Ραντεβού για… μασάζ επενδυτών έχουν κλείσει σήμερα, Τετάρτη οι τουρκικές αρχές. Και μάλιστα όχι μόνον ένα…
Σε δυο προγραμματισμένες απογευματινές διαδικτυακές συναντήσεις, πρωί-πρωί στις ΗΠΑ, οι επιτελείς της κεντρικής τράπεζας θα επιχειρήσουν να προετοιμάσουν Τούρκους και ξένους επενδυτές για την αυριανή ανακοίνωση του πληθωρισμού Μαΐου για να μην τους «πέσει βαριά».
Πιο σημαντικό: θα επιχειρήσουν να καθησυχάσουν τις αγορές ότι η νομισματική πολιτική της χώρας θα κάνει ό,τι χρειάζεται προκειμένου το βασικό επιτόκιο της κεντρικής τράπεζας να παραμείνει πιο ψηλά από το ρυθμό αύξησης του πληθωρισμού, προκειμένου η λίρα να έχει θετικό πραγματικό επιτόκιο και να πείθει έτσι ως κανονικό νόμισμα και όχι ως πληθωριστικός «κουβάς».
Το έργο των υπαλλήλων της κεντρικής τράπεζας θα είναι δύσκολο. Τον Μάρτιο, οι αγορές παρακολούθησαν με έκπληξη τον Ερντογάν να καρατομεί το μόνο κεντρικό τραπεζίτη που επί των ημερών του η λίρα ενισχύθηκε, τον Νατζί Αγκμπάλ, και να τον αντικαθιστά με μια ομάδα νέων των οποίων βασικό προσόν είναι η αφοσίωσή τους στον Ερντογάν και ο «συντονισμός» τους με το ανορθόδοξο οικονομικό δόγμα του, που λέει ότι τα επιτόκια πρέπει να μειωθούν για να μειωθεί η ακρίβεια.
Οι επενδυτές εντός και εκτός Τουρκίας δεν παρακολούθησαν απλώς αυτή την αλλαγή φρουράς, πήραν και τα χρήματα τους από το τουρκικό νόμισμα: από την αποχώρηση Αγκμπάλ η λίρα έχει χάσει άλλο ένα έκτο της αξίας της…
Σήμερα η λίρα είναι και πάλι σε χαμηλά όλων των εποχών – στις 8,6 λίρες ανά δολάριο, μετά και τη χθεσινή συνέντευξη Ερντογάν. Νέοι κλυδωνισμοί, όπως η ανακοίνωση του πληθωρισμού αύριο, θα μπορούσαν να κινητοποιήσουν μια ανεξέλεγκτη κατάρρευση. Η συγκυρία είναι τόσο κρίσιμη που απαιτεί προσεκτικούς χειρισμούς και καλύτερη επικοινωνία.
Έτσι, σήμερα οι επενδυτές θα ακούσουν, ιδιωτικά, ότι το τουρκικό κράτος έχει κηρύξει πόλεμο στην αύξηση των τιμών και ότι θα καταφέρει να τιθασεύσει τον πληθωρισμό…
Θα ακούσουν ακόμη ότι αν παρ’ ελπίδα συνεχιστεί η αύξηση των τιμών, η κεντρική τράπεζα θα είναι εκεί για να κάνει όλες τις κινήσεις που θα σφίξουν την νομισματική πολιτική και θα κρατήσουν το κόστος του χρήματος πιο ψηλά από το ποσοστό που του ροκανίζει ο πληθωρισμός…
Το θέμα είναι τί θα πιστέψουν οι επενδυτές, καθώς γνωρίζουν κάτι βασικό: ότι πραγματικός τιμονιέρης της κεντρικής τράπεζας έχει δώσει μία εντολή στους επιτελείς της κεντρικής τράπεζας: Να μειώσουν τα επιτόκια άμεσα, για να μη χάσει ο Ερντογάν το εκλογικό σώμα που ήδη φυλλορροεί.
Σήμερα, το επιτόκιο της κεντρικής τράπεζας είναι στο 19%. Ο «επίσημος» πληθωρισμός έτρεχε τον Απρίλιο με 17,1% – ανεπίσημα οι τιμές αυξήθηκαν με πολύ ταχύτερο ρυθμό. Πράγμα που σημαίνει ότι το πραγματικό επιτόκιο της λίρας σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία είναι στο 19-17,1= 1,9%, και το αληθινό πραγματικό επιτόκιο ακόμα χαμηλότερα.
Μια επιτάχυνση του πληθωρισμού τον Μάιο, κανονικά θα έπρεπε να προκαλέσει αυτόματα αύξηση των επιτοκίων. Μια αύξηση που είναι απαραίτητη σε κάθε οικονομία που έχει υπερθερμανθεί όπως η Τουρκική με καύσιμο τα φθηνά, δίχως όριο δανεικά.
Όμως πρόκειται για μια επιτροπή νομισματικής πολιτικής που δεν μπορεί να κάνει ό,τι απαιτείται: Τέσσερα από τα επτά μέλη της είναι τοποθετημένα από τον Ερντογάν τον τελευταίο ενάμιση χρόνο με ρητή εντολή να μειώσουν αντί να αυξήσουν τα επιτόκια.
Επιπλέον, η συγκυρία είναι ιδιαίτερα κακή για τον τουρκικό πληθωρισμό. Στους εγχώριους λόγους ακρίβειας έρχεται να προστεθεί και ένα παγκόσμιο πληθωριστικό κύμα που ξυπνάει μετά από δεκαετίες.
Οι διεθνείς τιμές της ενέργειας – και όχι μόνον – αυξάνουν, και περνούν σε όλα τα είδη μαζικής κατανάλωσης. Το καταναλωτικό κλίμα είναι στα χειρότερα των τελευταίων 11 ετών. Δεν είναι να απορεί κανείς με τα καταρρέοντα δημοσκοπικά ποσοστά του Ερντογάν.
Μια λίρα που αγοράζει όλο και λιγότερα προϊόντα θα εξωθήσει όλο και περισσότερους Τούρκους να τις πουλήσουν για οποιαδήποτε εναλλακτική, εντείνοντας τις πιέσεις στην ισοτιμία της, αλλά και να γυρίσουν την πλάτη στο ΑΚΡ.
Το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί στον Ερντογάν σε αυτή τη φάση είναι μια νέα συναλλαγματική κρίση, με την οποία φλερτάρει επικίνδυνα. Μια οικονομία που ρέπει στον υπερπληθωρισμό δεν είναι σε θέση να προγραμματίσει πειστικά ούτε το χτίσιμο μιας πολυκατοικίας, πόσο μάλλον ένα έργο που αλλάζει τη γεωγραφία όπως η Διώρυγα της Κωνσταντινούπολης, η οποία αποτελεί έργο ζωτικής σημασίας για την επιβίωση του Τούρκου επίδοξου εθνάρχη και τη συνέχιση της αιμοδοσίας του από τους διεθνείς του συμμάχους και πιστωτές.
Ο Ερντογάν λοιπόν θα πει ό,τι χρειάζεται προκειμένου να «αγοράσει» ένα ήρεμο καλοκαίρι για τη λίρα και ανέφελα εγκαίνια για το πλέον φαραωνικό από τα πρότζεκτ του.
Το πρόβλημα είναι ότι τελικά θα κάνει ό,τι έχει αποφασίσει. Μένει να φανεί αν η πραγματικότητα συμφωνήσει μαζί του.
