Θλίψη έχει σκορπίσει στον χριστιανικό κόσμο η είδηση του θανάτου του πάπα Φραγκίσκου, που έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 88 ετών το πρωί, μετά από σοβαρά προβλήματα υγείας. Ο ένας μετά τον άλλον, ηγέτες κρατών, σπεύδουν να συλλυπηθούν το Βατικανό για την απώλεια του ποντίφικα, ενώ λόγω πένθους, μια σειρά από δραστηριότητες, όπως τα παιχνίδια της Serie A στην Ιταλία αναβάλλονται.
Η σορός του πάπα Φραγκίσκου πρόκειται να τεθεί σε λαϊκό προσκύνημα για τρεις ημέρες. Η σορός πρόκειται να τεθεί σε λαϊκό προσκύνημα την Τετάρτη 23 Απριλίου. Απόψε η σορός του ποντίφικα, όπως έγινε γνωστό, θα τοποθετηθεί σε απλό, ξύλινο φέρετρο, σύμφωνα με την επιθυμία που είχε εκφράσει ο ίδιος.
Όπως μεταδίδουν τα ιταλικά μέσα ενημέρωσης, ο Φραγκίσκος θεωρείται πιθανό να έχασε την ζωή του από εγκεφαλικό επεισόδιο, κατά την διάρκεια του ύπνου.
Η ημέρα της κηδείας του εκλιπόντος ποντίφικα δεν έχει ακόμη ανακοινωθεί, αλλά θεωρείται πιθανό να τελεστεί εντός του Σαββατοκύριακου.
Αύριο το πρωί, τέλος, θα συνεδριάσει εκτάκτως το υπουργικό συμβούλιο της ιταλικής κυβέρνησης, για τον καθορισμό των λεπτομερειών σχετικά με την υποδοχή των προσκυνητών και των πολιτικών και θρησκευτικών ηγετών που θα μεταβούν στην Ρώμη, για το “ύστατο χαίρε” στον Αργεντινό “πάπα των φτωχών”.
Ο Πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν είναι από τους πρώτους παγκόσμιους ηγέτες που απέτισαν φόρο τιμής στον Πάπα Φραγκίσκο, χαρακτηρίζοντάς τον ως «άνθρωπο ταπεινότητας, που στάθηκε στο πλευρό των πιο ευάλωτων και των πιο αδύναμων».
Την θλίψη του για τον θάνατο του Πάπα Φραγκίσκου εξέφρασε πριν από λίγο ο αρχηγός του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) και κατά πάσα πιθανότητα μελλοντικός καγκελάριος της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς. «Ο θάνατος του Πάπα Φραγκίσκου με γεμίζει μεγάλη θλίψη. Θα μείνει στην μνήμη μας για την ακούραστη αφοσίωσή του στους πιο αδύναμους της κοινωνίας, στην δικαιοσύνη και στην συμφιλίωση, με οδηγό την ταπεινοφροσύνη και την πίστη στο έλεος του Θεού. Ο πρώτος Λατινοαμερικανός στην Αγία Έδρα άγγιξε τους ανθρώπους σε όλον τον κόσμο και πέρα από τα θρησκευτικά σύνορα. Η σκέψη μου αυτή την στιγμή βρίσκεται με τους πιστούς σε όλον τον κόσμο, οι οποίοι έχασαν τον ‘Αγιο Πατέρα τους. Ας αναπαυθεί εν ειρήνη», έγραψε ο Φρίντριχ Μερτς σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα «Χ».
Ο Λευκός Οίκος απέτισε φόρο τιμής στον Πάπα με ανάρτηση στην πλατφόρμα Χ (πρώην Twitter).
«Αναπαύσου εν ειρήνη, Πάπα Φραγκίσκο», αναφέρει η ανάρτηση, συνοδευόμενη από μια φωτογραφία του Πάπα με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και τη σύζυγό του Μελάνια, καθώς και μια δεύτερη φωτογραφία από τη χθεσινή συνάντηση του Πάπα με τον JD Vance.
Συγκέντρωση πιστών στο Βατικανό © EPA/ANGELO CARCONI
Σε ανάρτησή του, ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρει:
«Οι πιστοί της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας θρηνούν την απώλεια του θρησκευτικού ηγέτη τους και οι απανταχού Χριστιανοί συμμετέχουν στο πένθος τους. Μαζί τους και κάθε πολίτης της Γης που πιστεύει στην ειρήνη, στη φιλία και στην αλληλεγγύη. Αξίες στις οποίες αφιέρωσε και τη δική του ζωή και δράση ο Πάπας Φραγκίσκος.
Αυτές τις ώρες, η σκέψη μας στρέφεται στο ανά τον κόσμο ποίμνιο του Βατικανού. Ιδιαίτερα, μάλιστα, στην ελληνική κοινότητα των Καθολικών προς την οποία εκφράζω τα πιο ειλικρινή μου συλλυπητήρια. Μακάρι η παρακαταθήκη της συνεννόησης και της αγάπης που αφήνει ο Πάπας Φραγκίσκος να βρει την καλύτερη συνέχεια».
Την βαθύτατη θλίψη του για την εκδημία του Πάπα Φραγκίσκου εξέφρασε με συλλυπητήρια δήλωσή του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Τασούλας κάνοντας λόγο για «έναν θρησκευτικό ηγέτη που άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στην ιστορία της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και συγκίνησε με το παράδειγμά του, ένα παράδειγμα ταπεινότητας, απλότητας και καλοσύνης, εκατομμύρια ανθρώπους σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Ενσάρκωσε την χριστιανική αγάπη, χωρίς διακρίσεις, προς τους αδύναμους και τους αδικημένους όπου γης».
Ο κ. Τασούλας υπενθύμισε, επίσης, ότι «ο Πάπας Φραγκίσκος επισκέφθηκε δύο φορές την Ελλάδα, το 2016 και το 2021, χαρακτηρίζοντάς την «δώρο, κληρονομιά της ανθρωπότητας, και τόπο πάνω στον οποίο χτίστηκαν τα θεμέλιά της» και προσέθεσε ότι «ο σεβασμός του για την αρχαία ελληνική κληρονομιά εκδηλώθηκε και με την απόδοση, το 2023, τριών θραυσμάτων του Παρθενώνα από τα Μουσεία του Βατικανού στον τόπο που γεννήθηκαν, μια σπουδαία πνευματική χειρονομία, που κατέδειξε ότι ο πολιτισμός μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στον διάλογο και τη φιλότητα μεταξύ λαών, θρησκειών και εκκλησιών».
Τέλος, υπογράμμισε ότι ο Πάπας Φραγκίσκος ως φιλάνθρωπος, μεταρρυθμιστής, λάτρης και υπερασπιστής της αληθείας, επηρέασε εις βάθος τις συνειδήσεις και το παράδειγμά του θα εξακολουθήσει να εμπνέει και να καθοδηγεί στις δύσκολες στιγμές που διάγει σήμερα η ανθρωπότητα.
Τη βαθιά θλίψη της για το θάνατο του Πάπα Φραγκίσκου εξέφρασε και η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι σημειώνοντας ότι έφυγε ένας σπουδαίος άνθρωπος. «Αυτή η είδηση μας λυπεί βαθιά» πρόσθεσε. «Είχα το προνόμιο να απολαύσω τη φιλία του», τόνισε ακόμη στη δήλωσή της.
Η Μελόνι στη συνέχεια σημείωσε ότι «ζήτησε από τον κόσμο, για άλλη μια φορά, το θάρρος να αλλάξει κατεύθυνση, να ακολουθήσει ένα μονοπάτι που «δεν καταστρέφει, αλλά καλλιεργεί, επισκευάζει, προστατεύει». «Η διδασκαλία του και η κληρονομιά του δεν θα χαθούν. Χαιρετίζουμε τον Άγιο Πατέρα με καρδιές γεμάτες θλίψη, αλλά γνωρίζουμε ότι τώρα βρίσκεται στην ειρήνη του Κυρίου».
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν χαιρέτισε στο πρόσωπο του πάπα Φραγκίσκου έναν «σοφό ηγέτη, διαρκή υπερασπιστή των υψηλών αξιών του ουμανισμού και της δικαιοσύνης, ανακοίνωσε το Κρεμλίνο. «Καθ’ όλη την διάρκεια της θητείας του, συνέβαλε ενεργά στην ανάπτυξη του διαλόγου ανάμεσα στην ρωσική ορθόδοξη και την ρωμαιοκαθολική εκκλησία, καθώς και την εποικοδομητική διάδραση ανάμεσα στην Ρωσία και την Αγία Εδρα», αναφέρεται στο συλλυπητήριο τηλεγράφημα του Πούτιν.
Εκατομμύρια άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο θρηνούν για την τραγική είδηση του θανάτου του πάπα Φραγκίσκου. Η ζωή του ήταν αφιερωμένη στον Θεό, τους ανθρώπους και την εκκλησία. Ήξερε πώς να δίνει ελπίδα, να απαλύνει τον πόνο μέσα από την προσευχή και να ενθαρρύνει την ενότητα, έγραψε στο Χ ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι. «Προσευχήθηκε για την Ουκρανία και του Ουκρανούς. Πενθούμε μαζί με τους καθολικούς και όλους τους χριστιανούς που στράφηκαν προς τον πάπα Φραγκίσκο για πνευματική στήριξη. Αιωνία μνήμη!».
Ο πρωθυπουργός της Ιρλανδίας Μάικλ Μάρτιν τιμά των πάπα Φραγκίσκο αποκαλώντας τον «πρωτεργάτη της δικαιοσύνης στον σύγχρονο κόσμο» και υπερασπιστή των φτωχών και των κατατρεγμένων.
Ο πάπας Φραγκίσκος «έγινε ο εκπρόσωπος των φτωχών, των περιθωριοποιημένων και των κατατρεγμένων», γράφει στο μήνυμά στο Χ ο ιρλανδός πρωθυπουργός. Υπήρξε «πρωτεργάτης της δικαιοσύνης στον σύγχρονο κόσμο», προσθέτει και τονίζει «την αλληλεγγύη του προς τους πρόσφυγες» και τις εκκλήσεις για κινητοποίηση για την προστασία του Κλίματος και για την ειρήνη στον κόσμο.
Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν χαιρέτισε στον πάπα Φραγκίσκο «έναν αξιοσέβαστο ηγέτη», ο οποίος «απέδιδε σημασία στον διάλογο ανάμεσα στις διαφορετικές θρησκευτικές ομάδες», σε μήνυμά του στο Χ. Ο πρόεδρος της Τουρκίας, που υποδέχθηκε τον πάπα Φραγκίσκο το 2014, αναφέρθηκε επίσης στις «πρωτοβουλίες του απέναντι στις ανθρωπιστικές τραγωδίες, κυρίως την παλαιστινιακή υπόθεση και την γενοκτονία στην Γάζα».
Από την Τεχεράνη, ο πρόεδρος του Ιράν Μασούντ Πεζεσκιάν χαιρέτισε «τις αποτελεσματικές και διαρκείς προσπάθειες» του πάπα Φραγκίσκου «για την ειρήνη, την φιλία και την ασφάλεια» με μήνυμα στην ιστοσελίδα του. «Οι ξεκάθαρες θέσεις του για την καταδίκη της γενοκτονίας που διαπράττεται από το ισραηλινό καθεστώς στην Γάζα θα διατηρήσουν ζωντανή την μνήμη του για πάντα στο πνεύμα όλων των αφυπνισμένων συνειδήσεων (…) σε όλο τον κόσμο».
Ο εκπρόσωπος της ιρανικής διπλωματίας Εσμαΐλ Μπαγάι εξέφρασε τα συλλυπητήριά του σε όλους τους χριστιανούς του κόσμου.
Πάπας Φραγκίσκος © EPA/DIEGO AZUBEL
Πάπας Φραγκίσκος: Η περίοδος πένθους και η ταφή
Το αποκορύφωμα της διαδικασίας που θα ακολουθήσει μετά τον θάνατο του πάπα Φραγκίσκου, θα είναι η εκλογή του νέου ηγέτη της Καθολικής Εκκλησίας, μέσα από ένα κλειστό και μυστικοπαθές κονκλάβιο. Όπως σημειώνει το Politico, πρόκειται για μια διαδικασία γεμάτη ίντριγκα, με προοδευτικούς και συντηρητικούς καρδινάλιους να αγωνίζονται για τον έλεγχο μιας Εκκλησίας που αριθμεί πάνω από ένα δισεκατομμύριο πιστούς.
Παραδοσιακά, ο θάνατος ενός πάπα επιβεβαιώνεται από τον Καμεράριο, έναν υψηλόβαθμο αξιωματούχο του Βατικανού, κάτι που ήδη έγινε. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Καμεράριος επισκέπτεται τη σορό του πάπα και προφέρει το όνομά του για να διαπιστώσει αν ανταποκρίνεται. Στην πραγματικότητα, ο θάνατος πιστοποιείται με ιατρικά μέσα, ενώ η φήμη ότι ο Καμεράριος χτυπά ελαφρά το κεφάλι του πάπα με ένα ασημένιο σφυρί έχει διαψευστεί από το Βατικανό.
Όταν επιβεβαιωθεί ο θάνατος, το δαχτυλίδι του ποντίφικα, που χρησιμοποιείται ως επίσημη σφραγίδα, καταστρέφεται για να συμβολίσει το τέλος της εξουσίας του. Οι παπικές κατοικίες σφραγίζονται, και η είδηση ανακοινώνεται στους Καρδιναλίους και στη συνέχεια στον κόσμο μέσω επίσημης δήλωσης του Βατικανού.
Ο θάνατος του πάπα σηματοδοτεί την έναρξη μιας εννιαήμερης περιόδου πένθους, γνωστής ως Novendiale, παράδοση που προέρχεται από την Αρχαία Ρώμη. Η Ιταλία, συνήθως, κηρύσσει εθνικό πένθος.
Η σορός του πάπα ευλογείται, ντύνεται με τα παπικά άμφια και εκτίθεται στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου για προσκύνημα από το κοινό, ηγέτες κρατών και ξένες αντιπροσωπείες. Σε αντίθεση με το παρελθόν, όπου οι πάπες τοποθετούνταν σε επιβλητική εξέδρα, ο Φραγκίσκος έχει ζητήσει έναν απλούστερο τρόπο παρουσίασης, σε ανοιχτό φέρετρο.
Κάποτε, οι πάπες υποβάλλονταν σε ταρίχευση και η καρδιά τους φυλασσόταν ως ιερό λείψανο. Αυτές οι πρακτικές έχουν πλέον εγκαταλειφθεί. Κατά τη διάρκεια της περιόδου πένθους, τελούνται καθημερινές λειτουργίες στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου και σε καθολικούς ναούς παγκοσμίως.
Η κηδεία του πάπα θα γίνει τέσσερις έως έξι ημέρες μετά τον θάνατό του, στην Πλατεία του Αγίου Πέτρου, με πλήθος πιστών να συρρέει για το ύστατο χαίρε. Την τελετή θα τελέσει ο πρύτανης του Κολεγίου των Καρδιναλίων, ο Ιταλός Τζιοβάνι Μπατίστα Ρε.
Παραδοσιακά, οι πάπες θάβονται στις κρύπτες κάτω από τη Βασιλική του Αγίου Πέτρου, όπως και ο προκάτοχος του Φραγκίσκου, Βενέδικτος ΙΣΤ’. Ωστόσο, ο Φραγκίσκος έχει επιλέξει ως τόπο ταφής του τη Βασιλική της Santa Maria Maggiore στη Ρώμη, κάτι που τον καθιστά τον πρώτο πάπα εδώ και έναν αιώνα που δεν θα ενταφιαστεί στο Βατικανό.
Σύμφωνα με το τελετουργικό, οι πάπες ενταφιάζονταν παραδοσιακά σε τριπλό φέρετρο (κυπαρισσένιο, μεταλλικό και ξύλινο). Ο Φραγκίσκος έχει επιλέξει ένα απλούστερο φέρετρο, κατασκευασμένο μόνο από ξύλο και ψευδάργυρο.
Όπως και ο Βενέδικτος ΙΣΤ’, πιθανώς θα ταφεί με ένα ειδικό έγγραφο (rogito) που περιγράφει τη ζωή και τη διακονία του.
Η εκλογή του νέου Πάπα
Δύο έως τρεις εβδομάδες μετά την κηδεία, οι Καρδινάλιοι θα συγκεντρωθούν στην Καπέλα Σιστίνα για το κονκλάβιο, τη μυστική διαδικασία εκλογής του νέου πάπα. Αν και θεωρητικά οποιοσδήποτε βαφτισμένος καθολικός άνδρας μπορεί να εκλεγεί, τα τελευταία 700 χρόνια οι πάπες επιλέγονται αποκλειστικά από το Κολέγιο των Καρδιναλίων.
Οι περισσότεροι από τους 266 πάπες στην ιστορία ήταν Ευρωπαίοι, με τον Φραγκίσκο, γεννημένο στην Αργεντινή, να είναι ο πρώτος μη Ευρωπαίος εδώ και 1.300 χρόνια.
Οι καρδινάλιοι που θεωρούνται επικρατέστεροι αποκαλούνται «papabile». Η διαδικασία της εκλογής είναι άκρως μυστική. Η Καπέλα Σιστίνα σφραγίζεται, και μόνο οι καρδινάλιοι κάτω των 80 ετών έχουν δικαίωμα ψήφου. Περίπου 120 από αυτούς θα ψηφίσουν μυστικά, και αν κανείς δεν συγκεντρώσει τα δύο τρίτα των ψήφων, διεξάγεται νέος γύρος. Η εκλογή του Φραγκίσκου το 2013 διήρκεσε 24 ώρες και πέντε γύρους. Άλλες φορές, η διαδικασία έχει κρατήσει μήνες ή και χρόνια.
Οι ψήφοι καίγονται σε ειδικό φούρνο μέσα στην Καπέλα Σιστίνα. Αν ο καπνός είναι μαύρος, δεν έχει εκλεγεί πάπας. Αν είναι λευκός, ο κόσμος μαθαίνει ότι υπάρχει νέος ηγέτης της Εκκλησίας.
Μόλις εκλεγεί ο νέος πάπας, ένας καρδινάλιος ανακοινώνει από το μπαλκόνι του Αγίου Πέτρου: «Habemus Papam» («Έχουμε Πάπα»). Ο εκλεγμένος, ντυμένος στα λευκά, βγαίνει να απευθύνει τον πρώτο του λόγο στο πλήθος.
Ο πάπας είναι μία από τις πιο ισχυρές προσωπικότητες παγκοσμίως, με επιρροή όχι μόνο στη θρησκεία, αλλά και στη διπλωματία και τις ανθρωπιστικές κρίσεις.
Ενώ οι περισσότεροι πάπες υπηρετούν μέχρι τον θάνατό τους, ο Βενέδικτος ΙΣΤ’ το 2013 έγινε ο πρώτος που παραιτήθηκε μετά από 600 χρόνια, λόγω προβλημάτων υγείας.
