Πριν από μερικές ημέρες, αξιωματούχοι από τη Βρετανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες συναντήθηκαν σε μια μυστική εκδήλωση στις Βρυξέλλες για να συζητήσουν την ίδρυση ενός νέου αμυντικού ταμείου, το οποίο θα παρακάμπτει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα διευκολύνει την ταχύτερη αναβάθμιση του αμυντικού εξοπλισμού στην Ευρώπη. Όπως γράφει το Politico, η συνάντηση περιλάμβανε ανώτερους αξιωματούχους από τα υπουργεία Οικονομικών της Σουηδίας, της Δανίας, της Φινλανδίας, της Πολωνίας, των Κάτω Χωρών και του Ηνωμένου Βασιλείου, με στόχο να δημιουργηθεί μια υπερεθνική τράπεζα που θα χρηματοδοτεί κοινές αγορές όπλων, μειώνοντας ταυτόχρονα το κόστος των αμυντικών προμηθευτών.
Η ιδέα προήλθε από το υπουργείο Οικονομικών του Ηνωμένου Βασιλείου και έχει στόχο να μειώσει το βάρος του δημόσιου χρέους, επιτρέποντας στις χώρες να αποφύγουν την καταγραφή του αρχικού κόστους των όπλων στους εθνικούς προϋπολογισμούς τους. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για χώρες με αυστηρούς δημοσιονομικούς περιορισμούς. Το σχέδιο αυτό έρχεται σε μια περίοδο αυξανόμενης ανησυχίας για την ασφάλεια στην Ευρώπη, καθώς οι ΗΠΑ, υπό την ηγεσία του Ντόναλντ Τραμπ, δείχνουν αποφασισμένες να αποσυρθούν από την ήπειρο, ενισχύοντας παράλληλα τους δεσμούς τους με τη Ρωσία.
Πώς θα λειτουργεί το νέο αμυντικό ταμείο στην ΕΕ
Η πρόταση, η οποία παρακάμπτει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προτείνει τη δημιουργία ενός νέου ταμείου που θα αγοράζει όπλα για λογαριασμό των κρατών-μελών, χρησιμοποιώντας εξειδικευμένους επενδυτές που είναι διατεθειμένοι να χρηματοδοτήσουν τον αμυντικό τομέα. Αυτό το ταμείο θα είναι ανεξάρτητο από την Επιτροπή και θα έχει τη δυνατότητα να διαπραγματεύεται καλύτερους όρους χρηματοδότησης. Ωστόσο, η πρόταση δεν έχει την απαραίτητη ομοφωνία, καθώς οι χώρες του Νότου, όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία, προτιμούν την υποστήριξη μέσω επιχορηγήσεων που προέρχονται από κοινούς πόρους της ΕΕ. Αυτές οι χώρες ανησυχούν ότι η ανάληψη νέου χρέους για την άμυνα θα μπορούσε να πλήξει τις οικονομικές τους αξιολογήσεις και να αποξενώσει τους επενδυτές.
Αντίθετα, οι χώρες του Βορρά, όπως η Πολωνία, αντιτίθενται σε οποιοδήποτε σχέδιο που απαιτεί αμοιβαίο χρέος και προτιμούν λύσεις που περιορίζουν το χρέος σε εθνικό επίπεδο. Ωστόσο, η διαφωνία αυτή ενδέχεται να ενισχύσει τις ανισότητες στην ευρωπαϊκή άμυνα, καθώς οι χώρες του Νότου αντιμετωπίζουν ήδη προβλήματα στη χρηματοδότηση της άμυνάς τους.
«Σφήνα» στο ReARM Europe της Κομισιόν
Η πρωτοβουλία του Ηνωμένου Βασιλείου ανταγωνίζεται τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία προσφέρει πακέτο δανείων ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ για κοινές αμυντικές προμήθειες, αλλά το Ηνωμένο Βασίλειο, λόγω του Brexit, δεν συμμετέχει σε αυτό το σχέδιο. Η βρετανική πρόταση επικεντρώνεται στη χρηματοδότηση μέσω ενός νέου οργανισμού που θα επωμιστεί το αρχικό κόστος των εξοπλισμών, αφήνοντας τις κυβερνήσεις υπεύθυνες μόνο για το κόστος συντήρησης και τους τόκους των δανείων.
Το σχέδιο αυτό έχει ιδιαιτέρως μεγάλη σημασία για χώρες που βρίσκονται υπό γεωπολιτική πίεση, ειδικά αυτές που συνορεύουν με τη Ρωσία, και που έχουν ανάγκη από γρήγορη ενίσχυση της άμυνάς τους. Ωστόσο, πολλά ζητήματα παραμένουν ανοιχτά, όπως η διοίκηση και η διαδικασία λήψης αποφάσεων στον νέο φορέα. Σημειώνεται ότι παρά τη διαφοροποίηση στις απόψεις, η Πολωνία έχει προτείνει τη δημιουργία ενός αντίστοιχου ταμείου, αποδεικνύοντας τη θέληση να αναπτυχθεί ένας νέος μηχανισμός χρηματοδότησης για την ευρωπαϊκή άμυνα.
