Την Τρίτη (18/3) η Γερμανία πρόκειται να ψηφίσει για την άρση του φρένου χρέους, κάτι που είναι πρωτοφανές στην ιστορία της Μπούντεσταγκ, του γερμανικού κοινοβουλίου. Το νομοσχέδιο που θα κατατεθεί προς ψήφιση προβλέπει τη δυνατότητα ανάληψης μεγάλου χρέους για να χρηματοδοτηθούν σημαντικές επενδύσεις στον στρατό, τις υποδομές και την προστασία του κλίματος τα επόμενα χρόνια. Η απόφαση αυτή θα επιτρέψει σε όλα τα 16 ομόσπονδα κρατίδια της Γερμανίας να αναλάβουν επίσης περιορισμένο ποσό χρέους στο μέλλον.
Ο νέος νόμος προβλέπει ότι έως και 500 δισ. ευρώ σε χρέος μπορούν να αναληφθούν τα επόμενα 12 χρόνια για επενδύσεις σε υποδομές, με 100 δισεκατομμύρια ευρώ να πηγαίνουν στα ομόσπονδα κρατίδια και 300 δισεκατομμύρια στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Επιπλέον, 100 δισεκατομμύρια ευρώ θα κατευθυνθούν στην προστασία του κλίματος, με τον νόμο να περιλαμβάνει επίσης επενδύσεις για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας μέχρι το 2045.
Το νομοσχέδιο συντάχθηκε από το κεντροδεξιό μπλοκ της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης και της Χριστιανοκοινωνικής Ένωσης (CDU/CSU), μαζί με το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD). Η συμφωνία αυτή επιτεύχθηκε μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις, καθώς τα δύο κόμματα συζητούν τον σχηματισμό της νέας ομοσπονδιακής κυβέρνησης, με νέο καγκελάριο τον ηγέτη του CDU, Φρίντριχ Μερτς. Όπως δήλωσε πρόσφατα, η Γερμανία θα κάνει «ό,τι χρειαστεί» όσον αφορά τις στρατιωτικές επενδύσεις, κάνοντας σαφές ότι ο νέος κανονισμός είναι κρίσιμος για τη θωράκιση της χώρας.
Ωστόσο, για να περάσει το νομοσχέδιο στο κοινοβούλιο, τα κόμματα χρειάζονται τη στήριξη του Κόμματος των Πρασίνων, το οποίο πιθανότατα θα βρίσκεται στην αντιπολίτευση, μετά από τις τελευταίες γερμανικές εκλογές. Παρά τις αντιδράσεις από την αντιπολίτευση, η Επιτροπή Προϋπολογισμού της Μπούντεσταγκ προχώρησε στην έγκριση του νομοσχεδίου την Κυριακή.
Πακτωλός χρημάτων μέσω δανείων στη γερμανική άμυνα
Το γερμανικό Σύνταγμα ορίζει ότι το κράτος μπορεί να ξοδεύει μόνο όσα εισπράττει. Τα ομόσπονδα κρατίδια έχουν αυστηρούς περιορισμούς στον δανεισμό και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση μπορεί να δανείζεται εντός συγκεκριμένων ορίων, δηλαδή μέχρι το 0,35% του ΑΕΠ. Ωστόσο, για τις δαπάνες που αφορούν την άμυνα, το φρένο χρέους θα «μηδενιστεί» και οι σχετικές δαπάνες θα χρηματοδοτούνται μέσω δανείων. Αυτό περιλαμβάνει και τη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία, η οποία υπολογίζεται στα 4 δισ. ευρώ το 2025, με πιθανή αύξηση των ποσών στο εγγύς μέλλον.
Ποιες αλλαγές φέρνει η άρση του φρένου χρέους στη Γερμανία
Ο νέος κανονισμός αφορά όλες τις δαπάνες που υπερβαίνουν το 1% του ΑΕΠ. Για το 2024, το 1% του ΑΕΠ αντιστοιχεί σε περίπου 43 δισ. ευρώ. Οτιδήποτε υπερβαίνει αυτό το ποσό δεν θα υπόκειται πλέον σε όρια δανεισμού.
Ένα από τα σημαντικά σημεία του νομοσχεδίου είναι ότι η αυστηρή απαγόρευση χρέους για τα ομόσπονδα κρατίδια θα χαλαρώσει. Ομοσπονδιακά, τα κρατίδια θα μπορούν να αναλάβουν νέο χρέος ύψους 0,35% του ΑΕΠ, με τον τρόπο κατανομής αυτού του ποσού να καθορίζεται μέσω μελλοντικού ομοσπονδιακού νόμου. Ωστόσο, τα κρατίδια θα πρέπει να τροποποιήσουν τα πολιτειακά τους συντάγματα για να προχωρήσει αυτή η αλλαγή, κάτι που δεν θα είναι εύκολο, καθώς απαιτεί την έγκριση των δύο τρίτων των κοινοβουλίων των κρατιδίων.
Μεγάλες ανάγκες για αναβάθμιση υποδομών στη Γερμανία
Η Γερμανία αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα υποδομών, με δρόμους, γέφυρες και σιδηροδρόμους να έχουν φθαρεί από την πλημμελή συντήρηση των τελευταίων δεκαετιών. Υπάρχει επείγουσα ανάγκη για εκσυγχρονισμό των υποδομών ενέργειας, ύδρευσης, τηλεπικοινωνιών, σχολείων, πανεπιστημίων και νοσοκομείων, ενώ η ψηφιοποίηση της χώρας και η μετατροπή της σε κλιματικά ουδέτερη (net zero) καθυστερούν.
Ποιοι αντιδρούν
Οι αντιδράσεις για το νομοσχέδιο είναι έντονες, με το ακροδεξιό AfD και το Κόμμα της Αριστεράς να αντιτίθενται στις προτάσεις για διαφορετικούς λόγους. Ωστόσο, το CDU/CSU και το SPD θα επιδιώξουν να περάσουν το νομοσχέδιο πριν από την 25η Μαρτίου, οπότε το νέο κοινοβούλιο θα συγκροτηθεί.
Σύμφωνα με την Deutsche Welle, οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι η ανάληψη νέου χρέους ύψους σχεδόν 1 τρισ. ευρώ μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για τις χρηματοπιστωτικές αγορές, φέρνοντας σημαντικές πιέσεις στα ομόλογα. Από τη στιγμή που προβλέπεται ότι το δημόσιο χρέος της Γερμανίας θα αυξηθεί από 62% στο 90% του ΑΕΠ τα επόμενα 10 χρόνια, η αύξηση των δαπανών για τόκους θα είναι σημαντική, κάτι που μπορεί να προκαλέσει κλυδωνισμούς στις διεθνείς αγορές ομολόγων.
