THEPOWERGAME
Ήταν μια δυσάρεστη έκπληξη. Ο ρυθμός αύξησης των τιμών στις Ηνωμένες Πολιτείες επιτάχυνε αναπάντεχα με τη μεγαλύτερη ταχύτητα των τελευταίων 13 ετών, την ώρα που οι οικονομία ανοίγει και οι τιμές αυξάνουν γενικώς – και ραγδαία στα αεροπορικά εισιτήρια και τα μεταχειρισμένα αυτοκίνητα.
Τον Ιούνιο, ο δείκτης τιμών καταναλωτή ήταν αυξημένος κατά 5,4% σε σχέση με πέρυσι. Ένας ρυθμός αύξησης που είχε να παρουσιαστεί από τον Αύγουστο του 2008, έναν μήνα πριν σκάσει η φούσκα της Lehman Brothers και εκδηλωθεί η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση.
Ακόμα κι εξαιρώντας τα τρόφιμα και τα καύσιμα, που παρουσιάζουν τις μεγαλύτερες διακυμάνσεις στις τιμές, ο δείκτης έτρεχε με ρυθμό 4,5%. Η επιτάχυνση του σε επίπεδο μήνα (+0,9%) είναι επίσης η μεγαλύτερη από τον Ιούνιο του 2008.
Η ζήτηση επιστρέφει ορμητική, η προσφορά ασθμαίνει
Η εκτίναξη του δείκτη οφείλεται στην αύξηση της ζήτησης για κατηγορίες ειδών και υπηρεσιών που εκδηλώνεται ορμητικά μετά τα lockdown – και στην αδυναμία της προσφοράς να καλύψει αυτή τη ζήτηση σε προ-πανδημικές τιμές.
Αεροπορικά εισιτήρια, ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια και αυτοκίνητα, ψυχαγωγία γενικότερα, είναι ακριβότερα.
Επιπλέον, το ένα τρίτο του άλματος στον πληθωρισμό Ιουνίου οφείλεται στην εκτίναξη της τιμής των μεταχειρισμένων αυτοκινήτων. Η περιβόητη πλέον έλλειψη στην αγορά των ημιαγωγών και των σπάνιων γαιών που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή καινούργιων αυτοκινήτων σε συνδυασμό με τη δυνατότητα ανακύκλωσης τους από τα παλιά, εκτόξευσε τις τιμές των μεταχειρισμένων κατά 10,5% σε ένα μήνα.
Μόνιμη ή προσωρινή ακρίβεια;
Αυτή η τελευταία παράμετρος μπορεί και να υποχωρήσει τους επόμενους μήνες, καθώς το μποτιλιάρισμα στο παγκόσμιο εμπόριο αναμένεται να εκτονωθεί.
Ωστόσο, τα παραδείγματα αφθονούν και τα δείγματα πείθουν ότι οι πληθωριστικές πιέσεις ήρθαν για να μείνουν: Μετά από χρόνια αναιμικών τάσεων στις τιμές, μπήκαμε σε μια φάση που το φρεσκοτυπωμένο χρήμα στους ισολογισμούς των χρηματοπιστωτικών οργανισμών, οι αυξημένες αποταμιεύσεις από τα βοηθήματα τις πανδημίας στους πολίτες και η καταπιεσμένη ζήτηση που ξυπνά δημιουργεί μια σταθερή ανοδική ώθηση για τις τιμές.
Έρευνα της Wall Street Journal εκτιμά αισιόδοξα πως ο πληθωρισμός θα επιβραδύνει ελαφρώς στο 4,1% μέχρι το τέλος του έτους. Έστω κι έτσι, είναι ρυθμός υπερδιπλάσιος από αυτόν του 2019 (1,8%). Ο στόχος της Fed για τον πληθωρισμό το 2021 είναι στο 3%.
Τι σημαίνει αυτό; Η αύξηση του πληθωρισμού είναι σαν ξυπνητήρι στο μακρύ ύπνο των ανορθόδοξων νομισματικών παρεμβάσεων («τύπωμα χρήματος»), που ξεκίνησαν οι κεντρικές τράπεζες το 2008.
Η δικαιολόγηση της τροφοδοσίας της οικονομίας με νέο χρήμα ήταν για να μην καταρρεύσουν οι τιμές και μαζί τους η οικονομία. Τώρα όμως οι τιμές δείχνουν να ξύπνησαν και να μην χρειάζονται βοήθεια. Έτσι αντικειμενικά, τα νομισματικά δεκανίκια – της Fed εν προκειμένω -δεν έχουν επίσημα λόγω ύπαρξης.
Η αύξηση του πληθωρισμού λοιπόν φέρνει στο προσκήνιο την απόσυρση των σωσίβιων που για περισσότερο από μια δεκαετία κρατάει τις αγορές στην επιφάνεια, ενώ παράλληλα φέρνει το φάσμα της αύξησης των επιτοκίων. Διότι δεν μπορείς όταν έχεις μια οικονομία που τρέχει με 9% (εκτίμηση ΗΠΑ β’ τριμήνου), ο πληθωρισμός να είναι στο 5% και τα επιτόκια να είναι στο μηδέν. Αυτό δεν αποτελεί σημείο ισορροπίας.
Το επερχόμενο σφίξιμο της νομισματικής πολιτικής
Επομένως οι ΗΠΑ, πριν από την Ευρώπη, μπαίνουν εκ νέου σε μια φάση αναζήτησης του «μονοπατιού απόσυρσης» από τη χαλαρή νομισματική πολιτική, αν όντως η αυξητική τάση του πληθωρισμού επιβεβαιωθεί ως μόνιμη.
Είναι ένα μονοπάτι λογικό και απαραίτητο – αλλά δύσκολο, γεμάτο κινδύνους, για αυτό και καμιά νομισματική αρχή δεν το τόλμησε ουσιαστικά από το 2008: Σε ένα κόσμο βασισμένο στο χρέος και τη διαχείριση του, η αύξηση της δαπάνης του δανεισμού μέσω της ανόδου των επιτοκίων θα χτυπήσει αντανακλαστικά σε ένα σωρό τομείς της οικονομίας.
Η Ευρώπη προς το παρόν αντιστέκεται
Η ΕΚΤ προσπαθεί να δώσει παράταση στις ειδικές νομισματικές συνθήκες, και στη στήριξη της οικονομίας με φθηνά δανεικά. Προσπαθεί – και με την στρατηγική αναθεώρηση στην πολιτική της την οποία μόλις παρουσίασε – να κερδίσει χρόνο σε μια χαλαρή νομισματική πολιτική, κόντρα στα κελεύσματα των παραδοσιακών Γερμανών.
Όμως αν οι ΗΠΑ κινηθούν σε μια κατεύθυνση σταδιακής αύξησης των επιτοκίων η Ευρώπη θα προκληθεί για δράση από τις αγορές – και όχι γιατί το απαιτούν οι Γερμανοί αποταμιευτές.
Η ΕΕ θα ήθελε να μπορεί για πάντα να έχει τη δεξαμενή των φθηνών δανεικών και ένα ευνοϊκό αφήγημα για την μελλοντική τους αποπληρωμή προκειμένου να έχει άνεση δημοσιονομικών κινήσεων σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο.
Αλλά η πραγματικότητα έρχεται κόντρα. Η αναπάντεχη ένδειξη από τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ μπορεί να δείχνει ότι ο καιρός των αρνητικών και των μηδενικών επιτοκίων είναι πίσω μας. Οι προσαρμογές που θα απαιτηθούν θα είναι πολλές και δύσκολες.
Τις επόμενες μέρες οι κεντρικές τράπεζες θα δώσουν ενδείξεις για τις προθέσεις τους. Οι επόμενοι μήνες θα είναι οι πιο ενδιαφέροντες από πλευράς νομισματικής πολιτικής εδώ και χρόνια.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
