THEPOWERGAME
Πανδημία, κλιματική αλλαγή, παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη, παγκόσμιος εταιρικός φόρος… Η ατζέντα της Συνόδου της ισχυρής ομάδας των G7 (ΗΠΑ, Βρετανία, Καναδάς, Ιαπωνία, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία), με την παρουσία της ΕΕ και φιλοξενούμενους τους ηγέτες της Αυστραλίας, της Ινδίας, της Νότιας Κορέας και της Νότιας Αφρική, που ξεκίνησε την Παρασκευή και πάλι δια ζώσης, αλλά με αυστηρά μέτρα ασφαλείας, στην Κορνουάλη, φιλοδοξεί να επανατοποθετήσει τις δυτικές υπερδυνάμεις -με πρώτες τις ΗΠΑ- σε ρόλο ηγέτη στην αντιμετώπιση των μεγαλύτερων ζητημάτων που αφορούν αυτή τη στιγμή τον πλανήτη.
Για τον Μπάιντεν, σηματοδοτεί το επαναλανσάρισμα μίας εξωστρεφούς Αμερικανικής πολιτικής μετά την παρένθεση Τραμπ και μία ευκαιρία για να περάσουν ηχηρά μηνύματα από πλευράς μίας επαναδιατυπωμένης ισχυρής συμμαχίας των δυτικών κρατών προς την Κίνα και -δευτερευόντως- τη Ρωσία.
Ο οικοδεσπότης Μπόρις Τζόνσον, πάλι, δράττεται της δικής του ευκαιρίας να παρουσιάσει την μετα-Brexit Βρετανία ως υπερδύναμη, επιδιορθώνοντας δεσμούς με την ΕΕ, αλλά και επαναλανσάροντας προσωπικά εαυτόν ως ηγέτη κύρους (δεν είναι άγνωστη η υποτίμηση που είχε δεχθεί από «σοβαρούς» πολιτικούς ως υπέρμαχος του Βrexit).
Μένει να φανεί επίσης, αν θα πιεστεί από τις ΗΠΑ (και τον Ιρλανδικής καταγωγής πρόεδρο Μπάιντεν) και άλλους ηγέτες, προκειμένου να δεσμευθεί πως θα επιλύσει τις διαφορές που έχουν με την ΕΕ σχετικά με την εφαρμογή του Πρωτοκόλλου της Βόρειας Ιρλανδίας του Brexit.
Από την άλλη, είναι η τελευταία Σύνοδος G7 της απερχόμενης από την καγκελαρία Άνγκελα Μέρκελ, που κληροδοτεί την ΕΕ με την συντηρητική στάση της και σε ένα από τα ακανθώδη ζητήματα της G7 (αν θα απελευθερωθούν ή όχι οι πατέντες των εμβολίων κατά του κορονοϊού).
Από την άλλη, δεν λείπουν και όσοι υποστηρίζουν πως η ομάδα G7 έχει καταστεί ήδη παρωχημένη, με δεδομένο πως δεν εκπροσωπεί μεγάλες οικονομίες και πολιτικές δυνάμεις, όπως η Κίνα και η Ρωσία. Σε αντίθεση δηλαδή, με την G20.
Επομένως, το τριήμερο αποτελεί μία ευκαιρία και για τον ίδιο το θεσμό να επαναπροσδιορίσει την αξία του και την επικαιρότητά του (relevance, όπως χαρακτηριστικά λέγεται στα αγγλικά), σε έναν κόσμο που έχει αλλάξει εδώ και καιρό.
Πανδημία και εμβόλια
Ένα από τα βασικά στοιχήματα της Συνόδου και σίγουρα στην κορυφή της ατζέντας, είναι ο ρόλος που δύνανται να αναλάβουν οι «7» προκειμένου να βγάλουν τον πλανήτη από το φάσμα του κορονοϊού.
Προς αυτή την κατεύθυνση, το βράδυ της Πέμπτης έγινε η προαναγγελία πως από τη Σύνοδο θα προκύψει η δωρεά ενός δισεκατομμυρίου εμβολίων κατά της νόσου Covid-19 προς τις χώρες του αναπτυσσόμενου και Τρίτου κόσμου.
Από αυτά οι 500 εκατ. δόσεις (και συγκεκριμένα της εταιρείας Pfizer) προέρχονται από τις ΗΠΑ και οι 100 εκατ. δόσεις από τη Βρετανία, ενώ έκκληση έχει γίνει και προς τους υπόλοιπους ηγέτες να δεσμευθούν σε δωρεές.
Βρετανία και ΗΠΑ, και οι δύο παραγωγοί χώρες εμβολίων, έχουν επικριθεί πως προτεραιοποίησαν τον εμβολιασμό του δικού τους πληθυσμού, αφήνοντας τον Τρίτο κόσμο στην τύχη του.
Κάτι αντίστοιχο έκανε και η ΕΕ, η οποία μοιραία έμεινε πίσω στο θέμα του εμβολιασμού με μία σειρά ατυχών επιλογών, κρατώντας τα αποθέματά της για να προχωρήσει τον εμβολιασμό και εμπλεκόμενη σε πικρή κόντρα με τη Βρετανία.
Σε κάποιο βαθμό, η προτεραιοποίηση δεν υπήρξε παράλογη. Στο μεταξύ, Ρωσία και Κίνα προχωρούσαν σε συμφωνίες προώθησης των δικών τους εμβολίων με μεμονωμένες αναπτυσσόμενες χώρες (η λεγόμενη «διπλωματία των εμβολίων»).
Το 1 δισεκατομμύριο δόσεις εμβολίων, που συζητιέται τώρα, είναι μία σαφής βελτίωση από τις 600.000 που ακούγονταν νωρίτερα.
Για τις ανθρωπιστικές οργανώσεις, όπως η Oxfam, που θυμίζουν ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός ανέρχεται σε 8 δισεκατομμύρια, από τα οποία τα 4 δισεκατομμύρια εξαρτώνται απόλυτα από τον μηχανισμό Covax για τον εμβολιασμό τους, η δέσμευση δεν είναι αρκετή.
Θα έλεγε κανείς πως είναι σημαντική, αν δεν μετατόπιζε την συζήτηση ουσιαστικά από το άλλο θέμα που έχει παγώσει, εκείνο της άρσης των πατεντών προκειμένου να απελευθερωθεί και να πολλαπλασιαστεί η παγκόσμια παραγωγή.
Ταυτόχρονα, σύμφωνα με στοιχεία του ΠΟΥ, παρότι έχουν ήδη συγκεντρωθεί 20 δισ. δολάρια, υπολείπονται ακόμη 18,1 δισ. δολάρια από τον τρέχοντα προϋπολογισμό του ACT Accelerator (του λεγόμενου Επιταχυντή πρόσβασης στα εργαλεία κατά της COVID-19), τμήμα του οποίου αποτελεί η πρωτοβουλία Covax. Επομένως, μένει να φανεί ποιές πρωτοβουλίες θα αναληφθούν επ’ αυτού.
H G7, το Σχέδιο Μάρσαλ για το Κλίμα και τα SDR του ΔΝΤ
Το άλλο ακανθώδες θέμα στην ατζέντα της Συνόδου είναι η κλιματική αλλαγή, με τον Βρετανό πρωθυπουργό-οικοδεσπότη Μπόρις Τζόνσον να προαναγγέλλει ένα «Σχέδιο Μάρσαλ» για την κλιματική αλλαγή.
Αν αφήσει κανείς στην άκρη τον φορτωμένο με συμβολισμούς δυτικής αγαθοεργίας όρο, που παραπέμπει σε παλιότερες εποχές με διαφορετικές παγκόσμιες ισορροπίες, οι αναλυτές βλέπουν τα περιθώρια ηγεσίας των G7 στο κομμάτι αυτό πιο περιορισμένα.
Ήδη οι συμμετέχουσες χώρες έχουν προχωρήσει σε μία σειρά δεσμεύσεων για το κλίμα. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, έχουν θέσει στόχους για περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και αερίων του θερμοκηπίου και έχουν συμφωνήσει να σταματήσουν τη χρηματοδότηση της ενέργειας που βασίζεται στον άνθρακα,
Όμως οι μεγαλύτεροι ρυπαντές του πλανήτη δεν συμμετέχουν στη G7, ούτε δεσμεύονται από τις αποφάσεις της.
Ο κ. Φατίχ Μπιρόλ, εκτελεστικός διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ) τόνισε μιλώντας στον Guardian πως πάνω από το 90% των εκπομπών αερίου στις επερχόμενες δύο δεκαετίες προέρχεται από τις αναπτυσσόμενες οικονομίες.
Και αν χώρες όπως η Κίνα, στερούνται ενδιαφέροντος να «καθαρίσουν» τη βιομηχανική παραγωγή τους, άλλες χώρες στερούνται πόρων.
Η υπόσχεση της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα για την ενίσχυση με 100 δισ. δολάρια ετησίως των φτωχότερων χωρών ως το 2020 δεν επετεύχθη και τώρα μέρος της πίεσης πέφτει στην G7 για να προχωρήσει σε κάποιου είδους οικονομικές δεσμεύσεις.
Σύμφωνα με τον Πολ Μπλεντσό, στρατηγικό σύμβουλο στο αμερικανικό Progressive Pοlicy Institute, δεν αποκλείεται οι G7 θα επιδιώξουν να χρηματοδοτήσουν την κλιματική πολιτική προς τον αναπτυσσόμενο κόσμο μέσω του ΔΝΤ και των λεγόμενων ΕΤΔ, Ειδικών Τραβηχτικών Δικαιωμάτων (Special Drawing Rights ή SDR).
Τα ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα (ΕΤΔ) είναι ένα διεθνές αποθεματικό περιουσιακό στοιχείο, που δημιουργήθηκε από το ΔΝΤ το 1969, ως εναλλακτική μορφή των υφιστάμενων επίσημων συναλλαγματικών διαθεσίμων των χωρών-μελών του.
Αποτελούν λογιστική καταχώριση και αντιπροσωπεύουν απαίτηση για συναλλαγματικά αποθέματα νομισμάτων των χωρών-μελών του ΔΝΤ (ευρώ, ιαπωνικά γιεν, λίρες, δολάρια κτλ) με τα οποία μπορούν να ανταλλαγούν.
Παρότι δεν αποτελούν χρήμα με την αυστηρή έννοια του όρου, χρησιμοποιούνται ως μέσο διευθέτησης χρέους.
Ήδη σύμφωνα με τον Guardian, η ομάδα των G7 σκέφτεται να υποστηρίξει την ανακατανομή 100 δισ. δολαρίων εντός του ΔΝΤ με τη μορφή ΕΤΔ σε χώρες του Τρίτου Κόσμου. Μάλιστα αυτή είναι μία σκέψη που φέρεται να υποστηρίζει και η Κίνα.
Ένας ακόμη τρόπος, υποστηρίζει ο Μπλαντσό, θα ήταν να προσφερθεί στα αναπτυσσόμενα κράτη διαγραφή χρέους με swaps κλίματος, για παράδειγμα, μία δέσμευση να μειώσουν τον αποτύπωμα του άνθρακα ή να προχωρήσουν σε διατήρηση επαπειλούμενων δασικών εκτάσεων.
Οι υπογραφές για τον παγκόσμιο εταιρικό φόρο
Το περασμένο σαββατοκύριακο οι υπουργοί Οικονομικών των G7 κατέληξαν σε συμφωνία για παγκόσμιο εταιρικό φόρο 15%.
Η Σύνοδος Κορυφής των G7 θα τη σφραγίσει με υπογραφές. Η συμφωνία έχει χαιρετιστεί ήδη ως σημαντική επιτυχία, με τη στιγμή να είναι ευοίωνη (πιεσμένα δημόσια οικονομικά των μεγαλύτερων οικονομιών του πλανήτη λόγω πανδημίας) για να αλλάξει -επιτέλους- η φοροαποφυγή των πολυεθνικών του πλανήτη.
Επόμενοι σταθμοί θα είναι η σύνοδος των υπουργών Οικονομικών των G20 στις 9-10 Ιουλίου στη Βενετία και η έγκριση της πρότασης από 139 χώρες στην Ολομέλεια του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Επομένως ο δρόμος είναι μακρύς.
Πάντως η Κίνα, που διατηρεί εταιρικό φόρο 25%, πιθανώς δεν θα θελήσει να αντιταχθεί σε δεύτερο χρόνο, στους G20, αναλόγως πάντα και με το σε ποιό βαθμό θα επιθυμήσει να διαφυλάξει τα συμφέροντα του φορολογικού παραδείσου του Χονγκ Κονγκ ή να προσπαθήσει να εκμαιεύσει, ως αντάλλαγμα, άρση των αμερικανικών δασμών στα προϊόντα της.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
