Έπειτα από μια δραματική εβδομάδα, η χθεσινή Σύνοδος Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της ΕΕ με επίκεντρο την άμυνα ήρθε να επιβεβαιώσει, μετά την κατάρριψη κάθε αμφιβολίας για την εγκατάλειψη της στρατιωτικής στήριξης της Ουκρανίας από τις ΗΠΑ εν μέσω της ρωσικής εισβολής, πως δεν υπάρχει άλλη επιλογή από τη θωράκιση της ευρωπαϊκής άμυνας και βέβαια τη συνέχιση του εφοδιασμού του Κιέβου με όπλα. Πλην της Ουγγαρίας, η Ε.Ε δεσμεύτηκε πως θα συνεχίσει να συμπαραστέκεται στην Ουκρανία, όπως έκανε από την πρώτη ημέρα της εισβολής.
Οι ηγέτες των 27 κρατών-μελών της ΕΕ ενέκριναν προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την παροχή δανείων έως και 150 δισ. ευρώ, με στόχο την τόνωση των επενδύσεων σε στρατιωτικό εξοπλισμό, το λεγόμενο ReArm Europe. Συναίνεσαν, επίσης, στη χαλάρωση των κανόνων για τα όρια του δημοσιονομικού ελλείμματος και του δημοσίου χρέους, ώστε να αυξηθούν οι αμυντικές δαπάνες κατά 650 δισ. ευρώ εντός τετραετίας. Ζήτησαν ακόμη από την Κομισιόν να προσδιοριστούν οι λεπτομέρειες για την υλοποίηση του προγράμματος ReArm Europe, σύμφωνα με τους Financial Times. Πληροφορίες του Bloomberg επιβεβαίωσαν πως οι «27» στήριξαν την πρόταση του επερχόμενου καγκελαρίου της Γερμανίας, Φρίντριχ Μερτς, για την αλλαγή του δημοσιονομικού πλαισίου σε όλη την Ε.Ε. για τη γενναία ενίσχυση των προϋπολογισμών για την άμυνα. Ο Μερτς έχει προασπιστεί ανάλογη μεταρρύθμιση του «φρένου χρέους» στη χώρα του.
Με αυτό το δημοσιονομικό «μπαζούκα» των 800 δισ. ευρώ, ουσιαστικά η ΕΕ ανοίγει τον δρόμο για τη δημιουργία μιας νέας αρχιτεκτονικής για την ασφάλεια της Ευρώπης, με σκοπό την ανάσχεση των επεκτατικών διαθέσεων της Ρωσίας, που η Ευρώπη φοβάται πως δεν περιορίζονται στην Ουκρανία. Αυτή ήταν η προειδοποίηση του Γάλλου προέδρου, Εμανουέλ Μακρόν, στο διάγγελμά του το βράδυ της Τετάρτης, τονίζοντας πως ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν, είναι «αναξιόπιστος», καθώς έχει παραβιάσει συμφωνίες στο παρελθόν. «Πέρα από την Ουκρανία, η ρωσική απειλή είναι πραγματική και επηρεάζει τις ευρωπαϊκές χώρες».
Όλα αυτά συμβαίνουν σε μια περίοδο που ο Λευκός Οίκος έχει μεγαλύτερη εγγύτητα με το Κρεμλίνο, παρά με τους ιστορικούς εταίρους της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας. Κατά τη διάρκεια του Φεβρουαρίου οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν πως ξεκίνησαν συνομιλίες με το καθεστώς του Κρεμλίνου για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία χωρίς την παρουσία του Κιέβου και της Ευρώπης. Συναντήσεις μεταξύ Αμερικανών και Ρώσων υψηλών αξιωματούχων έλαβαν χώρα στο Ριάντ και την Κωνσταντινούπολη, ενώ η Ουάσιγκτον έκανε λόγο για το ενδεχόμενο άρσης των κυρώσεων εις βάρος του Κρεμλίνου, αναγκάζοντας την Ευρώπη να διαχωρίσει πλήρως τη θέση της.
Από την περασμένη Παρασκευή, ο Λευκός Οίκος ενέτεινε ασφυκτικά τις πιέσεις στον Ουκρανό πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, για την υπογραφή μιας συμφωνίας για την από κοινού αξιοποίηση των κρίσιμων πρώτων υλών της χώρας, με τις διμερείς επαφές να καταλήγουν, όμως, σε καταστροφικό αδιέξοδο. Χθες, ενώ οι ΗΠΑ πάγωσαν αρχές της εβδομάδας κάθε στρατιωτική υποστήριξη στην Ουκρανία, πηγές στην Ευρώπη αποκάλυψαν στο Bloomberg πως η κυβέρνηση Τραμπ επανήλθε και ζητεί τη σύναψη της συμφωνίας, σε συνδυασμό με μια άμεση εκεχειρία Κιέβου-Μόσχας.
Απρόβλεπτη η κυβέρνηση Τραμπ, προκαλεί σύγχυση στους επενδυτές, ενώ η Ευρώπη εξελίσσεται σε πόλο έλξης
Η στάση των ΗΠΑ υπό την προεδρία του Τραμπ γίνεται απρόβλεπτη και σπασμωδική και σε άλλα μέτωπα. Ενώ οι Ρεπουμπλικανοί προχώρησαν με την επιβολή δασμών 25% σε όλες τις εισαγωγές από τον Καναδά και το Μεξικό στις αρχές της εβδομάδας, η κυβέρνηση είχε ανακαλέσει τα μέτρα μέχρι την Πέμπτη, δίνοντας αναστολή ενός μηνός «για όσα προϊόντα συγκαταλέγονται στην εμπορική συμφωνία, γνωστή ως USMCA, που είχε συναφθεί το 2020», δηλαδή στην πρώτη θητεία του Τραμπ.
Αυτό το πισωγύρισμα εντείνει την αστάθεια στη Wall Street και προκαλεί σύγχυση στους επενδυτές. Οι δείκτες S&P 500 και Nasdaq έχουν καταγράψει απώλειες 2,58% και 6,57%, αντίστοιχα, από τις αρχές του έτους, παρά τις υψηλές προσδοκίες των επενδυτών μετά την εκλογική νίκη του Τραμπ πέρυσι τον Νοέμβριο. Από την άλλη πλευρά, ο Dax στη Φρανκφούρτη και o FTSE-100 στο Λονδίνο έχουν αναρριχηθεί κατά 17% και 5%. Χθες ο Dax ξεπέρασε τις 23.360 μονάδες και έφθασε σε νέο ιστορικό υψηλό, καθώς η αύξηση των αμυντικών δαπανών αναμένεται να τονώσει την αναιμική ανάπτυξη στην ισχυρότερη οικονομία της Ευρωζώνης.
Παράλληλα, οι επενδυτές αναπροσαρμόζουν τις θέσεις τους στις αγορές δημοσίου χρέους της Ευρώπης. Κάποτε τα κρατικά ομόλογα της Γερμανίας συμβόλιζαν την άπνοια σε τρικυμιώδεις περιόδους για τις αγορές δημοσίου χρέους της Ευρώπης. Σήμερα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο, αλλά για τους σωστούς λόγους. Αυτός είναι ο λόγος που η απόδοση του 10ετούς γερμανικού ομολόγου συνέχισε χθες το ανοδικό σερί, φθάνοντας χθες μέχρι το 2,93%, δηλαδή στο υψηλότερο επίπεδο από τον Οκτώβριο του 2023. Παράλληλα, το ευρώ διαμορφώθηκε στο υψηλό τετραμήνου έναντι του δολαρίου (1:1,07). Εδώ και έναν μήνα οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων της Γερμανίας, της Ισπανίας, της Ολλανδίας και της Ελλάδας έχουν αναρριχηθεί κατά 45 μονάδες βάσης.
