Η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζεται να λάβει συμμτρικά μέτρα κατά των ΗΠΑ, επικεντρώνοντας τις κινήσεις της στους τομείς της τεχνολογίας και των τραπεζικών υπηρεσιών, με στόχο να απαντήσει στους δασμούς που αναμένεται να επιβληθούν από τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ. Η στρατηγική αυτή βασίζεται στην εκτίμηση ότι το εμπορικό πλεόνασμα των ΗΠΑ στον τομέα των υπηρεσιών, ιδίως στον τομέα της τεχνολογίας και των τραπεζικών υπηρεσιών, αποτελεί το αδύναμο σημείο της αμερικανικής οικονομίας.
Το σχέδιο της Ε.Ε. αποσκοπεί στην εκμετάλλευση της εξάρτησης των ΗΠΑ από το εμπορικό τους πλεόνασμα, προσπαθώντας να πιέσει τη διοίκηση Τραμπ να αναθεωρήσει την πολιτική της. Η Ευρώπη ετοιμάζεται να επιβάλει στοχευμένα μέτρα, πιθανώς σε μεγάλες αμερικανικές τεχνολογικές εταιρείες και χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, αν οι ΗΠΑ προχωρήσουν με τους δασμούς, σύμφωνα με το Politico.
Η Ε.Ε. προετοιμάζεται για να ανοίξει νέο μέτωπο, καθώς ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ετοιμάζεται να επιβάλει τα λεγόμενα «αντίμετρα δασμών» σε όλους τους εμπορικούς εταίρους της Αμερικής την Τετάρτη.
Η «Ημέρα Απελευθέρωσης», όπως την αποκάλεσε ο Τραμπ, θα σηματοδοτήσει τη μεγαλύτερη κλιμάκωση στον εμπορικό πόλεμο που ξεκίνησε ο ίδιος εναντίον του Καναδά, του Μεξικού και της Κίνας μετά την ορκωμοσία του στις 20 Ιανουαρίου. Ακολούθησαν οι καθολικοί δασμοί σε χάλυβα και αλουμίνιο και στη συνέχεια σε αυτοκίνητα, βάζοντας την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την εκτελεστική αρχή της Ε.Ε., να υπερασπιστεί τα οικονομικά συμφέροντα των 27 κρατών-μελών της.
Μέχρι τώρα η Ευρώπη είχε ακολουθήσει τους παραδοσιακούς κανόνες του εμπορικού πολέμου, αντιστοιχίζοντας τους δασμούς του Τραμπ στα βιομηχανικά μέταλλα με αντίστοιχες επιβαρύνσεις σε εμβληματικές αμερικανικές μάρκες, όπως η Harley-Davidson. Η ανταλλαγή αυτή έχει στόχο να ανταποκριθεί ή να «αντιστοιχήσει» στις κινήσεις της αμερικανικής κυβέρνησης, χωρίς όμως να κλιμακώσει την κατάσταση.
Ωστόσο, με την Ουάσιγκτον να απειλεί να τιμωρήσει περαιτέρω την ΕΕ, όχι μόνο για τους υπάρχοντες δασμούς, αλλά και για ό,τι θεωρεί εμπόδια εκτός δασμών, όπως οι κανονισμοί για την τεχνολογία, η Ευρώπη προετοιμάζεται να ανεβάσει τον πήχη.
Στοχεύοντας τις αμερικανικές υπηρεσίες, η Ευρώπη μπορεί να σκέφτεται μεγάλες αμερικανικές τράπεζες, όπως η J.P. Morgan ή η Bank of America, ή τεχνολογικούς κολοσσούς, όπως το κοινωνικό δίκτυο X του Έλον Μασκ, την εταιρεία Google ή την Amazon, τον μεγαλύτερο διαδικτυακό λιανοπωλητή του κόσμου.
«Δεν αποκλείουμε σίγουρα μια μεγαλύτερη, καλύτερη και πιο δημιουργική απάντηση μέσω των υπηρεσιών, μέσω των [δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας]», δήλωσε ανώτατος αξιωματούχος της Ε.Ε. στους δημοσιογράφους τον Μάρτιο. «Όλες αυτές οι επιλογές είναι στο τραπέζι σήμερα».
Η Ε.Ε. είναι καθαρός εξαγωγέας αυτοκινήτων, φαρμακευτικών προϊόντων και τροφίμων προς τις ΗΠΑ. Ωστόσο, είναι καθαρός εισαγωγέας υπηρεσιών -κάτι που της δίνει περισσότερη δύναμη σε μια εμπορική διαμάχη, αναφέρει το Politico. Όταν συνυπολογίζονται τα αγαθά και οι υπηρεσίες, το διατλαντικό εμπόριο είναι ουσιαστικά σε ισορροπία. Η Ε.Ε. απολαμβάνει συνολικό πλεόνασμα 50 δισ. δολαρίων, ή περίπου το 3% του ετήσιου διατλαντικού εμπορίου ύψους 1,7 τρισ. δολ.
«Οι αμερικανικοί τεχνολογικοί γίγαντες, η χρηματοπιστωτική βιομηχανία και οι φαρμακευτικές εταιρείες έχουν βαθιές ρίζες στην Ευρώπη. Αν πιέσουν πολύ, οι Βρυξέλλες θα μπορούσαν να εντείνουν την πίεση: ψηφιακοί φόροι στις εταιρείες της Silicon Valley, κανονιστικοί περιορισμοί στη Wall Street ή φόροι στις εξαγωγές φαρμάκων από τις ΗΠΑ», είπε ο Τομπίας Γκερκ, ανώτερος πολιτικός συνεργάτης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων.
«Η Αμερική μπορεί να έχει το μεγαλύτερο ραβδί, αλλά η Ευρώπη έχει αρκετές αιχμηρές πέτρες να πετάξει».
Συμμετρικά πλήγματα: Οφθαλμόν αντί οφθαλμού
Στον στίβο του εμπορικού πολέμου με τον Τραμπ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει μέχρι στιγμής πολεμήσει με τον ίδιο τρόπο: ανταπέδωσε πλήγμα για πλήγμα.
Αφού η Ουάσιγκτον επέβαλε νέους και ευρύτερους δασμούς στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου στα μέσα Μαρτίου, η Κομισιόν είναι έτοιμη να απαντήσει με ανάλογα μέτρα, χτυπώντας εξαγωγές αγαθών των ΗΠΑ αξίας 26 δισ. ευρώ. Έπειτα από δύσκολες διαβουλεύσεις με τις κυβερνήσεις και τις επιχειρήσεις της Ε.Ε., οι Βρυξέλλες αναμένεται να προτείνουν τα σχετικά δασμολογικά μέτρα το συντομότερο δυνατόν, ίσως και αυτήν την εβδομάδα.
Το πρόβλημα είναι ότι υπάρχουν μόνο τόσα αγαθά που μπορείς να χτυπήσεις όταν η ζημιά είναι τόσο μεγάλη.
«Αν ο Τραμπ επιβάλει αντίμετρα, τότε μπαίνουμε σε ένα τελείως νέο παιχνίδι», δήλωσε ένας διπλωμάτης της Ε.Ε., που ζήτησε να παραμείνει ανώνυμος, όπως οι άλλοι που παρατίθενται σε αυτό το άρθρο, ώστε να μιλήσουν με ειλικρίνεια.
Ανάλογα με το τι θα αποφασίσει ο Τραμπ, υπάρχουν δύο ευρείες στρατηγικές που η Κομισιόν μπορεί να ακολουθήσει για να πλήξει τις υπηρεσίες.
Πρώτον, αξιοποιώντας τους κανονισμούς που έχει δημιουργήσει τα τελευταία πέντε χρόνια, μπορεί να σφίξει τους κανόνες που αφορούν τις μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες, να επιβάλει φόρους σε μεγάλες αμερικανικές τράπεζες ή να καθυστερήσει την έκδοση αδειών για επιχειρηματικές δραστηριότητες στην Ε.Ε.
«Όταν βλέπεις τη θέση των μεγάλων αμερικανικών τεχνολογικών εταιρειών τους τελευταίους μήνες, οι οποίες είναι κοντά στον Τραμπ, έχεις την εντύπωση ότι λογοδοτούν στον Λευκό Οίκο ενάντια στην Ευρώπη. Στην πραγματικότητα, είναι εξαιρετικά ευάλωτες σε αντίποινα», δήλωσε ο Ίβς Μέλιν, ιδρυτής του δικηγορικού γραφείου Cassidy Levy Kent.
O κανονισμός για τις ψηφιακές αγορές της Ε.Ε.
Ένα παράδειγμα αποτελεί ο κανονισμός για τις ψηφιακές αγορές της Ε.Ε., ο οποίος αποσκοπεί στον περιορισμό της εξουσίας των κυρίαρχων τεχνολογικών παικτών και στην προστασία του ανταγωνισμού. Η Κομισιόν αναμένεται να αποφασίσει το συντομότερο δυνατόν αν η Apple και η Meta παραβιάζουν αυτούς τους κανόνες.
Ωστόσο, είναι και μια περιοχή όπου οι Βρυξέλλες θα είναι προσεκτικές, ώστε να μη ρίξουν λάδι στη φωτιά.
«Το πρόβλημα με το ψηφιακό κομμάτι είναι ότι μόλις η Ε.Ε. το κάνει αυτό, η πίεση από τις ΗΠΑ στο κανονιστικό πλαίσιο θα αυξηθεί ακόμα περισσότερο», είπε ο Άρνουντ Βίλεμς, εταίρος του δικηγορικού γραφείου King & Spalding.
Η επιβολή φόρων σε χρηματοοικονομικές συναλλαγές και ψηφιακές ροές, ή η επιβολή υψηλότερων τελών για τις αμερικανικές αεροπορικές εταιρείες που προσγειώνονται σε ευρωπαϊκά αεροδρόμια, είναι άλλες δυνατότητες που έχει η Ε.Ε., πρόσθεσε.
Η Ε.Ε. θα μπορούσε επίσης να περιορίσει την πρόσβαση αμερικανικών εταιρειών σε δημόσιες συμβάσεις με το νέο εργαλείο Διεθνούς Δημόσιας Σύμβασης. Εάν οι Βρυξέλλες αποκλείσουν τις αμερικανικές ενεργειακές ή συμβουλευτικές εταιρείες από τις δημόσιες συμβάσεις της Ε.Ε., αυτό θα πλήξει μια σημαντική πηγή εσόδων.
Το εμπορικό «μπαζούκα»
Ως έσχατη λύση, η Ε.Ε. μπορεί να χρησιμοποιήσει το εμπορικό της «μπαζούκα» -Anti-Coercion Instrument. Όπως υποδηλώνει το όνομα, θα επιτρέπει μια ευρέως εκτεταμένη απάντηση, περιλαμβανομένων και των υπηρεσιών, εάν οι Βρυξέλλες καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι οι ενέργειες των ΗΠΑ είναι υπερβολικές.
«Αυτά τα μέτρα είναι εν δυνάμει… δυνατά», είπε ο ανώτερος αξιωματούχος της Ε.Ε. όταν ρωτήθηκε αν η ΕΕ θα πλήξει το εμπόριο υπηρεσιών.
Μέσα σε έξι μήνες, η Κομισιόν θα μπορούσε να προχωρήσει ακόμα και στο να «τραβήξει την πρίζα» από το κοινωνικό δίκτυο του Έλον Μασκ, το X, να περιορίσει τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας των αμερικανικών τεχνολογικών κολοσσών ή να τους απαγορεύσει να επενδύσουν στην Ε.Ε.
Στην περίπτωση εφαρμογής συμμετρικών μέτρων του Anti-Coercion Instrument, «δεν θα εκπλησσόμουν αν τα πρώτα θύματα είναι η αμερικανική τεχνολογική βιομηχανία», δήλωσε ο Μέλιν, ο δικηγόρος.
Ενώ η εκτελεστική επιτροπή της Ε.Ε. θα είχε την εξουσία να αποφασίσει πότε να χρησιμοποιήσει αυτήν την επιλογή, θα απαιτούσε την υποστήριξη 15 από τα 27 κράτη-μέλη, για να καθορίσουν αν και πώς να προχωρήσουν σε αυτήν την κίνηση.
«Πολλά κράτη-μέλη δεν θέλουν να κλιμακώσουν την κατάσταση και να ενεργοποιήσουν την καταναγκαστική πίεση με το Anti-Coercion Instrument», είπε ο διπλωμάτης της Ε.Ε. που παρατίθεται παραπάνω. Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις ανησυχούν επίσης για την πορεία αυτήν.
«Το πρόβλημα με όλες αυτές τις ιδέες πίεσης είναι ότι στην πραγματικότητα δεν αποτελούν πίεση», είπε η Λουίζα Σάντος, αναπληρώτρια γενική διευθύντρια του επιχειρηματικού λόμπι BusinessEurope. «Οι οικονομίες μας είναι τόσο αλληλοσυνδεδεμένες… ακόμη και αν επιβληθούν δασμοί ή οποιοδήποτε άλλο μέτρο στον τομέα των υπηρεσιών, θα πλήξουν το δικό σας συμφέρον», πρόσθεσε.
Παρά τη διάθεση κλιμάκωσης, οι Βρυξέλλες ελπίζουν επίσης να φέρουν την Ουάσιγκτον στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Ο επίτροπος Εμπορίου, Μαρόζ Σέφκοβιτς, είναι αισιόδοξος ότι οι Αμερικανοί ομόλογοί του θα συμφωνήσουν σε «όρους» που θα καθορίζουν ένα πλαίσιο για τις συνομιλίες -μόλις ενεργοποιηθούν οι επόμενοι γύροι δασμών.
Αυτές οι συνομιλίες ενδέχεται να περιλαμβάνουν τη μείωση των δασμών, τις επενδύσεις σε αμερικανικές αμυντικές εταιρείες, την αύξηση των αγορών LNG από τις ΗΠΑ ή την εξασθένηση ορισμένων κανονισμών.
«Δεν θέλουμε να περάσουμε σε εμπόδια από το εμπόριο στα ζητήματα ασφάλειας. Πιθανώς δεν θέλουν και εκείνοι να περάσουν σε εμπόδια από το εμπόριο στα ζητήματα της τεχνολογίας, σωστά;», είπε στο Politico ανώτερο στέλεχος κράτους-μέλους της Ε.Ε.
