Νέα δεδομένα για το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη έρχονται στο φως μέσα από την έκθεση του ειδικού τεχνικού συμβούλου, Αναστάσιου Δέδε, η οποία βρίσκεται στο γραφείο του εφέτη – ανακριτή από τον Φεβρουάριο του 2024. Σε αυτήν παρουσιάζονται επιστημονικά δεδομένα για το πώς προκλήθηκε η πυρόσφαιρα μετά τη σύγκρουση των δύο τρένων, τα οποία καταρρίπτουν τις θεωρίες για την ύπαρξη παράνομου φορτίου.
Ο Αναστάσιος Δέδες, ηλεκτρολόγος-μηχανολόγος με εξειδίκευση στη διερεύνηση σιδηροδρομικών δυστυχημάτων, διορίστηκε από την οικογένεια της 19χρονης Αναστασίας Παπαγγελή. Στην έκθεσή του αποδίδει τη δημιουργία της πυρόσφαιρας στην ανάφλεξη των ελαίων των μετασχηματιστών της επιβατικής αμαξοστοιχίας και όχι σε κάποιο παράνομο εύφλεκτο υλικό.
Σύμφωνα με την έκθεση Δέδε, δύο δευτερόλεπτα πριν από τη σύγκρουση των δύο τρένων παρατηρήθηκε έντονος φωτισμός που πιθανότατα προήλθε από την τροχοπέδηση της επιβατικής αμαξοστοιχίας. Τα στοιχεία καταγραφής ταχύτητας αποκαλύπτουν ότι και η εμπορική αμαξοστοιχία τροχοπέδησε πριν από τη σύγκρουση, οδηγώντας σε σύγχρονη τροχοπέδηση των ηλεκτραμαξών και των δύο αμαξοστοιχιών. Η τροχοπέδηση των δύο τρένων τη στιγμή της σύγκρουσης είχε ως αποτέλεσμα την παραγωγή σπινθήρων στις σιδηροτροχιές. Αμέσως μετά τη σύγκρουση, η συρρίκνωση του φέροντος οργανισμού των ηλεκτραμαξών προκάλεσε τη διάρρηξη των δοχείων που περιείχαν έλαιο ψύξης των μετασχηματιστών.
Το συγκεκριμένο έλαιο είχε σημείο ανάφλεξης άνω των 300 βαθμών Κελσίου και σημείο έκρηξης άνω των 400 βαθμών Κελσίου. Η συνολική ποσότητα του ελαίου ψύξης ήταν 7.200 κιλά, καθώς κάθε μετασχηματιστής περιείχε 2.400 κιλά ψυκτικού σιλικονούχου ελαίου. Με τη σύγκρουση στα Τέμπη, η μεγάλη ποσότητα του λαδιού διασκορπίστηκε στο σημείο και αναμίχθηκε, εκτοξευόμενο σαν εκνέφωμα, με το οξυγόνο της ατμόσφαιρας. Στην έκθεσή του ο πραγματογνώμονας Αναστάσιος Δέδες εντόπισε δύο εστίες πυροδότησης:
- Η πρώτη εστία βρισκόταν στο ύψος των σιδηροτροχιών, ακριβώς κάτω από τους μετασχηματιστές, και πυροδοτήθηκε από τους σπινθήρες της τριβής λόγω τροχοπέδησης
- Η δεύτερη πυροδότηση έγινε στο εκνέφωμα που είχε κατακλύσει τον χώρο πάνω από τις οροφές, όπου με την αποκοπή του αγωγού παροχής ρεύματος στον παντογράφο δημιουργήθηκε η δεύτερη μεγάλη λάμψη.
Η έκθεση του Αναστάσιου Δέδε για το δυστύχημα στα Τέμπη εστιάζει στο λεγόμενο φαινόμενο Arc Flash. Όπως αναφέρει, αποτελεί μια επικίνδυνη κατάσταση που συνοδεύεται από την απελευθέρωση τεράστιας ποσότητας ενέργειας, προκαλούμενη από ένα ηλεκτρικό τόξο (σύμφωνα με το πρότυπο NFPA 70E του National Fire Protection Association). Η κλιμάκωση ενός φαινομένου Arc Flash εκδηλώνεται με τη μορφή έκρηξης τόξου (Arc Blast).
Η συνέχιση του φαινομένου αυτού καταλήγει σε βραχυκύκλωμα, όπως στην περίπτωση του δυστυχήματος στα Τέμπη, που ενεργοποιεί τον αντίστοιχο διακόπτη προστασίας. Κατά την εξέλιξη του φαινομένου αναπτύσσονται θερμοκρασίες έως 20.000°C, γεγονός που εξηγεί την ένταση της πυρόσφαιρας που παρατηρήθηκε στο δυστύχημα στα Τέμπη.
Η δεύτερη πυροδότηση δημιούργησε το εκρηκτικό μείγμα των παραγώγων χημικών στοιχείων του ελαίου ψύξης μαζί με το οξυγόνο και διατήρησε τη λάμψη. Όταν μειώθηκαν τα προϊόντα της καύσης, η «μπάλα φωτιάς» άρχισε σταδιακά να μειώνει τη διάμετρό της και τελικά, μετά από λίγα δευτερόλεπτα, κατέπεσε, σύμφωνα με την έκθεση του ειδικού τεχνικού συμβούλου.
Βασικά συμπεράσματα στην έκθεση Δέδε για το δυστύχημα στα Τέμπη
Η έκθεση του Αναστάσιου Δέδε παρέχει μια επιστημονικά τεκμηριωμένη εξήγηση για την πυρόσφαιρα που δημιουργήθηκε κατά το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη. Η ανάλυση αποδεικνύει ότι η πυρόσφαιρα προκλήθηκε από φυσικά και χημικά φαινόμενα που σχετίζονται με τα υλικά των τρένων και όχι από κάποιο παράνομο εύφλεκτο υλικό.
Ως εκ τούτου, τα ευρήματα της έκθεσης καταρρίπτουν τις θεωρίες που κυκλοφόρησαν μετά το δυστύχημα και προσφέρουν μια σαφή επιστημονική εξήγηση για τα φαινόμενα που παρατηρήθηκαν με την πυρόσφαιρα μετά τη σύγκρουση των τρένων.
Ολόκληρη η έκθεση Δέδε ΕΔΩ
