Φαινομενικά, τα πάντα στη Γερμανία πηγαίνουν στραβά ταυτόχρονα. Η κυβέρνηση έχει καταρρεύσει, η οικονομία βρίσκεται σε στασιμότητα και η περίφημη βιομηχανία της χώρας πιθανότατα σύντομα θα βρεθεί αντιμέτωπη με τις επιπτώσεις των δασμών που σχεδιάζει να επιβάλει ο Ντόναλντ Τραμπ. Ωστόσο, η Γερμανία διαθέτει, όπως πάντα, ένα πολύ σημαντικό πλεονέκτημα, επισημαίνει το Bloomberg: τα δημοσιονομικά της βρίσκονται σε εξαιρετική κατάσταση, αποτέλεσμα δεκαετιών σκληρών δημοσιονομικών αποφάσεων.
Αυτό, με τη σειρά του, έχει ενισχύσει τις συζητήσεις στους πολιτικούς κύκλους ότι ίσως έχει έρθει η ώρα για κάποιες πιο γενναιόδωρες δαπάνες. Η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές του Φεβρουαρίου, θα πρέπει να ανοίξει τον δρόμο για την έκδοση ομολόγων ύψους εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ, ώστε να χρηματοδοτηθεί ένα κύμα νέων επενδύσεων για να «αναπνεύσει» η οικονομία.
Και επειδή όλα αυτά τα χρόνια της αυτοσυγκράτησης έχουν προσφέρει στη Γερμανία μεγάλη αξιοπιστία στις αγορές — σε αντίθεση με την ανησυχία που επικρατεί σε μεγάλο μέρος του κόσμου για τα αυξανόμενα επίπεδα κυβερνητικού χρέους — οι επενδυτές αναμένεται να απορροφήσουν αυτά τα επιπλέον ομόλογα χωρίς δισταγμό, σύμφωνα με εκτιμήσεις οργανισμών όπως η Vanguard, η Zurich Insurance και η Royal London Asset Management.
«Δεν χρειάζεται να γίνουν όλα με απότομο τρόπο», δήλωσε ο Guy Miller, επικεφαλής στρατηγικής αγορών στη Zurich. «Αλλά αν αυτές οι δαπάνες γίνουν παραγωγικά και επιτρέψουν μια δυναμική υψηλότερης ανάπτυξης στη Γερμανία, τότε πιστεύω ότι οι επενδυτές είναι πρόθυμοι να τις στηρίξουν». Ο Miller εκτιμά ότι η αγορά θα μπορούσε εύκολα να απορροφήσει επιπλέον χρέος που αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 5% της οικονομικής παραγωγής, περίπου 220 δισ. σε βάθος χρόνου.
Ο Ales Koutny, επικεφαλής διεθνών επιτοκίων στη Vanguard, αναφέρει ότι το Βερολίνο θα μπορούσε να εκδώσει επιπλέον 400 δισεκατομμύρια ευρώ την επόμενη δεκαετία. Για να προχωρήσει όμως αυτή η επιπλέον δανειοδότηση, υπάρχει μια αυξανόμενη συναίνεση ότι ο μηχανισμός που αρχικά εγγυήθηκε το χαμηλό χρέος της Γερμανίας θα πρέπει να αλλάξει.
Το αποκαλούμενο «φρένο χρέους», που θεσπίστηκε στο σύνταγμα πριν από 15 χρόνια, μετά την οικονομική κρίση, για να περιορίσει τον δανεισμό, αποτελούσε ήδη σημείο πολιτικής αντιπαράθεσης πριν από την κατάρρευση της κυβέρνησης στις αρχές του μήνα. Όλο και περισσότερο θεωρείται ότι εμποδίζει την ανάπτυξη, σε μια περίοδο όπου οι γερμανικές βιομηχανίες αντιμετωπίζουν δυσκολίες χωρίς το φθηνό ρωσικό φυσικό αέριο και οι εκροές κεφαλαίων έχουν φτάσει σχεδόν τα 260 δισ. ευρώ υπό την ηγεσία του Καγκελάριου Όλαφ Σολτς από το 2021.
Ταυτόχρονα, ο δημοσιονομικός κανόνας έχει διατηρήσει το χρέος της Γερμανίας ως ποσοστό του ΑΕΠ περίπου στο 60%, δηλαδή περίπου στο μισό του αντίστοιχου βάρους που αντιμετωπίζει η Γαλλία. Τώρα, οι επενδυτές υποστηρίζουν ότι ήρθε η ώρα να αξιοποιηθεί αυτό το συγκριτικό πλεονέκτημα και να αυξηθεί ο δανεισμός.
Γερμανία: Εκτιμήσεις για 220 δισ. ευρώ σε επιπλέον δαπάνες
Οι εκκλήσεις στην Ευρώπη για αυξημένες αμυντικές δαπάνες — που απευθύνονται συχνά στη Γερμανία — γίνονται όλο και πιο έντονες, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται και η προοπτική μειωμένης αμερικανικής στρατιωτικής υποστήριξης υπό μια προεδρία Τραμπ φαντάζει πιθανή. Σύμφωνα με τον Μάριο Ντράγκι, χρειάζονται επιπλέον επενδύσεις ύψους 800 δισ. ευρώ ετησίως στην ΕΕ, αν η Ένωση θέλει να έχει πιθανότητες να ανταγωνιστεί την Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σύμφωνα με τον Rob Burrows, συνδιευθυντή της παγκόσμιας στρατηγικής ομολόγων της M&G, η Γερμανία θα μπορούσε άνετα να προσθέσει περίπου 220 δισ. ευρώ σε επιπλέον δαπάνες. Αυτό μπορεί να «προκαλέσει κάποιες αντιδράσεις», αλλά πιθανότατα δεν θα ανεβάσει τα επιτόκια «σημαντικά», όπως ανέφερε.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι μια πιθανή αύξηση της προσφοράς γερμανικών ομολόγων έχει ήδη ενσωματωθεί στις τιμές. Τα γερμανικά Bunds είναι πλέον τα φθηνότερα σε σχέση με τα επιτόκια ανταλλαγής ίδιας διάρκειας που έχουν καταγραφεί ποτέ, ένα μέτρο γνωστό ως «spread ανταλλαγής».
Παράλληλα, οι περαιτέρω μειώσεις επιτοκίων από την ΕΚΤ για τη στήριξη της οικονομίας, σε περίπτωση πιθανών δασμών από τις ΗΠΑ, θα βοηθήσουν να μετριαστεί η πίεση στο κόστος δανεισμού. Οι χρηματαγορές εκτιμούν περίπου 150 μονάδες βάσης μείωσης μέχρι το τέλος του επόμενου έτους.
«Τα επιτόκια παραμένουν χαμηλά σε ιστορικά επίπεδα, καθιστώντας το χρέος προσιτό σε αυτά τα επίπεδα», δήλωσε ο Burrows της M&G. Και στη συνέχεια, υπάρχει η πολιτική διάσταση.
Τα σενάρια για το φρένο χρέους
Ο Φρίντριχ Μερτς, επικεφαλής της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης και επικρατέστερος για την καγκελαρία, έχει υποδείξει ότι είναι ανοιχτός στο να μεταρρυθμίσει το φρένο χρέους, αλλά οποιεσδήποτε αλλαγές θα πρέπει να κερδίσουν την υποστήριξη των δύο τρίτων του κοινοβουλίου.
Η πολωμένη πολιτική σκηνή της Γερμανίας σημαίνει ότι υπάρχει κίνδυνος τα κόμματα της άκρας αριστεράς και της άκρας δεξιάς να κερδίσουν τόσα πολλά στις εκλογές, που η απαραίτητη πλειοψηφία δεν θα είναι εφικτή χωρίς την ένταξη ενός από αυτά στην κυβέρνηση που θα προκύψει. Στην τελευταία δημοσκόπηση του Αυγούστου, η πλειοψηφία του κοινού ήταν υπέρ της διατήρησης του φρένου χρέους σε μια χώρα όπου η πλειοψηφία των εκλογέων εξακολουθεί να θυμάται τον υπερπληθωρισμό που έπληξε την οικονομία πριν από έναν αιώνα.
Ωστόσο, η χαλάρωση των κανόνων θα ήταν πολύ απίθανο να προκαλέσει μια «ξέφρενη σπατάλη», δήλωσε η Annalisa Piazza, αναλύτρια στη MFS Investment Management. Προβλέπει ότι μια αύξηση στις πωλήσεις ομολόγων, που θα ισοδυναμούσε με το 1,5% του ΑΕΠ, θα θεωρούνταν «υγιής» από την αγορά.
Αναλυτές της Fitch υποστηρίζουν ότι η μεταρρύθμιση θα μπορούσε να απελευθερώσει επενδύσεις, αντιμετωπίζοντας την απειλή μιας σημαντικής απώλειας ανταγωνιστικότητας και πιθανής «αρνητικής αξιολόγησης» από τον οργανισμό. Η χώρα είναι αυτή τη στιγμή αξιολογημένη με ΑΑΑ από όλες τις μεγάλες εταιρείες αξιολόγησης, την κορυφαία πιστωτική βαθμολογία τους. Εξετάζοντας το θέμα ευρύτερα, η Ευρώπη στο σύνολό της θα ωφελούνταν αν η μεγαλύτερη οικονομία της καταφέρει να χαλαρώσει τα δημοσιονομικά της περιοριστικά μέτρα.
«Θα ήταν δικαιολογημένο», δήλωσε ο Gareth Hill, διαχειριστής κεφαλαίων στην Royal London Asset Management. «Αν δεν το κάνουν και οι οικονομικές συνθήκες επιδεινωθούν, αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει σε μια ευρύτερη, ίσως ευρωπαϊκή, ύφεση, η οποία τελικά θα μπορούσε να γίνει πιο κοστοβόρα».
Διαβάστε επίσης
Οι “χρυσές” μπίζνες της Εκκλησίας στα ακίνητα
