Οι Βρυξέλλες διερευνούν νομικές λύσεις που θα επέτρεπαν στις ευρωπαϊκές εταιρείες (μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η ελληνική ΔΕΠΑ Εμπορίας) να διακόψουν τις πολυετείς συμβάσεις προμήθειας ρωσικού φυσικού αερίου χωρίς να πληρώσουν βαριές κυρώσεις στη Μόσχα, αναφέρει δημοσίευμα των Financial Times. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μελετά τις συμβάσεις και τη δυνατότητα κήρυξης ανωτέρας βίας, η οποία θα επέτρεπε στους εισαγωγείς να βγουν από τις υποχρεώσεις τους χωρίς να πληρώσουν πρόσθετα τέλη, σύμφωνα με τρεις αξιωματούχους που επικαλείται το δημοσίευμα.
«Εάν η όλη ιδέα είναι να μην πληρώσει η Ρωσία, τότε η καταβολή αποζημίωσης θα υπονόμευε τον όλο σκοπό», δήλωσε ένας αξιωματούχος της Ε.Ε.
Η κίνηση αυτή υπογραμμίζει τον αγώνα της Ε.Ε. να απεξαρτηθεί από τη ρωσική ενέργεια και να στερήσει από το Κρεμλίνο έσοδα για τον πόλεμό του στην Ουκρανία. Το φυσικό αέριο της Μόσχας αποτελεί πλέον μόλις το 11% των προμηθειών του μπλοκ μέσω αγωγών, σε σύγκριση με σχεδόν τα δύο πέμπτα το 2022, αλλά οι ποσότητες του ρωσικού υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG έχουν αυξηθεί ραγδαία τα τελευταία τρία χρόνια.
Οι δικηγόροι της Επιτροπής διερευνούν νομικές επιλογές, στο πλαίσιο ενός οδικού χάρτη για το πώς το μπλοκ θα απαλλαγεί από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα έως το 2027. Το σχέδιο έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή για την Ε.Ε., καθώς προσπαθεί επίσης να παρουσιάσει μια ενεργειακή συμφωνία στις ΗΠΑ για να αντιμετωπίσει το δασμολογικό καθεστώς του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.
Οι ΗΠΑ είναι ήδη ο μεγαλύτερος προμηθευτής υγροποιημένου φυσικού αερίου του μπλοκ και θεωρούνται προφανής αντικαταστάτης για οποιαδήποτε περαιτέρω μείωση των ρωσικών καυσίμων.
Η Ε.Ε. κατέβαλε 21,9 δισ. ευρώ στη Ρωσία για πετρέλαιο και φυσικό αέριο μεταξύ Φεβρουαρίου 2024 και Φεβρουαρίου 2025, σύμφωνα με το Κέντρο Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα.
Σε αντίθεση με τον ρωσικό άνθρακα, το φυσικό αέριο δεν υπόκειται σε απαγόρευση εισαγωγών, ενώ η Ε.Ε. έχει απαγορεύσει το 90% των εισαγωγών πετρελαίου από τη Μόσχα. Οι εισαγωγές αερίου που αποστέλλει η χώρα αυξήθηκαν κατά περίπου 60% τα τελευταία τρία χρόνια, αλλά οι συνολικές ρωσικές εξαγωγές αερίου προς το μπλοκ εξακολουθούν να είναι οι χαμηλότερες από το 2022.
Γιατί καθυστέρησε ο οδικός χάρτης της Ε.Ε.
Ο οδικός χάρτης -που αρχικά επρόκειτο να δημοσιευθεί τον Μάρτιο- καθυστέρησε εν μέρει λόγω των ανησυχιών ότι οποιαδήποτε επακόλουθη νομοθεσία θα μπλοκαριστεί από την Ουγγαρία και τη Σλοβακία, οι οποίες αντιπροσωπεύουν τώρα το μεγαλύτερο μέρος του εναπομείναντος αγωγού φυσικού αερίου που εξακολουθεί να ρέει στην Ε.Ε.
Η φιλορωσική κυβέρνηση της Ουγγαρίας έχει απειλήσει ότι θα απορρίψει τις κυρώσεις για το φυσικό αέριο, οι οποίες χρειάζονται ομόφωνη έγκριση από τα 27 κράτη-μέλη της Ε.Ε.
Ο οδικός χάρτης έχει επίσης καθυστερήσει λόγω των πρώιμων συζητήσεων σχετικά με το μέλλον του αγωγού Nord Stream, που συνδέει τη Γερμανία και τη Ρωσία, οι οποίες αναζωπυρώθηκαν εν μέσω των προσπαθειών των ΗΠΑ να βρουν μια προσέγγιση για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία και της συμπερίληψης των αγορών φυσικού αερίου στις εμπορικές συνομιλίες με την κυβέρνηση Τραμπ.
«Είναι ένα χάος», δήλωσε ένας διπλωμάτης της Ε.Ε. «Πώς ταιριάζουν οι ΗΠΑ σε όλα αυτά; Πώς θα διαφοροποιηθούμε;». Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ωστόσο, δήλωσε στους Financial Times ότι το σχέδιο θα πρέπει να δημοσιευθεί σε «τρεις έως τέσσερις εβδομάδες».
Παρά τις πιέσεις των Βρυξελλών, τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. είναι επιφυλακτικά στο να αναγκάσουν τις εταιρείες να κόψουν τα συμβόλαια υγροποιημένου φυσικού αερίου με τη Ρωσία, εν μέσω ανησυχιών ότι αυτό θα ανεβάσει τις τιμές, όταν οι εταιρείες αγωνίζονται με γεωπολιτικές αναταραχές και υψηλό κόστος.
Η Επιτροπή έδωσε στα κράτη-μέλη εξουσίες για να εμποδίσουν τις ρωσικές και τις λευκορωσικές επιχειρήσεις να συνδέσουν το ΥΦΑ σε λιμενικές υποδομές ή να στείλουν το αέριό τους μέσω των σωλήνων της Ε.Ε., αλλά οι υπουργοί παραπονέθηκαν ότι αυτό δεν τους παρέχει αρκετά ισχυρά νομικά μέσα για να αναγκάσουν τις εταιρείες να σπάσουν τις συμβάσεις τους.
Η πολυπλοκότητα για τους δικηγόρους της Επιτροπής έγκειται στο ότι οι συμβάσεις είναι μυστικές και τείνουν να διαφέρουν. Η χρησιμοποίηση του πολέμου στην Ουκρανία για την επίκληση ανωτέρας βίας μπορεί να μην είναι νομικά επαρκής, δήλωσε ένας αξιωματούχος της Ε.Ε.
Τα λιμάνια της Γαλλίας, της Ισπανίας και του Βελγίου είναι οι κύριοι κόμβοι εισαγωγής ρωσικού LNG. Το εργοστάσιο υγροποιημένου φυσικού αερίου Yamal της Μόσχας εξακολουθεί να έχει συμβάσεις με ορισμένες από τις μεγαλύτερες ενεργειακές εταιρείες της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένων της Shell και της Naturgy.
Η δεξαμενή σκέψης Bruegel με έδρα τις Βρυξέλλες τάχθηκε αυτόν τον μήνα υπέρ της επιβολής δασμών, αντί της πλήρους απαγόρευσης των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου, σημειώνοντας ότι η πρώτη θα δημιουργούσε έσοδα για την Ε.Ε. και θα ανάγκαζε τους Ρώσους προμηθευτές να μειώσουν τις τιμές για να παραμείνουν ανταγωνιστικοί. Σε αντίθεση με τις κυρώσεις, οι δασμοί απαιτούν μόνο την υποστήριξη της πλειοψηφίας των κρατών-μελών της Ε.Ε. προκειμένου να εγκριθούν.
«Χρειάζεται επειγόντως ένα αποτελεσματικό κοινό εργαλείο για τις ρωσικές εισαγωγές φυσικού αερίου -καθώς διαφορετικά η Ρωσία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει και πάλι (την προοπτική) επιλεκτικών προμηθειών φυσικού αερίου για να τροφοδοτήσει βαθιά διχόνοια μεταξύ των κρατών-μελών», έγραψαν.
