Θέλοντας να υποβαθμίσει τη σημασία του κρίσιμου κεφαλαίου της Κριμαίας στις διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, έγραψε την Τετάρτη στην πλατφόρμα του Truth Social πως η χερσόνησος στη βόρεια πλευρά της Μαύρης Θάλασσας «χάθηκε προ ετών». Κάνοντας αναφορά στον πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο Τραμπ πρόσθεσε από τον λογαριασμό του στην Truth Social πως «μπορεί να έχει Ειρήνη ή μπορεί να συνεχίσει να πολεμά για ακόμη μια τριετία πριν χάσει όλη τη χώρα». Τη θέση αυτή επανέλαβε σε εκτενή συνέντευξη στο περιοδικό Time. «Η Κριμαία θα μείνει στη Ρωσία» είπε, επισφραγίζοντας την αλλαγή ρότας στην πολιτική των ΗΠΑ απέναντι στην Ουκρανία. Όμως, έτσι οι διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία κινδυνεύουν να καταδικαστούν σε αποτυχία, καθώς ούτε ο Ζελένσκι, ούτε οι Ουκρανοί μπορούν να αποδεχτούν τη ρωσική κατοχή στα εδάφη τους.
Γεγονός είναι πως εξ αποστάσεως δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν πως η προσάρτηση της Κριμαίας ήταν ένα σχεδόν ανώδυνο ιστορικό γεγονός καθώς δεν χύθηκε αίμα. Στην ευρύτερη κοινή γνώμη επικρατεί, επίσης, η εσφαλμένη εντύπωση πως έγινε αφού έληξε η σύμβαση για τη βάση του πολεμικού ναυτικού της Ρωσίας στη Σεβαστούπολη. Η αρχική συμφωνία για τη μίσθωση της ναυτικής βάσης της Σεβαστούπολης από τη Ρωσία είχε υπογραφεί το 1997, με 20ετή διάρκεια έως το 2017. Το 2010, όμως, ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βίκτορ Γιανουκόβιτς, υπέγραψε τη Συμφωνία του Χαρκόβου με τη Ρωσία, η οποία παρατείνει τη μίσθωση για επιπλέον 25 χρόνια, δηλαδή έως το 2042. Προβλέπονταν, επίσης, η δυνατότητα ανανέωσης για μια πενταετία επιπλέον. Η προσάρτηση της Κριμαίας έγινε το 2014, αφού Ρώσοι στρατιώτες με μάσκες και χωρίς διακριτικά στις στολές τους, κατέλαβαν κυβερνητικά κτίρια και στρατιωτικές βάσεις. Μέχρι σήμερα ολόκληρες οικογένειες είναι χωρισμένες, διότι τα μέλη που ήταν προσκείμενα στη Ρωσία, κυρίως οι γηραιότεροι, έμειναν στη Κριμαία.
«Δεν υπάρχει ούτε ένας Ουκρανός πολιτικός που θα ψήφιζε υπέρ της νομιμοποίησης της κατοχής εδαφών της Ουκρανίας», δήλωσε ο Κονσταντίν Γελισιέφ, πρώην προσωπάρχης του πρόεδρου της Ουκρανίας, στους New York Times. «Για τα μέλη του κοινοβουλίου θα ήταν κάτι χειρότερο από πολιτική αυτοκτονία», πρόσθεσε. Εκτός του ότι η παραχώρηση της Κριμαίας στους Ρώσους αντίκειται στο σύνταγμα της χώρας, οι Ουκρανοί θεωρούν τους Ρώσους αναξιόπιστους συνομιλητές με διαρκείς εδαφικές διεκδικήσεις. Αυτή είναι μια πεποίθηση που μοιράζονται και άλλες χώρες που υπήρξαν μέλη της Σοβιετικής Ένωσης ή ανήκαν το ευρύτερο κομμουνιστικό μπλοκ. Ας μην λησμονείται πως μετά τον πόλεμο της Γεωργίας το 2008, η Ρωσία αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας, δύο περιοχών της Γεωργίας που ελέγχονται από de facto τοπικές κυβερνήσεις με ρωσική υποστήριξη και στρατιωτική παρουσία.
Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας ξεκίνησαν οι συγκρούσεις στην ανατολική Ουκρανία, όπου οι Ρωσόφωνοι αντιστέκονταν στην επιθυμία της δυτικής Ουκρανίας για μεγαλύτερη σύνδεση με την ΕΕ και τη Δύση. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, αυτονομιστικά κινήματα στο Ντονέτσκ και το Λουχάνσκ στην ανατολική Ουκρανία, οδήγησαν στην απώλεια 14.000 στρατιωτών και αμάχων. Ορισμένα τμήματα αυτών των περιοχών πέρασαν σε ρωσικό έλεγχο. Το 2022, μετά την πλήρη εισβολή στην Ουκρανία, η Ρωσία κατέλαβε επιπλέον εδάφη, συμπεριλαμβανομένων τμημάτων των περιφερειών Χερσώνα και Ζαπορίζια. Ας μην λησμονείται πως η Κριμαία, η οποία έχει πληθυσμό δυο εκατ. κατοίκων, αποφάσισε να ενσωματωθεί στην Ουκρανία όταν ψήφισε για την ανεξαρτησία της από τη Σοβιετική Ένωση το 1991.
Εντούτοις διατηρήθηκαν στενές επαφές με τους Ρώσους, κυρίως, μέσω του τουρισμού, αλλά και της διασύνδεσης των κοινωνιών από τη σοβιετική εποχή.
Οι θέσεις των ΗΠΑ συσχετίζονται με τα αιτήματα της Ρωσίας
Στις διαπραγματεύσεις που ξεκίνησαν αρχές Φεβρουαρίου αυτοβούλως οι Αμερικανοί για τον τερματισμό του τριετούς πολέμου στην Ουκρανία ήταν εμφανής η επανεκκίνηση των επαφών με τη Μόσχα σε αντιδιαστολή με τον παραμερισμό της Ε.Ε. Πληροφορίες του Reuters αποκάλυψαν την Παρασκευή πως οι Ευρωπαίοι προετοίμασαν με το Κίεβο έγγραφο όπου στηρίζουν πρώτα μια πλήρη 30ήμερη εκεχειρία ώστε να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις για ειρήνη. Η Μόσχα έχει απορρίψει προ πολλού την κατάπαυση του πυρός το επιχείρημα πως έτσι θα μπορούσε να αναδιοργανωθεί ο στρατός της Ουκρανίας.
Καθώς οι Ρώσοι εντείνουν τις επιθέσεις από τη μια ημέρα στην άλλη στο Κίεβο, ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ απέκλεισε επίσης μια εκεχειρία αυτήν την εβδομάδα, προτείνοντας την αποδοχή της ρωσικής κατοχής της Κριμαίας και την παραίτηση κάθε προσδοκίας από την Ουκρανία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Μετά τις πυραυλικές επιθέσεις των Ρώσων και το βράδυ της Πέμπτης, ο Τραμπ δήλωσε πως «δεν είναι χαρούμενος» με το Κρεμλίνο και ισχυρίστηκε πως πιέζει και τις δυο πλευρές, δηλαδή Ρωσία και Ουκρανία.
Ενώ, όμως, οι ΗΠΑ αποχώρησαν από προγραμματισμένη συνάντηση με Ουκρανούς και Ευρωπαίους αξιωματούχους την περασμένη Τετάρτη, ο ειδικός απεσταλμένος της Ουάσιγκτον, Στηβ Γουίκοφ, βρίσκεται στη Ρωσία σήμερα. Βάσει του πρακτορείου Bloomberg, η Ουάσιγκτον σε αυτήν τη φάση υποστηρίζει το δικαίωμα της Ουκρανίας να έχει τη δική της άμυνα, αλλά φαίνεται να τάσσεται υπέρ της ρωσικής κατοχής της Κριμαίας και των εδαφών που έχουν καταλάβει οι δυνάμεις της Μόσχας στη νότια και την ανατολική Ουκρανία.
Το ζήτημα της Κριμαίας φαίνεται πως μπορεί να γίνει πρωταρχικός λόγος για μια αποτυχία των συνομιλιών, δήλωσε στους New York Times ο Μιχαήλο Σάμους, διευθυντής του ερευνητικού ιδρύματος New Geopolitics Research Network, στο Κίεβο, Η εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, Κάγια Κάλας, τονίζει ότι το μπλοκ αντιτίθεται στην επίσημη αναγνώριση της ρωσικής κυριαρχίας επί της Κριμαίας. Η Τουρκία, επίσης, διαφωνεί σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τον πληθυσμό των Τατάρων και λόγω ανησυχιών για μια κατοχυρωμένη ρωσική στρατιωτική παρουσία στη χερσόνησο. Εκτός του ότι αποτελεί παραβίαση των κανόνων του διεθνούς δικαίου, μια αναγνώριση της ρωσικής κατοχής στην Κριμαία δεν σημαίνει απαραιτήτως πως οι διεκδικήσεις της Μόσχας θα σταματήσουν εκεί.
