοντες σε αυτήν. Για το σκοπό αυτό θα ληφθεί μέριμνα για την χρηματική αποζημίωση κατά τις ημέρες απουσίας από την εργασία των μετεκπαιδευομένων. Το επόμενο διάστημα θα υπάρξουν συναντήσεις της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας με τους εκπροσώπους των εργοδοτικών οργανώσεων, προκειμένου να τους ζητηθεί να συντρέξουν οικονομικά στην κάλυψη από πλευράς τους του κόστους αποζημίωσης των εργαζομένων που θα κληθούν να μετεκπαιδευθούν. Με δεδομένο ότι δεν μπορεί να υπάρξει ισχυρή οικονομική ανάπτυξη χωρίς ισχυρή εθνική άμυνα και ασφάλεια, θεωρούμε ότι οι εκπρόσωποι των εργοδοτικών φορέων θα ανταποκριθούν θετικά και θα συμβάλλουν στο βαθμό που τους αναλογεί, στην αναβάθμιση του θεσμού της εφεδρείας.
Παράλληλα, εξετάζεται η θέσπιση περαιτέρω κινήτρων, τα οποία θα ανακοινωθούν σε επόμενο διάστημα.
Παράλληλα, υλοποιείται η ηλεκτρονική πρόσκληση εφέδρων σε ψηφιακή μορφή. Εκσυγχρονίζεται πλήρως ο τρόπος με τον οποίο θα γίνεται η ενημέρωση και η κλήση τους, με στόχο την άμεση αποστολή των επιστρατευτικών εγγράφων. Ήδη έχει διασυνδεθεί η εφαρμογή «ΕΦΕΔΡΟΣ», στην οποία θα εγγράφονται όσοι ολοκληρώνουν τη θητεία τους, με το GOV.GR, για την αποστολή επιστρατευτικών εγγράφων ενώ θα υπάρχει η δυνατότητα αποστολής ομαδικών μηνυμάτων SMS σε εφέδρους των Μονάδων Επιστρατεύσεως.
Με βάση τον αρχικό σχεδιασμό, προβλέπεται η ίδρυση δύο Κέντρων Μετεκπαίδευσης Εφεδρείας, σε συγκεκριμένες περιοχές, αξιοποιώντας ήδη υπάρχουσες στρατιωτικές υποδομές. Το ένα Κέντρο σχεδιάζεται να δημιουργηθεί στη νότια Ελλάδα (σε περιοχή της Αττικής) και το δεύτερο στη βόρεια Ελλάδα (κοντά στη Θεσσαλονίκη). Με τον τρόπο αυτό θα παρέχεται ποιοτική εκπαίδευση από εξειδικευμένα στελέχη, χωρίς να διαταράσσεται η λειτουργία των Μονάδων αλλά και να διευκολύνεται η εύκολη πρόσβαση των εκπαιδευομένων στα Κέντρα αυτά.
Η μετεκπαίδευση εφεδρείας θα είναι προσαρμοσμένη, όπως και η εκπαίδευση όσων υπηρετούν την θητεία τους, στις σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις και στα διδάγματα των πρόσφατων πολεμικών συγκρούσεων, ενώ θα μπορούν να απονέμονται νέες ειδικότητες, σύμφωνα με τις σύγχρονες επιχειρησιακές ανάγκες. Πέραν των βολών με ατομικό οπλισμό και την εκπαίδευση είτε σε οπλικά συστήματα που πρόκειται να αναβαθμιστούν, είτε στα νέα που θα αποκτηθούν στο πλαίσιο υλοποίησης του εγκεκριμένου πρόσφατα ΜΠΑΕ, θα δίνεται έμφαση σε σύγχρονες τακτικές μάχης και σε νέα γνωστικά κι επιχειρησιακά αντικείμενα π.χ. στην εκπαίδευση σχετικά με τα drones (αναγνώριση – προστασία – αντιμετώπιση – χειρισμός), αλλά και στην αξιοποίηση σύγχρονων μέσων.
