Βρετανία: Κρατικοποιούνται ξανά οι σιδηρόδρομοι

Ήταν στη Βρετανία μια από τις προεκλογικές υποσχέσεις του κόμματος των Εργατικών που γίνεται πράξη μετά την εκλογική νίκη του περασμένου Ιουλίου. Η επανεθνικοποίηση των σιδηροδρόμων τίθεται πια σε τροχιά, αντιστρέφοντας τις ιδιωτικοποιήσεις που έγιναν στα μέσα της δεκαετίας του ΄90 και που, όμως, δεν απέφεραν τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Ήταν ένα από τα στοιχήματα του νεοφιλελευθερισμού που απέτυχαν καθώς μέσα σε μια 30ετία δεν πραγματοποιήθηκαν οι απαραίτητες επενδύσεις, με αποτέλεσμα οι επιβάτες να πρέπει να υπομένουν την αύξηση του κόστους των εισιτηρίων, μια σύγχυση με ακυρώσεις δρομολογίων, ανεπαρκής υποδομές και περικοπές προσωπικού.

Στόχος της κυβέρνησης του Κιρ Στάρμερ είναι η εξοικονόμηση 2,2 δισ. στερλινών, ετησίως, προς όφελος των πολιτών αν και δεν έχει ακόμη δοθεί εγγύηση πως τα κεφάλαια αυτά θα επενδυθούν στην αναβάθμιση των υποδομών, όπως παρατηρούν ειδήμονες στο βρετανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο BBC.

Η διαδικασία επανεθνικοποίησης των βρετανικών σιδηροδρόμων θα διαρκέσει περίπου μια δεκαετία, αν και ήδη το 40% των σιδηροδρομικών υπηρεσιών έχει περάσει στη δημόσια διοίκηση υπό την αιγίδα του Operator of Last Resort. Τέσσερις εταιρείες κατέρρευσαν εν μέσω της πανδημίας και τις ανέλαβε η προηγούμενη κυβέρνηση των Συντηρητικών.

Σύμφωνα με τους Financial Times, το σύστημα σιδηροδρόμων στη Βρετανία κόστισε στο κράτος περίπου 52 δισ. στερλίνες από τον Απρίλιο του 2020 μέχρι τον Μάρτιο του 2023.
Η κρατικοποίηση των υπολοίπων αναδόχων θα γίνει μόλις λήξουν οι συμβάσεις τους, με την South Western Railway να είναι η πρώτη που θα περάσει στη διοίκηση του Operator of Last Resort τον Μάιο, όταν δηλαδή λήγει η σύμβαση με τις μητρικές First Group και SWR.

Θα ακολουθήσει η c2c, η οποία αναλαμβάνει την εκτέλεση δρομολογίων μεταξύ Λονδίνου και Έσεξ, τον Ιούλιο και έπειτα η Greater Anglia το φθινόπωρο του 2025. Τελευταία εταιρεία στη λίστα των κρατικοποιήσεων είναι η West Coast, της οποίας η σύμβαση λήγει τον Οκτώβριο του 2032. «Για πολύ καιρό, το βρετανικό κοινό έπρεπε να υπομείνει με σιδηροδρομικές υπηρεσίες που δεν ήταν ικανοποιητικές. Ένα περίπλοκο σύστημα αναδόχων έχει απογοητεύσει πολλάκις του χρήστες του» δήλωσε αυτήν την εβδομάδα η Χάιντι Αλεξάντερ, η νέα υπουργός Μεταφορών που ανέλαβε τα ηνία από την Λούιζ Χέιγκ.

Αύξηση του κόστους των εισιτηρίων χωρίς τις απαιτούμενες επενδύσεις

Οφέλη υπήρξαν από τις ιδιωτικοποιήσεις αλλά όχι αρκετά για να αντισταθμίσουν τη δυσαρέσκεια του επιβατικού κοινού σε έναν από τα μεγαλύτερα σιδηροδρομικά δίκτυα στην Ευρώπη. Παρά το ότι σημειώθηκε αύξηση της επιβατικής κίνησης από το 1994 μέχρι σήμερα και μάλιστα 4%, κατά μέσον όρο, η χρονική ακρίβεια των δρομολογίων μειώθηκε στο 74,3% επί του συνόλου τη διετία 2021-22 όταν πριν το ποσοστό έφθανε το 89,6%. Το 1993, όσο ακόμη οι βρετανικοί σιδηρόδρομοι ήταν κρατικοί, το κόστος ανά χιλιόμετρο επιβάτη ήταν το χαμηλότερο στην Ευρώπη ενώ μέχρι τη δεκαετία του 2000 ήταν ένα από τα υψηλότερα.

Σύμφωνα με έρευνα του YouGov που πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο, το 37% των ερωτηθέντων υποστήριζαν σθεναρά την κρατικοποίηση των σιδηροδρόμων στη Βρετανία και ένα ακόμη 32% έκλεινε σε αυτήν την επιλογή, ενώ ένα 24% δεν μπορούσε να εκφέρει γνώμη.

Παραδόξως ήταν η κυβέρνηση του Τζον Μέιτζορ που έδωσε το πράσινο φως στην ιδιωτικοποίηση των σιδηροδρόμων τον Νοέμβριο του 1993, με την προκάτοχο του και «μητέρα» του νεοφιλελευθερισμού, Μάργκαρετ Θάτσερ, να θεωρεί πως ένα τέτοιο βήμα θα ήταν «παρατραβηγμένο» αφού είχε περάσει σε ιδιωτική πρωτοβουλία τους κλάδους ενέργειας, ύδρευσης και τα λεωφορεία.

Οι υποδομές της British Rail αποσπάστηκαν στην Raiktrack, τις οποίας οι μετοχές διατέθηκαν στο επενδυτικό κοινό, ενώ ιδιωτικές εταιρείες ανέλαβαν τμηματικά τη διαχείριση ενός από τα πιο ολοκληρωμένα σιδηροδρομικά δίκτυα της Δύσης. Υπήρξαν προβλήματα με την Raitrack από τα πρώτα χρόνια της ιδιωτικοποίησης. Το 1999, συγκεκριμένα, 38 άτομα σκοτώθηκαν και πάνω από 600 τραυματίστηκαν σε δυο ατυχήματα.

Γνώστες των προβλημάτων στους βρετανικούς σιδηροδρόμους τονίζουν πως μέχρι να ολοκληρωθεί η μετάβαση από ιδιωτικό στον δημόσιο τομέα και υλοποιηθούν επενδύσεις, το επιβατικό κοινό αναγκαστικά θα επωμίζεται το υψηλό κόστος των εισιτηρίων ενώ θα είναι ανεπαρκής η λειτουργία των αμαξοστοιχιών.

Διαβάστε επίσης

Δώρο Χριστουγέννων ΟΑΕΔ: Καθυστερεί η πληρωμή της ΔΥΠΑ

Εξαγορά του Village Cinema Ρέντη από Premia και Αντετοκούνμπο

Με ποιες μεγάλες αλλαγές έρχεται το “Εξοικονομώ 2025”