Η επιβολή νέων τελωνειακών δασμών από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ έχει προκαλέσει έντονες αναταράξεις στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δημιουργώντας βαθιές διαφωνίες για τον τρόπο αντίδρασης απέναντι στην Ουάσιγκτον. Αν και πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις καταδικάζουν ανοιχτά τα μέτρα των ΗΠΑ, η ενότητα της Ευρώπης δοκιμάζεται, καθώς διαφορετικές χώρες επιλέγουν αποκλίνουσες στρατηγικές: από τη σύγκρουση έως τη συνδιαλλαγή.
Ειδικότερα, όπως αναφέρει το Politico, η Ιταλία και η Ισπανία, διά στόματος των υπουργών Οικονομίας τους, απηύθυναν έκκληση για ψυχραιμία και αποφυγή μιας ευθείας αντιπαράθεσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Ισπανός υπουργός Κάρλος Κουέρπο δήλωσε πως «επιμένουμε σε μία διαπραγματευτική λύση», ενώ ο Ιταλός ομόλογός του Τζανκάρλο Τζορτζέτι προειδοποίησε ότι η Ευρώπη δεν πρέπει να πατήσει το «κουμπί πανικού», υπογραμμίζοντας ότι τα αντίποινα θα μπορούσαν να πλήξουν πρωτίστως την ίδια την Ευρώπη. Η πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι από την πλευρά της χαρακτήρισε μεν τους αμερικανικούς δασμούς «λανθασμένους», αλλά τάχθηκε υπέρ της εξεύρεσης λύσης με την Ουάσινγκτον ώστε να αποφευχθεί ένας καταστροφικός εμπορικός πόλεμος.
Αντίθετα, η Γαλλία και η Γερμανία εμφανίζονται αποφασισμένες να υιοθετήσουν πιο σκληρή στάση. Ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ δήλωσε ότι η Ευρώπη πρέπει να αξιοποιήσει τις διεθνείς συμμαχίες της για να ασκήσει πίεση στις ΗΠΑ, ενώ ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν κάλεσε τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να παγώσουν τις επενδύσεις τους στην Αμερική έως ότου διευκρινιστεί η κατάσταση. «Οι μελλοντικές επενδύσεις πρέπει να ανασταλούν προσωρινά», δήλωσε ο Μακρόν.
Παράλληλα, μια τηλεφωνική συνομιλία μεταξύ του Μακρόν και του νέου Βρετανού πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ ανέδειξε τη λεπτή ισορροπία που προσπαθούν να διατηρήσουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες. Οι δύο άνδρες συμφώνησαν ότι ένας εμπορικός πόλεμος «δεν είναι προς το συμφέρον κανενός», ωστόσο τόνισαν ότι «τίποτα δεν πρέπει να αποκλειστεί». Στην ίδια επικοινωνία, εξέφρασαν κοινές ανησυχίες για τις συνέπειες των αμερικανικών δασμών στη διεθνή οικονομική σταθερότητα και την ασφάλεια, ιδιαίτερα στη Νοτιοανατολική Ασία, περιοχή με αυξανόμενη γεωστρατηγική σημασία.
Το ρήγμα που διαμορφώνεται στο εσωτερικό της Ευρώπης ενδέχεται να δυσχεράνει σημαντικά τις προσπάθειες για κοινή αντίδραση απέναντι στις πολιτικές του Τραμπ. Ενώ η επιθυμία για ενιαία στάση υπάρχει, οι προσεγγίσεις διαφέρουν σημαντικά, αναδεικνύοντας τη διαρκή δυσκολία της ΕΕ να λειτουργήσει ως μία ενιαία γεωπολιτική δύναμη σε περιόδους κρίσης.
Καθώς η Ουάσινγκτον επιμένει σε πολιτικές προστατευτισμού και οι παγκόσμιες αγορές κινούνται νευρικά, η Ευρώπη καλείται να επιλέξει μεταξύ της σύγκρουσης και της διαπραγμάτευσης — με κίνδυνο η όποια απόφαση να έχει καθοριστικές συνέπειες για την οικονομική και πολιτική της αυτονομία.
Δέσμευση Τραμπ για «οικονομική επανάσταση»
«Κρατάτε γερά», είπε προς τους Αμερικανούς πολίτες ο Ντόναλντ Τραμπ μετά την έναρξη ισχύος των επιπλέον δασμών 10% που επέβαλε ο ίδιος σε μεγάλο μέρος των προϊόντων που εισάγονται στις ΗΠΑ από σχεδόν όλο τον κόσμο. Μάλιστα, ο Αμερικανός πρόεδρος νααναγνώρισε ότι αυτό «δεν θα είναι κάτι εύκολο» μπροστά στους κινδύνους πληθωρισμού.
Αυτό το καθολικό κατώτατο όριο του 10%, εκτός από τους τελωνειακούς δασμούς που υφίστανται ήδη, αποτελούν ένα σοκ για το παγκόσμιο εμπόριο, με τους κλωδυνισμούς να αναμένεται να μεγαλώσουν μέσα στις επόμενες ημέρες.
«Αυτή είναι μια οικονομική επανάσταση και θα κερδίσουμε», έγραψε με κεφαλαία γράμματα σήμερα ο Αμερικανός πρόεδρος στην πλατφόρμα του Truth Social, λέγοντας προς τους συμπατριώτες του «Κρατάτε γερά, αυτό δεν θα είναι εύκολο», υποσχόμενος ωστόσο ότι «το τελικό αποτέλεσμα θα είναι ιστορικό».
Από τους δασμούς που μπαίνουν σήμερα σε ισχύ εξαιρούνται κάποια προϊόντα – όπως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, ο χρυσός, ο χαλκός, το ασήμι, το παλλάδιο, η ξυλεία για κατασκευές, οι ημιαγωγοί, τα φαρμακευτικά προϊόντα και ορυκτά που δεν υπάρχουν στις ΗΠΑ – προστίθενται στους ήδη υπάρχοντες. Οι νέοι δασμοί δεν αφορούν επίσης τον χάλυβα, το αλουμίνιο και τα εισαγόμενα αυτοκίνητα στα οποία έχουν ήδη επιβληθεί δασμοί 25%. Ο λογαριασμός θα είναι ακόμη μεγαλύτερος από τις 9 Απριλίου για τις χώρες που εξάγουν περισσότερα προϊόντα στις ΗΠΑ από όσα εισάγουν από αυτή. Οι δασμοί για τις εισαγωγές από την Κίνα θα φτάσουν το 54%, για αυτές από την ΕΕ το 20%, για το Βιετνάμ το 46% και για την Ιαπωνία το 24%… Σύμφωνα με το επίσημο έγγραφο που παρουσίασε χθες Παρασκευή η αμερικανική κυβέρνηση, οι νέοι δασμοί αφορούν περίπου 80 χώρες και περιοχές, περιλαμβανομένων των 27 χωρών μελών της ΕΕ.
Και ο Καναδάς και το Μεξικό, που υπόκεινται σε άλλο καθεστώς, πληρώνουν ήδη ένα τίμημα από τον εμπορικό πόλεμο που ξεκίνησε ο Αμερικανός πρόεδρος από τότε που ξεκίνησε τη δεύτερη θητεία του.
