THEPOWERGAME
Καθώς βρίσκεται αντιμέτωπη με την επιθετικότητα της Ρωσίας που της κοστίζει έναν μακροχρόνιο πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά και μια αβέβαιη αμερικανική δέσμευση στην Ευρώπη, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δημιούργησε μια νέα θέση επιτρόπου άμυνας στην ΕΕ, την οποία ανέθεσε στον Λιθουανό Άντριους Κουμπίλιους. Όπως παρατηρούν βέβαια οι New York Times, ο νέος Επίτροπος Άμυνας, βρίσκεται μάλλον «ξυπόλητος στα κάρβουνα», καθώς η άμυνα της Ευρώπης βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία ανέδειξε τεράστιες ελλείψεις στην ικανότητα της Ευρώπης να αμυνθεί, παρατηρούν οι NYT. Οι στρατοί της είναι μικροί και ενίοτε ανεπαρκώς εξοπλισμένοι. Έχει αργήσει να αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες και να δώσει προτεραιότητα στην παραγωγή βλημάτων πυροβολικού, πυρομαχικών και αεράμυνας. Παραμένει βαθιά εξαρτημένη από τις ΗΠΑ για βασικό στρατιωτικό εξοπλισμό και κεφάλαια.
Κουμπίλιους: Το ασαφές χαρτοφυλάκιο και η σκληρή πραγματικότητα για τις αμυντικές δαπάνες
Προτού καν ο Κουμπίλιους αναλάβει καθήκοντα, πολλοί αναλυτές έχουν σημάνει συναγερμό για το ότι το χαρτοφυλάκιό του είναι ασαφές και υποχρηματοδοτούμενο. Ο διορισμός του, λένε, μοιάζει περισσότερο με τυπική κίνηση παρά με ουσιαστική θέση, θέτοντας υπό αμφισβήτηση το κατά πόσον η Ευρώπη είναι θεμελιωδώς σοβαρή όσον αφορά την ανάληψη της ευθύνης για την άμυνά της. Η Ευρώπη δεν έχει στρατό. Η άμυνα ανήκει νομικά στην αρμοδιότητα των 27 κρατών μελών, 23 από τα οποία είναι επίσης μέλη του ΝΑΤΟ. Στην πραγματικότητα, ο Κουμπίλιους θα είναι επίτροπος για την ευρωπαϊκή βιομηχανία όπλων, όχι για την ίδια την άμυνα.
Το δύσκολο έργο που έχει θα είναι να προσπαθήσει να ωθήσει τις βιομηχανίες όπλων των διαφόρων ευρωπαϊκών κρατών προς μια πιο τυποποιημένη παραγωγή και μια συνεργατική αγοραστική δύναμη και συντονισμό. Πριν παραιτηθεί αιφνιδιαστικά τη Δευτέρα, ο Τιερί Μπρετόν, που ήταν αρμόδιος για τη βιομηχανία ως επίτροπος για τις εσωτερικές αγορές και την ασφάλεια, εκτιμούσε ότι για την ευρωπαϊκή άμυνα θα χρειάζονταν 100 δισ. ευρώ ετησίως.
Αλλά ακόμη και 20 ή 30 δισ. ευρώ, το μέγεθος των στρατιωτικών προϋπολογισμών των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών χωρών, «θα μπορούσαν να καταστήσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση έναν σημαντικό επενδυτή στην ήπειρο και να αρχίσουν να διαμορφώνουν επιχειρηματικές αποφάσεις», δήλωσε στους NYT ο Καμίλ Γκραντ, πρώην βοηθός γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ για τις αμυντικές επενδύσεις, ο οποίος τώρα εργάζεται στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων.
Προς το παρόν, η Κομισιόν δεν βρίσκεται κοντά σε αυτό που περιγράφεται παραπάνω. Μπορεί να δαπανήσει μόλις 1,5 δισ. ευρώ για την περίοδο 2025-2027, πολύ λιγότερα από όσα απαιτούνται, δήλωσε ο Κρίστιαν Μόλινγκ, ειδικός σε θέματα άμυνας και διευθυντής για την Ευρώπη του Ιδρύματος Bertelsmann. «Έτσι, για να αλλάξετε τη δομή της Ε.Ε. είναι προτιμότερο να αναζητήσετε έναν μάγο παρά έναν επίτροπο», δήλωσε ο Μόλινγκ. «Είναι ένας βασιλιάς χωρίς βασίλειο».
Ένας ανώτερος Ευρωπαίος διπλωμάτης εξέφρασε επίσης σκεπτικισμό, λέγοντας ότι η Κομισιόν δεν έχει επιπλέον χρήματα για τον σκοπό αυτόν, οπότε ο Κουμπίλιους δεν θα μπορέσει να κάνει πολλά πράγματα. Σε κάθε περίπτωση, είπε ο διπλωμάτης, οι μεμονωμένες χώρες θα τα καταφέρουν καλύτερα στο συντονισμό των στρατιωτικών δυνατοτήτων από ό,τι οι Βρυξέλλες.
Ένας επίτροπος άμυνας «θα μπορούσε να αποδειχθεί ο καταλύτης για περαιτέρω μεταρρυθμίσεις και καλύτερο συντονισμό, αλλά οι καλές προθέσεις σε αυτόν τον τομέα έχουν πολύ συχνά αποτύχει να φέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα», υποστήριξε η Έστερ Σαμπατίνο του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Σπουδών, ενός πολιτικά κεντρώου ερευνητικού ινστιτούτου που επικεντρώνεται στην άμυνα και την ασφάλεια.
Στη συνέχεια, υπάρχει το ζήτημα των επικαλυπτόμενων αρμοδιοτήτων στο πλαίσιο της Επιτροπής, του 27μελούς εκτελεστικού βραχίονα της Κομισιόν. Η φον ντερ Λάιεν θα πρέπει να «ξεχωρίσει κάτι από τα ήδη υπάρχοντα χαρτοφυλάκια, οπότε πώς θα λειτουργήσει αυτό;» αναρωτήθηκε ο Γκραντ.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη έναν αντιπρόεδρο αρμόδιο για τις ευρωπαϊκές εξωτερικές υποθέσεις και την πολιτική ασφάλειας, που σύντομα θα είναι η Εσθονή Κάγια Κάλας. Η φον ντερ Λάιεν διόρισε έναν πρώην υπουργό Εξωτερικών της Γαλλίας, τον Στεφάν Σεζουρνέ, ως διάδοχο του Τιερί Μπρετόν, ο οποίος θα διατηρήσει τις ίδιες περίπου αρμοδιότητες για τη βιομηχανική στρατηγική, αλλά με υψηλότερο βαθμό, ως αντιπρόεδρος. Υπάρχει επίσης άλλος ένας αντιπρόεδρος, η Χένα Βίρκουνεν από τη Φινλανδία, υπεύθυνη για την τεχνολογική κυριαρχία, την ασφάλεια και τη δημοκρατία.
Ποια είναι λοιπόν η αρμοδιότητα του επιτρόπου άμυνας Άντριου Κουμπίλιους και είναι πραγματικά απαραίτητη; διερωτείται ο Μόλινγκ.
Η παρέμβαση Ντράγκι
Σε μια πρόσφατη ολοκληρωμένη έκθεση σχετικά με τον τρόπο αναζωογόνησης της ευρωπαϊκής ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας, ο Μάριο Ντράγκι υποστήριξε τη θέση του νέου επιτρόπου. Η Ευρώπη αγοράζει πάνω από το 60% του εξοπλισμού της από τις ΗΠΑ, καθώς και άλλο ένα 15% από άλλες χώρες εκτός Ε.Ε. Επομένως, το να γίνουν τα ευρωπαϊκά όπλα πιο ανταγωνιστικά θα ήταν καλό για τις ευρωπαϊκές εταιρείες και τους φορολογούμενους, υποστήριξε ο Ντράγκι.
«Η Ευρώπη σπαταλά τους κοινούς της πόρους», έγραψε. «Έχουμε μεγάλη συλλογική δύναμη δαπανών, αλλά την αραιώνουμε σε πολλά διαφορετικά εθνικά μέσα και μέσα της Ε.Ε.». Και πρόσθεσε: «Ακόμα δεν ενώνουμε τις δυνάμεις μας στην αμυντική βιομηχανία για να βοηθήσουμε τις χώρες μας να ενσωματωθούν και να επιτύχουν κλίμακα». Πρότεινε τη δημιουργία ομολόγων της Ε.Ε. για έργα που σχετίζονται με τον στρατό και άλλες βασικές επενδύσεις. Όμως η ιδέα αυτή απορρίφθηκε γρήγορα από βασικά κράτη μέλη, όπως η Γερμανία και η Ολλανδία, που έχουν απορρίψει το συλλογικό ευρωπαϊκό χρέος, εκτός από την αντιμετώπιση της «εφάπαξ» κρίσης του κορονοϊού.
Πονοκέφαλος το μέτωπο της Ουκρανίας
Αλλά χωρίς πρόσθετα χρήματα πίσω από τις φιλοδοξίες της Ε.Ε., ο νέος επίτροπος είναι απίθανο να μπορέσει να επιτύχει αυτό που χρειάζεται, σημειώνουν οι NYT. Αυτό περιλαμβάνει τη βοήθεια του μπλοκ να καταστήσει την υποστήριξή του προς την Ουκρανία πιο έγκαιρη, αποτελεσματική και συντονισμένη, ενώ παράλληλα θα αναπληρώσει τα αποθέματα στρατιωτικού εξοπλισμού και πυρομαχικών που έχουν εξαντληθεί στις ευρωπαϊκές χώρες που τα έχουν στείλει στην Ουκρανία.
Η Ευρώπη πρέπει επίσης να παράσχει χρήματα εκκίνησης, τόνισε ο Γκραντ. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να προωθηθεί η έρευνα και η ανάπτυξη όπλων επόμενης γενιάς και των λεγόμενων στρατηγικών μηχανισμών, όπως η ολοκληρωμένη αεράμυνα και η αντιπυραυλική άμυνα, τα εξελιγμένα drones και οι δορυφόροι πληροφοριών, μεταξύ άλλων, που τώρα παρέχονται και πωλούνται σχεδόν αποκλειστικά από τις ΗΠΑ.
Η ανάδειξη της ίδιας της ΕΕ σε φορέα σύναψης δημοσίων συμβάσεων θα μπορούσε να περιορίσει τις εκτεταμένες επικαλύψεις. Για να ικανοποιήσει τις ανταγωνιστικές εγχώριες βιομηχανίες, η Ευρώπη παράγει 12 άρματα μάχης και 17 οχήματα μάχης πεζικού και παρείχε στην Ουκρανία 10 είδη οβιδοβόλων, τα οποία δεν χρησιμοποιούν όλα τα ίδια βλήματα. Για να βελτιωθεί η ενοποίηση και να καταστούν οι δαπάνες αποτελεσματικές, οι ευρωπαϊκοί κανόνες περί ανταγωνισμού θα πρέπει να αμβλυνθούν για την άμυνα, δήλωσε ο Γκραντ.
Παρόλα αυτά, είπε, «δεν είμαι σίγουρος ότι το να έχουμε μια ενιαία γραμμή προϊόντων είναι καλή ιδέα» και οι Βρυξέλλες δεν θα πρέπει να μπουν στη διαδικασία να προσπαθούν να καθορίσουν τις στρατιωτικές απαιτήσεις για κάθε χώρα. «Το ΝΑΤΟ γνωρίζει πολύ καλύτερα και η Κομισιόν δεν θα πρέπει να προσπαθήσει να το κάνει αυτό».
Όμως, με δεδομένο τον πόλεμο στην Ουκρανία και την επικέντρωση των ΗΠΑ στην απειλή της Κίνας, το ζήτημα της ευρωπαϊκής στρατιωτικής εξάρτησης από την Ουάσιγκτον δεν είναι πλέον μόνο θεωρητικό, δήλωσε ο Ίαν Λεσέρ, διευθυντής του γραφείου του German Marshall Fund στις Βρυξέλλες. Είναι μια φυσική τάση των Ευρωπαίων να αγοράζουν από το ράφι από τους μεγαλύτερους αμερικανικούς παραγωγούς όπλων, είπε. «Αλλά η Ευρώπη βρίσκεται στη διαδικασία να μετατοπιστεί από το να βλέπει τις δικές της αμυντικές εταιρείες ως εθνικούς πρωταθλητές στο να τις θεωρεί επίσης ως βασικά δομικά στοιχεία για μια ισχυρότερη ευρωπαϊκή άμυνα», δήλωσε ο Λεσέρ.
Τόνισε, επίσης, το ζήτημα των χρημάτων, με τις μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες, όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία, να σαρώνουν ήδη τους προϋπολογισμούς τους για περικοπές. Καθώς ορισμένες χώρες της Ε.Ε. γίνονται επιφυλακτικές ως προς την περαιτέρω μεγάλη στήριξη της Ουκρανίας, το κίνητρο για την εξεύρεση των χρημάτων μπορεί να μειωθεί, δήλωσε ο Έντ Άρνολντ, ανώτερος ερευνητής στο Royal United Services Institute, ένα βρετανικό think tank με επίκεντρο την ασφάλεια.
Είπε ότι είναι επιφυλακτικός ως προς το ότι ο επίτροπος άμυνας θα έχει το περιθώριο να επηρεάσει τη στρατιωτική στρατηγική της Ευρώπης. Όπως πάντα, είπε, πολλά θα εξαρτηθούν από την πολιτική βούληση και όχι μόνο από τη χρηματοδότηση. «Υπάρχει μια αποσύνδεση μεταξύ της δηλωμένης φιλοδοξίας που λαμβάνεις αρχικά και της σκληρής πραγματικότητας όταν πρέπει πραγματικά να πάρεις την έγκριση των κρατών μελών», είπε.
Διαβάστε επίσης
Telecoms: Φρένο της κυβέρνησης στις αυξήσεις σε ευρυζωνικές συνδέσεις
Sephora: Από ρεκόρ σε ρεκόρ το δίκτυο της LVMH στην Ελλάδα
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
