THEPOWERGAME

Την ημέρα της ορκωμοσίας του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, οι σύμβουλοι επικοινωνίας των Eπιτρόπων της ΕΕ έλαβαν αυστηρές οδηγίες από το γραφείο της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Σύμφωνα με αξιωματούχο της ΕΕ, επιτρεπόταν μόνο να αναδημοσιεύσουν το μήνυμα της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς τον Τραμπ στις 20 Ιανουαρίου στα κοινωνικά μέσα και σε καμία περίπτωση να προσθέσουν δικά τους λόγια, αναφέρει το Politico.
Αυτή η αυστηρή επιτήρηση είναι πλέον χαρακτηριστικό της θητείας της φον ντερ Λάιεν στην κορυφή της Επιτροπής, με το στυλ ηγεσίας της να στηρίζεται στον συγκεντρωτικό έλεγχο περισσότερο από ποτέ, καθώς ξεκινά τη δεύτερη 5ετή θητεία της. Πρόκειται για μια συγκεντρωτική εξουσία που πολλοί θεωρούν ότι εξελίσσεται προς ένα πλήρως προεδρικό μοντέλο υπό τη σταθερή καθοδήγηση της 66χρονης πρώην υπουργού Άμυνας της Γερμανίας.
Η φον ντερ Λάιεν όχι μόνο αγνόησε την επίπληξη του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή, αλλά ενίσχυσε τη στάση της περιορίζοντας επίσημα την πρόσβαση σε ορισμένα είδη εγγράφων, σε μια κίνηση που αμφισβητείται από την περιβαλλοντική ΜΚΟ ClientEarth. Ενισχύοντας τον έλεγχό της στην εξωτερική εικόνα της Κομισιόν, η φον ντερ Λάιεν έχει επίσης μειώσει περαιτέρω τον αριθμό των εκπροσώπων του θεσμού.
«Βλέπουμε μια εξέλιξη προς ένα προεδρικό σύστημα, και το βλέπουμε ακόμα πιο έντονα… υπό τη φον ντερ Λάιεν», δήλωσε ο Κάρελ Λανό, διευθύνων σύμβουλος του think tank Centre for European Policy Studies.
Υπήρξαν πραγματικές συνέπειες από το ύφος ηγεσίας της. Η μεγάλη πολιτική γραμμή προέρχεται απευθείας από την κορυφή και οι Βρυξέλλες ήταν κατά κύριο λόγο αιφνιδιασμένες από τη ξαφνική απόφασή της να ξεκινήσει μια τεράστια αναδιάρθρωση της γραφειοκρατίας της ΕΕ. Η προσέγγιση αυτή σημαίνει επίσης ότι τα πράγματα σταματούν χωρίς αυτήν: για παράδειγμα, η παρουσίαση του κορυφαίου σχεδίου της ΕΕ για την αποκατάσταση της οικονομίας — το οποίο αποκαλείται «πυξίδα ανταγωνιστικότητας» — καθυστέρησε λόγω της απουσίας της φον ντερ Λάιεν.
Εν τω μεταξύ, πολλοί στις Βρυξέλλες σοκαρίστηκαν στα τέλη του περασμένου έτους από τα σχέδια της Επιτροπής για τον κεντρικό έλεγχο του τεράστιου ταμείου της ΕΕ των 1,2 τρισ. ευρώ για την επταετία. «Όλες οι πολιτικές αποφάσεις λαμβάνονται στο επίπεδο της προεδρίας», επιβεβαίωσε ένας πρεσβευτής από μια μη κράτος μέλος της ΕΕ. Ο πρεσβευτής, όπως και άλλοι που παρατίθενται σε αυτό το άρθρο, του παραχωρήθηκε ανωνυμία για να μιλήσει ανοιχτά για την πρόεδρο της Κομισιόν.
Όταν ρωτήθηκε για το στυλ ηγεσίας της προϊσταμένης του, ο αναπληρωτής εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Στέφαν ντε Κερσμαέκερ, δήλωσε: «Η Επιτροπή φον ντερ Λάιεν έχει πάντα θέσει τη συναδελφικότητα και τη συνεργασία μεταξύ των Επιτρόπων και των υπηρεσιών στο επίκεντρο των μεθόδων εργασίας της Επιτροπής… Η πρόεδρος εκτιμά τη συνεργασία ως καθοδηγητική αρχή που διατρέχει όλα τα επίπεδα της Επιτροπής».
«Υπάρχει αυτό το αίσθημα μιας ομάδας», είπε ο Γκλεν Μιτσάλφε, Ευρωπαίος επίτροπος από τη Μάλτα, στο Politico. «Όλοι οι συνάδελφοι με τους οποίους συνεργάζομαι είναι πρόθυμοι να ακούσουν, να συμβάλλουν, να βοηθήσουν».
Προσωποπαγής ηγεσία φον ντερ Λάιεν
Οι υπερασπιστές της φον ντερ Λάιεν υποστηρίζουν ότι το προσωπικό στυλ ηγεσίας της, σε συνδυασμό με την επιμονή της να βρίσκεται παρούσα στην έδρα της Κομισιόν στο Berlaymont, έχει τα πλεονεκτήματά του.
Ένας πρώην επίτροπος είπε ότι η φον ντερ Λάιεν είχε εξαιρετική ανταπόκριση σε μηνύματα και WhatsApp, ασχολούμενη με αυτά ακόμη και σε παράξενες ώρες και τις Κυριακές. Οι Επίτροποι ξέρουν ότι μπορούν να ζητήσουν προσωπικό χρόνο και συνήθως τους παρέχεται.
Μια πρώην Επίτροπος, η Βέρα Γιούροβα, δήλωσε ότι ενώ «υπήρχαν θέματα όπου ένιωθα ότι είναι υπό κεντρικό έλεγχο… ποτέ δεν ένιωσα ότι η φωνή μου ακουγόταν από [την φον ντερ Λάιεν] ή από τους συναδέλφους».
Ανέφερε στο Politico ότι ένα επίπεδο κεντρικού ελέγχου ήταν αναγκαίο για να αντιμετωπιστούν οι γεωπολιτικές κρίσεις κλίμακας, όπως η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Ωστόσο, δεν συμφωνούν όλοι με αυτή την άποψη. Αυτή η εκτίμηση ήταν αντίθετη με τις απόψεις ανώτερων μελών της εκτελεστικής εξουσίας της ΕΕ, όπως ο πρώην Επίτροπος, Τιερί Μπρετόν, ο οποίος είχε ανοιχτές διαφωνίες με την φον ντερ Λάιεν.
Ο Μπρετόν παραιτήθηκε από την Επιτροπή το 2024, μετά από αντιπαράθεση με την πρόεδρό της. Το τελικό χτύπημα ήρθε το περασμένο καλοκαίρι, όταν ο Μπρετόν δημοσίευσε στο Twitter μια επιστολή προειδοποίησης προς τον Αμερικανό τεχνολογικό δισεκατομμυριούχο Έλον Μασκ, χωρίς να ενημερώσει την επικεφαλής της Επιτροπής ή το γραφείο της για τα σχέδιά του. Η φον ντερ Λάιεν έχει τονίσει επανειλημμένα ότι όλοι οι 27 επίτροποι θα πρέπει να λειτουργούν ως ένα «κολλέγιο» και να παίρνουν αποφάσεις συλλογικά.
Η αντίδραση ήταν άμεση. Ένα μήνα αργότερα, ο Μπρετόν, ο οποίος είχε επιλεγεί από το Παρίσι για να υπηρετήσει δεύτερη θητεία στην Επιτροπή, αποχώρησε. Η φον ντερ Λάιεν φέρεται να είπε στον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν ότι δεν μπορούσε να συνεργαστεί με τον απεσταλμένο του.
«Η μυστικότητα και ο έλεγχος ίσως να αποδειχθούν οι μεγαλύτερες αδυναμίες της», είπε ένας διπλωμάτης της ΕΕ. «Η Covid και η κρίση στην Ουκρανία απέδειξαν σε αυτή τη γυναίκα ότι αυτή είναι η σωστή προσέγγιση. Στρώνεις κάθε διαδικασία, νόμο και κανόνα που υπάρχει στο βιβλίο, συγκεντρώνεις όλη τη δύναμη που μπορείς και ακόμα θα σε χειροκροτούν γι’ αυτό», είπε ένας δεύτερος διπλωμάτης.
Ένας άλλος διπλωμάτης το είδε διαφορετικά μιλώντας στο Politico. «Μπορείς να διευθύνεις την Κομισιόν με άλλο τρόπο;».
Διαβάστε επίσης
Σίριαλ χωρίς τέλος η υπόθεση εξυγίανσης της Folli Follie
Σε ποιες επιχειρήσεις επιβάλλει φόρο η Εφορία πριν από την υποβολή της δήλωσης
Σδούκου: Πότε θα δούμε φθηνότερους λογαριασμούς ρεύματος