Ο Εκρέμ Ιμάμογλου, ο μεγαλύτερος πολιτικός αντίπαλος του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, βρίσκεται στη φυλακή, με την Ευρώπη να παρακολουθεί μουδιασμένη τη σοβαρότερη πολιτική κρίση που έχει ξεσπάσει στην Τουρκία μετά τις μεγάλες διαδηλώσεις στην πλατεία Ταξίμ το 2013 και την απόπειρα πραξικοπήματος το καλοκαίρι του 2016. Ο πρώην (πλέον) δήμαρχος Κωνσταντινούπολης και ηγετικό στέλεχος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) συνελήφθη για διαφθορά και σύνδεση με εξτρεμιστικές οργανώσεις. Η σύλληψή του προκάλεσε μαζικές διαδηλώσεις, σε μια επανάληψη των επεισοδίων της προηγούμενης δεκαετίας, όταν για μία ακόμη φορά η Τουρκία προσπαθούσε να ισορροπήσει μεταξύ του κεμαλικού «κοσμικού κράτους» και των ισλαμικών καταβολών της.
Η ομάδα δικηγόρων του Εκρέμ Ιμάμογλου έχει ανακοινώσει ότι θα προχωρήσει σε έφεση, ζητώντας την αποφυλάκιση του ηγέτη της αντιπολίτευσης. Ωστόσο, η παραμονή του στη φυλακή δεν αποκλείεται να διαρκέσει αρκετό καιρό, εμποδίζοντάς τον έτσι να θέσει υποψηφιότητα για την προεδρία το 2028. Μια τέτοια εξέλιξη θα αποτελούσε «ανακούφιση» για τον Ερντογάν, όπως γράφει το Bloomberg. Εξάλλου, δεν έχει περάσει αρκετός καιρός που ο Τούρκος πρόεδρος εξετάζει σοβαρά να παρατείνει τη θητεία του στο «Λευκό Παλάτι» στην Άγκυρα. Και για να το πετύχει, είναι έτοιμος να αλλάξει το Σύνταγμα στην Τουρκία.
Ωστόσο, τα πολιτικά σχέδια του Ερντογάν άναψαν… φωτιές στους επενδυτές, οι οποίοι δείχνουν στο ταμπλό των αγορών ότι υπάρχει ξεκάθαρη αποδυνάμωση των θεσμών στην Τουρκία. Η τουρκική οικονομία επηρεάστηκε άμεσα, με τις αγορές να καταγράφουν σημαντική πτώση και την κεντρική τράπεζα να αναλαμβάνει δράση για να περιορίσει τις απώλειες. Η εξέλιξη αυτή έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή για τον Ερντογάν, ο οποίος διαχειρίζεται τη μεγαλύτερη πολιτική κρίση του από το 2003, με την οικονομία της Τουρκίας να πλήττεται από το αυξανόμενο κόστος ζωής. Παρά τη διεθνή ανησυχία, πάντως, οι δυτικοί σύμμαχοι της Τουρκίας παρέμειναν σχετικά ήρεμοι, αν και ανήσυχοι για το τι ακολουθεί το επόμενο χρονικό διάστημα. Η Ουκρανία και η προσπάθεια του Τραμπ να τα βρει με τον Πούτιν και να τελειώσει ο πόλεμος είναι αυτήν τη στιγμή το βασικό θέμα που απασχολεί τα κέντρα αποφάσεων στις Βρυξέλλες.
Γιατί ο Ερντογάν έκανε τώρα την κίνησή του στην υπόθεση Ιμάμογλου
Ο Ιμάμογλου είναι εξαιρετικά δημοφιλής και τόσο η σύλληψη όσο και η προφυλάκισή του συμπίπτουν με τη χρονική περίοδο που θα έπαιρνε το χρίσμα του CHP για τις προεδρικές εκλογές του 2028. Σε νέο του μήνυμα από τη φυλακή, ο Ιμάμογλου ανέφερε ότι οι Τούρκοι είπαν «ως εδώ» στον Ερντογάν, κάνοντας λόγο (για μία ακόμη φορά) για την ανάγκη για πολιτική αλλαγή. Σημειώνεται ότι η δίωξη Ιμάμογλου εντάσσεται σε μια ευρύτερη εκστρατεία του καθεστώτος Ερντογάν κατά της αντιπολίτευσης, η οποία ξεκίνησε μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016.
Την ίδια στιγμή, πάντως, η σύλληψη και προφυλάκιση Ιμάμογλου έχει άμεση επίδραση στην τουρκική οικονομία, προκαλώντας άνοδο του κόστους δανεισμού και σημαντική πτώση της λίρας. Σε μια προσπάθεια να μαζέψει την κατάσταση, η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας προχώρησε σε παρεμβάσεις για να αποτρέψει την περαιτέρω υποβάθμιση του εθνικού νομίσματος, ωστόσο τα «χειρότερα έρχονται», σύμφωνα με το Reuters.
Τα 7 προβλήματα του Ερντογάν μετά τη φυλάκιση Ιμάμογλου
- Αναταραχή στις αγορές: Μετά τη σύλληψη του Ιμάμογλου, οι τουρκικές αγορές βίωσαν τη χειρότερη εβδομάδα από το 2008. Το κόστος δανεισμού για την Τουρκία εκτοξεύτηκε, οι τιμές των μετοχών κατέρρευσαν και η τουρκική λίρα έχασε πάνω από 3% της αξίας της μέσα σε λίγες ώρες. Με τη φυλάκιση Ιμάμογλου, η κατάσταση αναμένεται να γίνει ακόμα πιο δύσκολη.
- Αύξηση του κόστους δανεισμού: Το κόστος δανεισμού της Τουρκίας εκτοξεύθηκε μετά την προφυλάκιση του Ιμάμογλου, κάτι που δημιουργεί δυσκολίες στην αναχρηματοδότηση του χρέους και τη χρηματοδότηση νέων έργων και επενδύσεων.
- Συνεχιζόμενος πληθωρισμός και αποδυνάμωση της λίρας: Η τουρκική λίρα συνεχίζει να είναι ιδιαίτερα ασταθής και η πτώση της αξίας της συνέβαλε στην αύξηση του πληθωρισμού, ο οποίος ήδη κυμαίνεται γύρω στο 40%. Η αύξηση των τιμών των εισαγόμενων αγαθών επιβαρύνει τους Τούρκους καταναλωτές και επηρεάζει την αγοραστική τους δύναμη.
- Πρόβλημα εμπιστοσύνης: Η φυλάκιση ενός από τους πιο δημοφιλείς πολιτικούς ηγέτες της αντιπολίτευσης προκαλεί μια αίσθηση αστάθειας και ανασφάλειας για τις επιχειρήσεις και τους επενδυτές. Οι ξένοι επενδυτές, που ήδη ανησυχούν για τις πολιτικές και οικονομικές συνθήκες στην Τουρκία, ενδέχεται να αποσύρουν τις επενδύσεις τους ή να μειώσουν τις νέες τους επενδύσεις. Αυτή η αβεβαιότητα για το πολιτικό μέλλον της χώρας μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές εκροές κεφαλαίων.
- Παρέμβαση της Κεντρικής Τράπεζας: Η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας, προσπαθώντας να περιορίσει τις επιπτώσεις από την αστάθεια στις αγορές, πραγματοποίησε επείγουσα συνάντηση με τους κορυφαίους δανειστές της χώρας. Η Τουρκία αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει σημαντικά αποθέματα ξένου νομίσματος για να στηρίξει τη λίρα και να περιορίσει την περαιτέρω υποτίμησή της, αλλά αυτή η στρατηγική ενδέχεται να εξαντλήσει γρήγορα τα διαθέσιμα αποθέματα, καθώς δεν αναμένεται σύντομα αποκλιμάκωση.
- Δυσκολίες στη διαχείριση του πληθωρισμού: Με τον πληθωρισμό να παραμένει σε υψηλά επίπεδα, η κυβέρνηση της Τουρκίας, υπό την πίεση των αυξημένων τιμών και της φτώχειας που πλήττει τον πληθυσμό, καλείται να επανεξετάσει τις οικονομικές της πολιτικές. Η απόφαση του Ερντογάν να επαναφέρει τον πρώην σύμμαχό του, Μεχμέτ Σιμσέκ, ως υπουργό Οικονομικών το 2023 και η αύξηση των επιτοκίων στο 50% έφεραν κάποια θετικά αποτελέσματα στον περιορισμό του πληθωρισμού, ωστόσο η τρέχουσα πολιτική κατάσταση, μετά τη σύλληψη και προφυλάκιση του Ιμάμογλου, ενδέχεται να θέσει σε κίνδυνο τις πρόσφατες οικονομικές επιτυχίες.
- Επιδράσεις στην καθημερινή ζωή: Η οικονομική αναστάτωση επιβαρύνει άμεσα τους πολίτες της Τουρκίας, καθώς η πτώση της αξίας της λίρας και ο υψηλός πληθωρισμός αυξάνουν το κόστος ζωής, περιορίζοντας την αγοραστική δύναμη των Τούρκων. Επίσης, η αυξανόμενη δυσαρέσκεια από την πολιτική και οικονομική κατάσταση ενδέχεται να εντείνει την κοινωνική ένταση και τις αντικυβερνητικές διαμαρτυρίες, οι οποίες δημιουργούν έναν κύκλο αβεβαιότητας και αστάθειας, που θα επηρεάσει δημοσκοπικά τα ποσοστά του κυβερνώντος κόμματος στην Τουρκία.
Η δύσκολη εβδομάδα του Ερντογάν
Καθώς εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές συνεχίζουν να κατεβαίνουν στους δρόμους, παρά τις απαγορεύσεις, και με την κυβέρνηση Ερντογάν να επιβάλλει περιοριστικά μέτρα στην Κωνσταντινούπολη, η τρέχουσα εβδομάδα αναμένεται ιδιαίτερα δύσκολη στην Τουρκία.
Ο πρόεδρος της Τουρκίας, πάντως, φαίνεται αποφασισμένος να μην επηρεαστεί από τις αντιδράσεις και τις διαδηλώσεις, όπως είχε συμβεί και το 2013 με τις αντικυβερνητικές εξεγέρσεις στην πλατεία Ταξίμ στην Κωνσταντινούπολη, τις οποίες αντιμετώπισε με «σιδηρά πυγμή». Και όλα αυτά παρ’ όλο που πάνω από 15 εκατ. ψηφοφόροι του CHP επέλεξαν για πρόεδρο τον Εκρέμ Ιμάμογλου στις χθεσινές εσωκομματικές εκλογές του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος.
Όπως γράφει χαρακτηριστικά το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, στην Τουρκία «παίζονται πολλά περισσότερα» για το καθεστώς Ερντογάν, με τον Τούρκο πρόεδρο να έχει «ήδη ξεπεράσει τα άκρα, στα οποία έδειχνε αποφασισμένος να φθάσει», όταν δόθηκε η εντολή για τη σύλληψη Ιμάμογλου.
