Το παγκόσμιο χρέος ξεπέρασε τα 100 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2024, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, που προειδοποιεί ότι ο συνδυασμός υψηλότερου κόστους και υψηλότερου χρέους μπορεί να περιορίσει την ικανότητα για μελλοντικό δανεισμό για κυβερνήσεις και επιχειρήσεις.
Τα ανεξόφλητα κρατικά και εταιρικά ομόλογα παγκοσμίως ξεπέρασαν τα 100 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2024, αναφέρει ο ΟΟΣΑ, με το αυξανόμενο κόστος των επιτοκίων να αφήνει τους δανειολήπτες να αντιμετωπίζουν δύσκολες επιλογές και να πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στις παραγωγικές επενδύσεις.
Ενώ οι κεντρικές τράπεζες μειώνουν τώρα τα επιτόκια, το κόστος δανεισμού παραμένει πολύ υψηλότερο από ό,τι πριν από τις αυξήσεις των επιτοκίων του 2022, οπότε το χρέος με χαμηλό επιτόκιο συνεχίζει να αντικαθίσταται και το κόστος των τόκων είναι πιθανό να αυξηθεί στο μέλλον.
Αυτό συμβαίνει σε μια εποχή που οι κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν μεγάλους λογαριασμούς δαπανών. Το κοινοβούλιο της Γερμανίας ενέκρινε αυτή την εβδομάδα ένα τεράστιο σχέδιο για την ενίσχυση των υποδομών και την υποστήριξη μιας ευρύτερης ευρωπαϊκής ώθησης στις αμυντικές δαπάνες. Το μακροχρόνιο κόστος από την πράσινη μετάβαση στη γήρανση του πληθυσμού απειλεί τις μεγάλες οικονομίες.
«Αυτός ο συνδυασμός υψηλότερου κόστους και υψηλότερου χρέους κινδυνεύει να περιορίσει την ικανότητα για μελλοντικό δανεισμό σε μια εποχή που οι επενδυτικές ανάγκες είναι μεγαλύτερες από ποτέ», ανέφερε ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης στην ετήσια έκθεσή του για το χρέος.
Μεταξύ 2021 και 2024, το κόστος των τόκων ως ποσοστό της παραγωγής αυξήθηκε από το χαμηλότερο στο υψηλότερο των τελευταίων 20 ετών.
Ωστόσο, το κόστος των επιτοκίων εξακολουθεί να είναι χαμηλότερο από τα ισχύοντα επιτόκια της αγοράς για πάνω από το ήμισυ του δημόσιου χρέους των χωρών του ΟΟΣΑ και σχεδόν το ένα τρίτο του δημόσιου χρέους των αναδυόμενων αγορών, καθώς και για λίγο κάτω από τα δύο τρίτα του εταιρικού χρέους υψηλής πιστοληπτικής διαβάθμισης και για σχεδόν τα τρία τέταρτα του εταιρικού χρέους των επιχειρήσεων «σκουπίδια», αναφέρει η έκθεση.
Σχεδόν το ήμισυ του δημόσιου χρέους των χωρών του ΟΟΣΑ και των αναδυόμενων αγορών και περίπου το ένα τρίτο του εταιρικού χρέους θα λήξει έως το 2027.
Οι χώρες χαμηλού εισοδήματος και υψηλού κινδύνου αντιμετωπίζουν τους μεγαλύτερους κινδύνους αναχρηματοδότησης, καθώς πάνω από το ήμισυ του χρέους τους λήγει τα επόμενα τρία χρόνια και πάνω από το 20% αυτού φέτος, ανέφερε ο οργανισμός.
Καθώς το χρέος γίνεται πιο δαπανηρό, οι κυβερνήσεις και οι εταιρείες πρέπει να διασφαλίσουν ότι ο δανεισμός τους στηρίζει τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και την παραγωγικότητα, δήλωσε ο επικεφαλής των κεφαλαιαγορών και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων του ΟΟΣΑ Serdar Celik.
«Αν το κάνουν με αυτόν τον τρόπο, δεν ανησυχούμε… Αν δεν το κάνουν με αυτόν τον τρόπο, αν προσθέσουν πρόσθετο, ακριβό χρέος, χωρίς να αυξήσουν την παραγωγική ικανότητα της οικονομίας, τότε θα δούμε πιο δύσκολες στιγμές», πρόσθεσε
Ωστόσο, οι εταιρείες έχουν χρησιμοποιήσει υψηλότερο δανεισμό από το 2008 για χρηματοοικονομικούς σκοπούς, όπως αναχρηματοδοτήσεις ή πληρωμές μετόχων, ενώ οι εταιρικές επενδύσεις έχουν μειωθεί από τότε, δήλωσε ο ΟΟΣΑ.
Οι αναδυόμενες αγορές που εξαρτώνται από το δανεισμό σε ξένο νόμισμα πρέπει να αναπτύξουν τις τοπικές κεφαλαιαγορές τους, δήλωσε ο ΟΟΣΑ. Η έκθεση διαπίστωσε ότι το κόστος δανεισμού μέσω ομολόγων σε δολάρια έχει αυξηθεί από περίπου 4% το 2020 σε πάνω από 6% το 2024, με αύξηση σε πάνω από 8% για τα πιο επικίνδυνα, με διαβάθμιση σκουπίδια, έθνη με οικονομίες. Αυτά τα έθνη έχουν δυσκολευτεί να αξιοποιήσουν τις εγχώριες δεξαμενές μετρητών λόγω των χαμηλών ποσοστών αποταμίευσης και των ρηχών εγχώριων αγορών.
Γεωπολιτικές προκλήσεις
Ο ΟΟΣΑ δήλωσε ότι η χρηματοδότηση της μετάβασης σε καθαρές μηδενικές εκπομπές αποτελεί «τεράστια πρόκληση».
Εάν οι πρόσθετες επενδύσεις που απαιτούνται για τη μετάβαση χρηματοδοτηθούν από το δημόσιο, θα μπορούσε να στείλει τους δείκτες χρέους προς το ΑΕΠ 25 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερα στις προηγμένες οικονομίες και 41 μονάδες στην Κίνα μέχρι το 2050. Εάν χρηματοδοτηθεί ιδιωτικά, το χρέος των ενεργειακών εταιρειών στις αναδυόμενες αγορές εκτός Κίνας θα πρέπει να τετραπλασιαστεί έως το 2035.
Οι κεντρικές τράπεζες, μειώνοντας τα ομόλογά τους, έχουν αντικατασταθεί από ξένους επενδυτές καθώς και από νοικοκυριά, τα οποία κατέχουν σήμερα το 34% και 11% του εγχώριου δημόσιου χρέους των οικονομιών του ΟΟΣΑ αντίστοιχα, από 29% και 5% το 2021, δήλωσε ο ΟΟΣΑ. Αλλά προειδοποίησε ότι αυτή η δυναμική μπορεί να μην συνεχιστεί.
Οι αυξανόμενες γεωπολιτικές εντάσεις και οι εμπορικές αβεβαιότητες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ραγδαίες αλλαγές στην αποστροφή κινδύνου, οι οποίες θα μπορούσαν να διαταράξουν τις διεθνείς ροές χαρτοφυλακίου, δήλωσε ο ΟΟΣΑ.
