THEPOWERGAME
Ο Αντόνιο Κόστα ανέλαβε καθήκοντα προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου την 1η Δεκεμβρίου, στο πλαίσιο του νέου θεσμικού κύκλου της ΕΕ και με το καλημέρα βρίσκεται αντιμέτωπος με σειρά προκλήσεων που εστιάζονται στα ζητήματα άμυνας της ΕΕ και των ενόπλων δυνάμεων με φόντο τα γεωπολιτικά μέτωπο, από την Ουκρανία και τη Ρωσία έως τις αναταράξεις στη Μέση Ανατολή.
Αλλαγή φρουράς πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες. Ο Σαρλ Μισέλ, ο απερχόμενος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, παρέδωσε τη σκυτάλη (ή, στην προκειμένη περίπτωση, το καμπανάκι) στον διάδοχό του Αντόνιο Κόστα.
Ο Πορτογάλος πρώην πρωθυπουργός έστειλε επιστολή πρόσκλησης στα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προτείνοντας δυο άξονες θεμάτων στην πρώτη συνεδρίαση του 2025: α) μεγαλύτερη ευθύνη της ΕΕ για την άμυνά της, β) τα κράτη-μέλη να είναι πάντα υπεύθυνα για τις ένοπλες δυνάμεις τους.
Αναλυτικά η επιστολή του Αντόνιο Κόστα, προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προς τα μέλη:
«Όπως ήδη σας έχω αναφέρει, θα ήθελα να σας προσκαλέσω σε μια ανεπίσημη συνάντηση που θα πραγματοποιηθεί στις 3 Φεβρουαρίου στο Château de Limont, κοντά στις Βρυξέλλες, με θέμα την ευρωπαϊκή άμυνα.
Πιστεύω ότι μοιραζόμαστε μια παρόμοια εκτίμηση για τις απειλές που αντιμετωπίζει η Ευρώπη. Η επιθετικότητα της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας έχει φέρει τον πόλεμο υψηλής έντασης ξανά στην ήπειρό μας – παραβιάζοντας τις βασικές αρχές του διεθνούς δικαίου και απειλώντας την ευρωπαϊκή ασφάλεια – ενώ παράλληλα αυξάνονται οι υβριδικές και κυβερνοεπιθέσεις κατά των Κρατών Μελών και των οικονομιών και κοινωνιών τους. Η ειρήνη στην Ευρώπη εξαρτάται από τη νίκη της Ουκρανίας και από μια πλήρη, δίκαιη και διαρκή ειρήνη. Αυτό το γεωπολιτικό πλαίσιο, το οποίο επιπλέον επηρεάζεται από την κατάσταση στη Μέση Ανατολή, θα παραμείνει προκλητικό στο άμεσο μέλλον.
Ο σκοπός αυτής της συνάντησης είναι να προετοιμάσουμε το έδαφος για τις αποφάσεις που θα πρέπει να λάβουμε και να καθοδηγήσουμε την Επιτροπή και τον Ύπατο Εκπρόσωπο καθώς προετοιμάζουν το λευκή βίβλο για το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας, το οποίο θα καλύψει κοινές αμυντικές πρωτοβουλίες και τους πόρους που απαιτούνται για την ανάπτυξή τους. Όπως προβλέπεται στην Ημερήσια Διάταξη των Ηγετών, ο στόχος μου είναι να επιστρέψουμε στο θέμα της άμυνας στην ευρωπαϊκή σύνοδο του Ιουνίου 2025.
Δύο βασικές αρχές στη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου από τον Αντόνιο Κόστα
Προτείνω να βασίσουμε τη συζήτησή μας σε δύο βασικές αρχές.
Πρώτον, η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για την άμυνά της. Πρέπει να γίνει πιο ανθεκτική, πιο αποδοτική, πιο αυτόνομη και ένας πιο αξιόπιστος παράγοντας ασφαλείας και άμυνας. Κάνοντας αυτό, θα γίνει επίσης ένας ισχυρότερος διατλαντικός εταίρος, περιλαμβανομένου του ΝΑΤΟ, πλήρως σεβόμενη την πολιτική ασφαλείας και άμυνας ορισμένων Κρατών Μελών και λαμβάνοντας υπόψη τα συμφέροντα ασφαλείας και άμυνας όλων των Κρατών Μελών.
Τα τελευταία χρόνια, τα Κράτη Μέλη έχουν ήδη αυξήσει τις δαπάνες τους για την εθνική άμυνα. Γνωρίζουμε ωστόσο ότι απαιτούνται σημαντικές πρόσθετες επενδύσεις στην άμυνα προκειμένου να ανανεώσουμε τα αποθέματα, να αναβαθμίσουμε την ετοιμότητα μας για μια ευρεία γκάμα απειλών – εστιάζοντας στις στρατηγικές προτεραιότητες και τις κρίσιμες ελλείψεις ικανοτήτων – και να ενισχύσουμε αντίστοιχα τη Βιομηχανική και Τεχνολογική Βάση της Ευρωπαϊκής Άμυνας.
Δεύτερον, τα Κράτη Μέλη θα είναι πάντα υπεύθυνα για τις ένοπλες δυνάμεις τους. Ταυτόχρονα, έχουμε κοινό συμφέρον να συνεργαστούμε πιο στενά σε ευρωπαϊκό επίπεδο προκειμένου να μεγιστοποιήσουμε τις οικονομίες κλίμακας και να μειώσουμε το κόστος, να εγγυηθούμε τη διαλειτουργικότητα, να εξασφαλίσουμε σταθερή και μακροπρόθεσμη ζήτηση – ώστε να δώσουμε περισσότερη προβλεψιμότητα στη βιομηχανία μας – και να αποτρέψουμε την επικάλυψη. Το επίπεδο επένδυσης, περιλαμβανομένων των ερευνών και ανάπτυξης, που απαιτείται για την ενίσχυση των ικανοτήτων μας δεν είναι προσιτό για τα μεμονωμένα Κράτη Μέλη που ενεργούν μόνα τους. Επιπλέον, η αποτελεσματική άμυνα είναι ένα “κοινό αγαθό” που ωφελεί όλους τους Ευρωπαίους.
Η αυξημένη επένδυση στην άμυνα πρέπει επίσης να συμβάλει στην ενίσχυση της συνολικής οικονομικής ανταγωνιστικότητας και συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω ενός βιομηχανικού τομέα ικανό να αναπτύξει την τεχνολογική αριστεία σε όλη την ΕΕ και να συνεισφέρει στη δημιουργία θέσεων εργασίας. Ο στόχος της ενίσχυσης της ευρωπαϊκής άμυνας πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε όλες τις συναφείς πολιτικές της Ένωσης.
Προκειμένου να προετοιμάσουμε τα επόμενα βήματα, προτείνω να επικεντρώσουμε τη συζήτησή μας στα εξής ζητήματα:
Ποιες είναι – και πώς καθορίζουμε – οι αμυντικές ικανότητες που πρέπει να αναπτύξουμε συνεργατικά ως προτεραιότητα, λόγω της σημασίας τους για την κοινή ασφάλεια της ΕΕ;
Συμφωνούμε να ξοδέψουμε περισσότερα και καλύτερα μαζί; Πώς μπορούμε να επιταχύνουμε τη κινητοποίηση ιδιωτικών χρηματοδοτήσεων, και μέσω ποιων εργαλείων της ΕΕ; Πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε καλύτερα τον προϋπολογισμό της ΕΕ, βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα; Εν όψει των σημαντικών χρηματοδοτικών αναγκών, ποιες επιπλέον κοινές επιλογές μπορούν να εξεταστούν;
Πώς μπορούμε να ενισχύσουμε και να εμβαθύνουμε τις υφιστάμενες συνεργασίες; Ποιοι πρέπει να είναι οι στόχοι και οι προτεραιότητές μας με μη ΕΕ ευρωπαϊκούς εταίρους;
Έχω προσκαλέσει τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ να μας συνοδεύσει για μεσημεριανό γεύμα. Αυτό θα μας προσφέρει μια έγκαιρη ευκαιρία να συζητήσουμε τα πιο πιεστικά ζητήματα που αφορούν την άμυνα, ιδιαίτερα την υποστήριξή μας στην Ουκρανία, καθώς και τη συνεργασία ΕΕ-ΝΑΤΟ.
Θα μας συνοδεύσει ο Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου για δείπνο εργασίας πριν από τη Σύνοδο ΕΕ-ΗΒ που θα πραγματοποιηθεί αργότερα φέτος. Αυτό το δείπνο θα είναι η πρώτη φορά που ο Πρωθυπουργός Στάρμερ θα συναντήσει όλους τους 27 ηγέτες. Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ένας βασικός εταίρος για την Ευρωπαϊκή Ένωση, κυρίως στον τομέα της άμυνας. Αναμένω ότι η συζήτηση θα επικεντρωθεί σε αυτή τη διάσταση της σχέσης μας.
Όσον αφορά τη χορογραφία, θα ξεκινήσουμε τη συνάντησή μας στις 11.00 με μια ανταλλαγή απόψεων με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Στη συνέχεια, θα πραγματοποιήσουμε μια πρώτη συζήτηση με 27 συμμετέχοντες, ακολουθούμενη από το μεσημεριανό γεύμα με τον Γενικό Γραμματέα Ρούτε, μια δεύτερη συνεδρία μεταξύ μας και το δείπνο με τον Πρωθυπουργό Στάρμερ.
Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Πρωθυπουργό Τουσκ για την στενή συνεργασία στην προετοιμασία αυτής της συνάντησης.
Ανυπομονώ για τις συζητήσεις μας στις 3 Φεβρουαρίου».