Τη βία που απειλεί να παγιδεύσει ξανά τη Συρία σε εμφύλιο πόλεμο καλείται να θέσει υπό έλεγχο η προσωρινή κυβέρνηση του Αχμέντ Αλ Σάρα. Τρεις μήνες μετά την ξαφνική ανατροπή της 50ετούς στυγνής δικτατορίας των Άσαντ, με τον Μπασάρ Αλ Άσαντ να βρίσκει καταφύγιο στη Ρωσία, ξέσπασαν βίαιες συγκρούσεις στις παραθαλάσσιες περιοχές Λαττάκεια και Ταρτούς μεταξύ μελών της μουσουλμανικής κοινότητας των Αλαουϊτών που συνδέονται με το προηγούμενο καθεστώς και σουνιτών μαχητών που ακολούθησαν τη στρατιωτική οργάνωση Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS) του Αλ Σαρά προ μηνών.
Το αποτέλεσμα ήταν να χάσουν τη ζωή τους πάνω από 1.000 άτομα, κυρίως άμαχοι, κλονίζοντας τη νομιμότητα του μεταβατικού ηγέτη που ήταν επικεφαλής της εκστρατείας για την ανατροπή των Άσαντ πέρυσι τον Δεκέμβριο. Ο μεταβατικός ηγέτης καλείται τώρα να αποκαταστήσει τη σταθερότητα και να αποκρούσει επικρίσεις από αξιωματούχους της Δύσης την ώρα που όλες οι προσπάθειες θα πρέπει να επικεντρώνονται στην αποκατάσταση των επαφών με τη διεθνή κοινότητα, με απώτερο στόχο την άρση των κυρώσεων ώστε να ξεκινήσουν οι κάτοικοι της Συρίας να έχουν κάποια προοπτική ασφάλειας, ομαλότητας και ευημερίας.
Η δεινή κατάσταση της οικονομίας της Συρίας
Σήμερα πάνω από το 90% των Σύριων ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, καθώς η οικονομία συρρικνώθηκε κατά 85% εν μέσω του 14ετούς εμφύλιου που έληξε προ τριμήνου. Σύμφωνα με στοιχεία του Economist, οι εξαγωγές έχουν μειωθεί από 18 δισ. δολάρια προ του πολέμου σε 1,8 δισ. δολάρια το 2021. Αν και τα οικονομικά δεινά της χώρας πηγάζουν, κυρίως, από τον πόλεμο, οι δυτικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν εις βάρος του καθεστώτος Άσαντ παίζουν σημαντικό ρόλο. Εάν δεν αρθούν τότε καμία επιχείρηση της Δύσης δεν θα μπορεί να έχει πρόσβαση στη συριακή οικονομία και κυρίως στον ενεργειακό της κλάδο. Το παράνομο εμπόριο φαινεθυλλίνης, γνωστό ως captagon, που απέφερε έσοδα περίπου 6 δισ. δολάρια πατάχθηκε μετά την κατάρρευση του Άσαντ. Και τα σημεία ανάληψης μετρητών είναι άδεια, με τις οικογένειες της Συρίας να μην έχουν χρήματα για να θρέψουν τις οικογένειες τους, όπως τονίζει ο Economist.
Ο Αλ Σλαρα θα πρέπει να αποδείξει πως υπάρχει δυνατότητα να τεθεί υπό έλεγχο η έκρυθμη κατάσταση στη Συρία χωρίς να αναδυθεί ένα ακόμη μόρφωμα αυταρχισμού. Πρόκειται για μια χώρα με διαφορετικές σέχτες μουσουλμάνων και χριστιανών, όπου ακόμη και όσοι την εγκατέλειψαν εδώ και δεκαετίες λόγω των Άσαντ, παραδέχονται πως είναι σχεδόν αδύνατη η αποφυγή εσωτερικών συγκρούσεων. Οι Αλαουίτες είναι μια μειοψηφία στην ευρύτερη κατηγορία των σιιτών σε μια χώρα, όμως, που κυριαρχείται από σουνίτες. Στη Συρία υπάρχουν, επίσης, διάφορες κατηγορίες χριστιανών, συμπεριλαμβανομένων των ορθόδοξων, των Μαρωνιτών και της Αρμενικής Αποστολικής Εκκλησίας.
Η Ρωσία, οι βάσεις στη Συρία και η δυναστεία των Άσαντ
Η Ρωσία στήριξε τη δυναστεία των Άσαντ και διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στο να παραμείνουν στην εξουσία. Στην περιοχή του Ταρτούς διατηρεί επί σειρά ετών μια ναυτική βάση, η οποία δίνει στρατηγικό πλεονέκτημα στη Ρωσία «διότι έτσι μπορούν και διοχετεύονται δυνάμεις στην περιοχή της Μεσογείου», όπως είχε επισημάνει ο διδάκτωρ στρατιωτικής ιστορίας Μάρκους Ράισνερ, στην Deutsche Welle. Η Μόσχα έχει, επίσης, την αεροπορική βάση στο Χμέιμιμ απ’ όπου θεωρείται πως κατάφερε να δραπετεύσει ο Άσαντ στη Ρωσία.
Η συμφωνία Αλ Σάρα με τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις
Επίσης, οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) στη βορειανατολική Συρία είναι Κούρδοι που έχουν σε κράτηση χιλιάδες μέλη του Ισλαμικού Κράτους, έχοντας την υποστήριξη των αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων στην περιοχή. Ελέγχουν, παράλληλα, αρκετές από όσες πετρελαιοπηγές της χώρας παραμένουν ενεργές. Τη Δευτέρα ανακοινώθηκε συμφωνία ανάμεσα στον Αλ Σάρα και τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις, βάσει της οποίας έως τα τέλη του έτους θα έχουν περάσει στον έλεγχο της κεντρικής κυβέρνησης της Δαμασκού όλα τα συνοριακά περάσματα με το Ιράκ και την Τουρκία.
Η Τουρκία απεύχεται τη δημιουργία ενός κουρδικού κράτους που θα μπορούσε να θέσει υπό απειλή τα συμφέροντα της στην περιοχή. Η Άγκυρα θεωρεί πως οι Κούρδοι στη Συρία και ειδικότερα οι Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), οι οποίες θεωρούνται παρακλάδι των SDF, συνδέονται με το ΡΚΚ. Το Ισραήλ, από την άλλη πλευρά, υποστηρίζει τους Κούρδους μαζί με τις ΗΠΑ. Παράλληλα, η κυβέρνηση Νετανιάχου κατοχυρώνει μια ουδέτερη ζώνη στα σύνορα της χώρας του με τη νότια Συρία. Δεν αποκλείεται μέσα από τη συμφωνία με τις SDF, ο Αλ Σάρα να επιχειρεί να προσεγγίσει τις ΗΠΑ, κατευνάζοντας τις ανησυχίες της Άγκυρας. Οι Κούρδοι αποκτούν ξανά δικαιώματα που είχαν χάσει επί Άσαντ, συμπεριλαμβανομένης της διδασκαλίας και χρήσης της γλώσσας τους.
Παράλληλα, όμως, ο Αλ Σάρα επιμένει πως σκοπός του είναι να ενώσει τη χώρα και δεσμεύτηκε με τη δημιουργία ανεξάρτητης επιτροπής ώστε να εντοπιστούν οι υπεύθυνοι για τις σφαγές αμάχων προ ημερών. Άφησε, επίσης, ανοικτό το ενδεχόμενο αποκατάστασης των σχέσεων με τη Μόσχα, ενώ δήλωσε πως η ασφάλεια και η οικονομική ευημερία συνδέονται άμεσα με την άρση των κυρώσεων από τις ΗΠΑ. Μεταξύ άλλων μόνον έτσι θα καταφέρει η χώρα να αποκαταστήσει την ημερήσια πετρελαϊκή παραγωγή της στα 400.000 βαρέλια που ίσχυαν προ του πολέμου από τα 50.000 σήμερα.
