Σύμφωνα με απόφαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΣ), το ελληνικό Δημόσιο δεν μπορεί να στραφεί κατά των δήμων ζητώντας αποζημίωση σε περίπτωση κατά την οποία οι ΟΤΑ διαθέσουν κρατική χρηματοδότηση που έλαβαν για άλλους σκοπούς από αυτούς που χορηγήθηκε.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το ΕΣ, το Σύνταγμα και η νομοθεσία δεν παρέχουν τη δυνατότητα στο Δημόσιο να στραφεί κατά δήμου, ενώ παράλληλα επισημαίνει ότι το ανώτατο δημοσιονομικό δικαστήριο, με τον καθιερωμένο έλεγχο που πραγματοποιεί, εκδίδει σε βάρος του δήμου καταλογιστικές πράξεις ανάλογου ύψους με το ποσό της χρηματοδότησης, που διατέθηκε για άλλους σκοπούς και όχι για αυτούς που δόθηκε.
Ενδεικτικό παράδειγμα
Αναλυτικότερα, δήμος χρηματοδοτήθηκε από το Δημόσιο με το ποσό των 279.428 ευρώ προκειμένου να προβεί στην επισκευή υφιστάμενου κτιρίου καθώς και στην κατασκευή νέου κτιρίου (σε δημοτικό ακίνητο) προκειμένου να στεγασθεί το Τμήμα Συνοριακής Φύλαξης και Δίωξης παράτυπων μεταναστών της Ελληνικής Αστυνομίας. Όμως, ο δήμος διέθεσε το επίμαχο ποσό για άλλους σκοπούς και όχι για την κατασκευή του κτιρίου του Τμήματος Συνοριακής Φύλαξης και Δίωξης.
Κατόπιν αυτού, το Δημόσιο στράφηκε κατά του δήμου και ζητούσε να υποχρεωθεί να του καταβάλει, σύμφωνα με τα άρθρα 105 και 106 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα (ΕισΝΑΚ), νομιμοτόκως, το ποσό των 279.428 ευρώ, για την αποκατάσταση ισόποσης ζημίας την οποία υπέστη από παράνομες πράξεις και παραλείψεις των οργάνων του δήμου.
Τμήμα του ΕΣ έκανε δεκτή την αγωγή του Δημοσίου, αλλά ο δήμος άσκησε αναίρεση και η υπόθεση οδηγήθηκε στην Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου, η οποία έκανε δεκτή την αναίρεση του δήμου.
Η απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου
Η Ολομέλεια του ΕΣ (πρόεδρος ο Ιωάννης Σαρμάς και γενικός επίτροπος επικρατείας ο Μιχαήλ Ζυμής) με την υπ΄ αριθμ. 201/2021 απόφασή της, έκρινε ότι «αν και, πράγματι, το γράμμα της διάταξης του άρθρου 106 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα δεν αποκλείει τη δυνατότητα του Δημοσίου να στραφεί κατά Δήμου για παράνομες ενέργειες αυτού που ζημίωσαν το Δημόσιο, εν τούτοις δεν επιτρέπει να αποδοθεί ότι με τα άρθρα 105 και 106 του ΕισΝΑΚ ρυθμίζονται και οι σχέσεις αποζημιωτικής ευθύνης μεταξύ φορέων δημόσιας εξουσίας».
Και συνεχίζει το ΕΣ: «Περαιτέρω, η ανάλογη εφαρμογή της διάταξης αυτής και στις σχέσεις μεταξύ φορέων δημόσιας εξουσίας δεν είναι επιτρεπτή δεδομένου ότι, κατά πάγια παράδοση του ελληνικού συνταγματικού και διοικητικού δικαίου, οι σχέσεις δημοσίου δικαίου υπάγονται σε ιδιαίτερο καθεστώς διεπόμενο από ειδικότερες γενικές αρχές και νομοθεσία, τέτοια δε σχέση εμφανίζεται ιδιαζόντως και στην κρινόμενη περίπτωση όπου ένας φορέας δημόσιας εξουσίας, το Δημόσιο, στρέφεται κατ’ άλλου, του Δήμου, επικαλούμενος παραβίαση από τον εν λόγω Δήμο, δημοσίου δικαίου υποχρέωσης αυτού».
Κατά συνέπεια, αναφέρει η Ολομέλεια του ΕΣ «δεν υφίσταται ταυτότητα του νομικού λόγου, που, κατά γενική ερμηνευτική αρχή, θα επέτρεπε την αναλογική εφαρμογή των εν λόγω διατάξεων», αλλά παράλληλα, «δεν είναι επιτρεπτή και για τον πρόσθετο λόγο ότι η τακτοποίηση δημόσιου λογαριασμού στον οποίο εντοπίσθηκε έλλειμμα ρυθμίζεται κατά πάγια νομοθετική πρακτική μέσω της έκδοσης ευθέως και μονομερώς καταλογιστικής απόφασης (σ.σ.: από το ΕΣ) εις βάρος του υπεύθυνου υπολόγου» και κατέληξε ότι η αγωγή του Δημοσίου ασκήθηκε απαραδέκτως.
