Πέθανε ο συγγραφέας Θανάσης Βαλτινός

θανασης βαλτινος — Θανάσης Βαλτινός © EUROKINISSI/ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ

Πέθανε σήμερα, Τετάρτη 30 Οκτωβρίου, σε ηλικία 91 ετών ο πεζογράφος, διηγηματογράφος, σεναριογράφος και πρώην πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών, Θανάσης Βαλτινός.

Ο Θανάσης Βαλτινός, γεννημένος στις 16 Δεκεμβρίου 1932 στο χωριό Καστρί Κυνουρίας, μεγάλωσε σε δύσκολα χρόνια, με την οικογένειά του να μετακινείται λόγω των καταστροφών του πολέμου και του Εμφυλίου. Αρχικά σπούδασε πολιτικές επιστήμες και φιλολογία στην Αθήνα, ενώ αργότερα ακολούθησε και σπουδές στον κινηματογράφο. Η λογοτεχνική του πορεία ξεκίνησε το 1958, όταν βραβεύτηκε για το διήγημά του Κατακαλόκαιρο, και συνεχίστηκε με σημαντικά έργα, όπως το μυθιστόρημα Η Κάθοδος των Εννιά, το οποίο πρωτοδημοσίευσε το 1963 και γνώρισε διεθνή επιτυχία. Παράλληλα, ασχολήθηκε με τη μετάφραση κλασικών έργων και τη συγγραφή σεναρίων για τον κινηματογράφο.

Στη δεκαετία του ’70, ο Βαλτινός ταξίδεψε με υποτροφίες σε Γερμανία και ΗΠΑ, εμπλουτίζοντας τη λογοτεχνική και κινηματογραφική του εμπειρία. Στον κινηματογράφο, συμμετείχε σε έργα όπως το Ταξίδι στα Κύθηρα του Θεόδωρου Αγγελόπουλου, για το οποίο τιμήθηκε με το βραβείο σεναρίου στο Φεστιβάλ Καννών το 1984. Αργότερα, υπηρέτησε ως γενικός διευθυντής της ΕΡΤ και πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου. Ήταν τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών (Akademia Scientiarum et Artium Europaea), του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου, της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων και της Εταιρείας Συγγραφέων, της οποίας υπήρξε πρόεδρος επί πέντε θητείες. Το 2002 του απονεμήθηκε ο χρυσός σταυρός του Τάγματος της Τιμής της Ελληνικής Δημοκρατίας.

Το έργο του περιλαμβάνει και το μυθιστόρημα Ορθοκωστά (1994), που προκάλεσε συζητήσεις για την προσέγγισή του στον Εμφύλιο Πόλεμο. Η Ακαδημία Αθηνών τον τίμησε για τη συνολική του προσφορά στη λογοτεχνία, ενώ πολλά από τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε αρκετές γλώσσες. Θεωρείται μια από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες των ελληνικών γραμμάτων.

Ο Θανάσης Βαλτινός είχε και πολιτική δράση. Υπήρξε ένας από τους 32 ανθρώπους του πνεύματος που το 2011 είχαν συνυπογράψει το κείμενο «Τολμήστε!», το οποίο απέρριπτε τις διαδηλώσεις στις πλατείες, και καλούσε να σταματήσουν «οι λαϊκισμοί και η ανευθυνότητα» ώστε να ομονοήσουν οι πολιτικές δυνάμεις και να συνεχιστεί η πορεία της χώρας στην Ευρώπη ανεξαρτήτως του Μνημονίου, για το «μέλλον των παιδιών μας».

Σε ερώτηση το 2015 αν η ανάληψη της εξουσίας από τον ΣΥΡΙΖΑ θα επουλώσει το τραύμα που άνοιξε ο Εμφύλιος απάντησε «Νομίζω όχι». Στο δημοψήφισμα του 2015 τάχθηκε δημόσια υπέρ του Ναι.

Τον Σεπτέμβριο του 2021 φέρεται να υπέγραψε κείμενο με 160 πρόσωπα που δήλωσαν ενάντιοι στον γάμο των ΛΟΑΤ+ ατόμων, όμως ο ίδιος την επόμενη μέρα διέψευσε πως υπέγραψε ποτέ τέτοιο κείμενο.

Θανάσης Βαλτινός: Η εργογραφία του

Διηγήματα

Κατακαλόκαιρο (α’ βραβείο διηγήματος σε διαγωνισμό του περιοδικού Ταχυδρόμος, 1958).
Η κάθοδος των εννιά, περιοδικό Εποχές, 1963 (και ανατύπωση από τις εκδόσεις Κέδρος, 1978)
Το συναξάρι του Αντρέα Κορδοπάτη, περιοδικό Ταχυδρόμος, 1964 (και ανατύπωση ως «Συναξάρι Αντρέα Κορδοπάτη: Αμερική» από τις εκδόσεις Κέδρος, 1972).
Τρία ελληνικά μονόπρακτα (Πρακτικά μιας δίκης / Γράμματα στη φυλακή / Ναι, αλλά Kenwood), Αθήνα, Κέδρος, 1978.
Εθισμός στη νικοτίνη (στον τόμο «Τρία διηγήματα· Θανάσης Βαλτινός, Χριστόφορος Μηλιώνης, Δημήτρης Νόλλας»), Αθήνα, Στιγμή, 1984.
Μπλε βαθύ σχεδόν μαύρο, Αθήνα, Στιγμή, 1985.
Στοιχεία για τη δεκαετία του ’60 (Ά Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 1990), Αθήνα, Στιγμή, 1989.
Φτερά μπεκάτσας, Αθήνα, Άγρα, 1992
Θα βρείτε τα οστά μου υπό βροχήν· Διηγήματα, Αθήνα, Άγρα, 1992
Ορθοκωστά, Αθήνα, Άγρα, 1994.
Πελοπόννησος. Εικόνες μύθου και ιστορίας, Αθήνα, Σύνολο, 1995.
Συναξάρι Αντρέα Κορδοπάτη: Βαλκανικοί – ’22, Αθήνα, Ωκεανίδα 2000.
Ημερολόγιο 1836 – 2001, Αθήνα, Ωκεανίδα, 2001.
Σχισμή φωτός, Αθήνα, Ολκός, 2001.
Εθισμός στη νικοτίνη· Διηγήματα, Αθήνα, Μεταίχμιο 2003.
Άνθη της αβύσσου, Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 2008.
Κρασί και νύμφες, Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 2009.
Ο τελευταίος Βαρλάμης, Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 2010.
Ανάπλους, Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 2012.
Ημερολόγιο 1836 – 2011, Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 2013.
Επείγουσα ανάγκη ελέου (Εκδόσεις Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 2015 – συλλογή διηγημάτων).
Ημερολόγιο της Αλοννήσου, Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 2017.

Δοκίμια

Πραγματεία περί των ηγεμόνων της Μολδοβλαχίας, των εκ Κωνσταντινουπόλεως γνωστών υπό το όνομα Φαναριώται (1855), του Μάρκου Φιλίππου Ζαλλώνη, Ίκαρος 1855.
Τρία πορτρέτα, Εκδόσεις Αθήνα, Καστανιώτη, 1991.
Δεκαοχτώ κείμενα, Αθήνα, Κέδρος, 1994.
Ιστορική πραγματικότητα και νεοελληνική πεζογραφία 1945-1995, Σχολή Μωραΐτη. Αθήνα, Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας [εισήγηση], 1997.
Workshop for Balkan Authors and Translators, Αθήνα, Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, 1999. Βόλος: Μια πόλη στη λογοτεχνία, Αθήνα, Μεταίχμιο, 2001.
Μια πόλη, ένας συγγραφέας, Αθήνα, Μίνωας, 2001.
Σύγχρονη ελληνική πεζογραφία, Αθήνα, Αλεξάνδρεια, 2002.
Γιώργος Σεφέρης το ζύγιασμα της καλοσύνης, Αθήνα, Μεσόγειος, 2004.
Λίγη ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Αθήνα, Εκδόσεις Πατάκη, 2005.
Με τον ρυθμό της ψυχής, Αθήνα, Κέδρος, 2006.
Για τον Έντμουντ Κήλυ, Αθήνα, εκδόσεις Μουσείου Μπενάκη, 2011.
Ημερολόγιο 2012: Η δική μας Ελλάδα, Αθήνα, Εκδοτικός Οίκος Αντώνη. Αλέξανδρου. Λιβάνη, 2011.
Περί ζώων, Αθήνα, Ψυχογιός, 2011.
Γράμμα σε’ ένα παιδί για τη φιλαναγνωσία, Αθήνα, Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, 2012.
Οι αταίριαστοι (η πολιτική συναντά την τέχνη), Αθήνα, Εκδόσεις Γκοβόστη, 2012.
Στης μνήμης το διάστημα: Νικηφόρος Βρεττάκος, Αθήνα, Ποταμός, 2012.
Θεματικά μοτίβα του Εμφυλίου Πολέμου: Η Δραστική παρουσία του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου στο Πεζογραφικό Έργο του Θανάση Βαλτινού ομοιότητες και διαφορές με τη μεταπολεμική πεζογραφική παραγωγή (Ράλλης. Αποστολίδης, Αντώνης Κοτζιάς, Απόστολος Φραγκιάς, Σωτήρης Πατατζής, Γεώργιος. Πάνου, Στεφανία. Δημητρίου, Nίκος. Δαββέτας), Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, Σχολή Παιδαγωγική Φλώρινας, Τμήμα Νηπιαγωγών, 2010 (Δίτομο, Αθήνα, Εθνικό Κέντρο Βιβλίου), 2012.
Συνταγές μέσα από τη λογοτεχνία, Αθήνα, Alter – Ego ΜΜΕ Α.Ε, 2013.
Τα πάθη στη λογοτεχνία, Αθήνα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2016
Η μεταμυθοπλασία ως αφηγηματικός τρόπος και κριτική του μεταμοντερνισμού, Αθήνα, Βιβλιόραμα, 2018.
Λίγη ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Αθήνα, Γαβριηλίδης, 2018.

Μελέτες Έργων

Τρίπολη: Μια πόλη στη λογοτεχνία, Αθήνα, Μεταίχμιο [επιμέλεια], 2003.
Συλλογικό έργο, Η εντεκάδα, Αθήνα, εκδόσεις Μπαρτζουλιάνος Ιωάννης. Ηλίας [επιμέλεια], 2010.
Τρίπολη: Μια πόλη στη λογοτεχνία, Αθήνα, Μεταίχμιο [επιμέλεια], 2011.
Συλλογικό έργο, Βίοι παράλληλοι, Αθήνα, Εταιρεία Ελλήνων Συγγραφέων [έργα], 2015.

Κριτικογραφίες

Ο έρως των λέξεων, Αθήνα,”Εφημερίδα των Συντακτών”, 16.11.2012.
Υπόθεση Πολκ: Θα υπάρξουν ποτέ οι εξιλαστήριες ομολογίες; [Έντμουντ Κήλυ, Φόνος στον Θερμαϊκό], Αθήνα, “The Athens Review Of Books [Η επισκόπηση των βιβλίων της Αθήνας]”, τχ. 13, Δεκέμβριος 2010.
Περί της λογοτεχνίας στον Εμφύλιο [Εμφύλιος πόλεμος: 60 χρόνια από τη λήξη του], Αθήνα, “Ελευθεροτυπία”, 28.9.2009.

Μεταφράσεις Έργων

Ευριπίδη τραγωδία Τρωαδίτισσες (Παρουσιάστηκε στο Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν» στα Επιδαύρια το 1979 σε σκηνοθεσία του Καρόλου Κούν).
Αισχύλος τραγωδία Ορέστεια (Παρουσιάστηκε στο Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν» στα Επιδαύρια το 1980 σε σκηνοθεσία του Καρόλου Κούν).

Διαβάστε επίσης

Scarlet Beach: Ξεμπλοκάρει η αραβική επένδυση των 200 εκατ. στην Ερμιόνη

Forbes: Oι ”Μίδες” influencers που έβγαλαν 720 εκατ. το 2024

CESEC: Τι συμφώνησαν οι 9 Διαχειριστές Φυσικού Αερίου, ο ρωσικός “εθισμός”