Κομισιόν: Με μεταρρυθμίσεις οι εκταμιεύσεις από το Ταμείο Συνοχής

Η Κομισιόν εξετάζει τη σύνδεση ριζικών μεταρρυθμίσεων με την εκταμίευση κεφαλαίων από το Ταμείο Συνοχής (ΤΣ) στον προϋπολογισμό του 2028-2034. Απώτερος στόχος είναι να ασκείται μεγαλύτερος έλεγχος ως προς την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κεφαλαίων ενώ να είναι, παράλληλα, αποτελεσματικότερη η επίδρασή τους στη μείωση του χάσματος ανάμεσα στα πλούσια και τα φτωχά κράτη-μέλη της Ε.Ε.

Πηγές του Politico και των Financial Times σχολιάζουν πως η θέσπιση αυστηρότερων όρων είναι απαραίτητη όσο προωθείται η διεύρυνση της Ε.Ε, με την ενσωμάτωση νέων κρατών από τα δυτικά Βαλκάνια, ειδικότερα την Ουκρανία και τη Μολδαβία. Πηγές της βρετανικής εφημερίδας τονίζουν πως οι ριζικές μεταρρυθμίσεις θα είναι συγκεκριμένης φύσεως. Μπορεί να αφορούν το συνταξιοδοτικό ή φορολογικό σύστημα μιας χώρας ή ακόμη και την αγορά εργασίας.

Ανάλογη στρατηγική εφαρμόστηκε με το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που δημιουργήθηκε μετά την πανδημία για τη χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης των οικονομιών της Ε.Ε. Ουσιαστικά, η Ε.Ε εγκρίνει την εκταμίευση των δόσεων ανάλογα με την επίτευξη των προαπαιτούμενων ορόσημων.

Αλλά η επιβολή όρων και προϋποθέσεων για την εκταμίευση κεφαλαίων από το Ταμείο Συνοχής αναμένεται να αντιμετωπισθεί με επιφυλακτικότητα και σκεπτικισμό από ορισμένες κυβερνήσεις της Ε.Ε. Υπάρχουν ανάλογα παραδείγματα μετά την απόφαση της Κομισιόν να επιβάλει προ τριετίας καθεστώς κριτηρίων (conditionality regime) στον προϋπολογισμό της Ε.Ε καθώς «η παραβίαση του κράτους δικαίου μπορεί να θίξει τα οικονομικά συμφέροντα της Ε.Ε», όπως είχε αναφερθεί στην επίσημη ιστοσελίδας της Κομισιόν.

Το παράδειγμα της Ουγγαρίας

Η Ουγγαρία είχε αντιδράσει έντονα στην απόφαση των Βρυξελλών να μπλοκάρει την εκταμίευση ευρωπαϊκών κονδυλίων εάν δεν προχωρούσε η κυβέρνηση του Βίκτορ Όρμπαν σε μεταρρυθμίσεις, μεταξύ άλλων, για την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης. Η Ουγγαρία αντέδρασε με τον τρόπο της. Προς τα τέλη του περσινού έτους, ο Όρμπαν αρνούνταν να εγκρίνει την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων μεταξύ Ε.Ε και Ουκρανίας, παγώνοντας τη διαδικασία με προσχήματα μέχρι που η Κομισιόν έδωσε το πράσινο φως στην αποδέσμευση 10,2 δισ. ευρώ από το Ταμείο Συνοχής. Μάλιστα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο άσκησε αγωγή κατά της Κομισιόν, τονίζοντας πως το «κράτος δικαίου δεν μπορεί να χρησιμοποιείται για συμφωνίες με τον Όρμπαν».

Το ένα τρίτο των κονδυλίων από τον προϋπολογισμό των Βρυξελλών διοχετεύονται στα κράτη-μέλη με κατά κεφαλήν ακαθάριστο εθνικό εισόδημα (ΑΕΕ) χαμηλότερο του μέσου όρου των 27 της Ε.Ε. Απώτερος στόχος είναι η μείωση των ανισοτήτων μεταξύ των πλούσιων και των φτωχών κρατών-μελών. Ακόμη ένα τρίτο των κεφαλαίων του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού αφομοιώνεται από την Κοινή Αγροτική Πολιτική. Το υπόλοιπο των κονδυλίων κατανέμεται σε ερευνητικά προγράμματα, αναπτυξιακά προγράμματα και λειτουργικές δαπάνες της Ε.Ε.

Τέλος εποχής στην ελεύθερη διάθεση κεφαλαίων

Ευρωπαίος αξιωματούχος τόνισε στους Financial Times πως τα κράτη-μέλη που είναι καθαροί αποδέκτες του προϋπολογισμού της Ε.Ε -δηλαδή εισπράττουν πιο πολλά από τις εισφορές τους- πρέπει να κατανοήσουν πως «ο κόσμος όπου παραλάμβαναν έναν φάκελο με κεφάλαια συνοχής χωρίς όρους…χάθηκε».

Στον προϋπολογισμό της Ε.Ε για τη περίοδο 2021-27, συνολικού ύψους 1,2 τρισ. ευρώ, προβλέπονται κεφάλαια 48 δισ. ευρώ από το Ταμείο Συνοχής, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία. Η Ουγγαρία, η Σλοβακία και οι χώρες της Βαλτικής είναι οι πέντε μεγαλύτεροι αποδέκτες του ΤΣ ως ποσοστό του εθνικού τους εισοδήματος, σύμφωνα με μελέτη του Γερμανικού Οικονομικού Ινστιτούτου.

Τεχνικές δυσκολίες και γραφειοκρατία είναι τα βασικά εμπόδια

Πηγές του Politico τονίζουν πως ίσως να είναι ευκολότερο για ένα νέο κράτος-μέλος παρά ένα υφιστάμενο από τους «27» να συνδέσει τις μεταρρυθμίσεις με την εκταμίευση κεφαλαίων από το Ταμείο Συνοχής. «Επί της αρχής, η επιβολή όρων και προϋποθέσεων μπορεί να παίξει κρίσιμο ρόλο αλλά παρεμφερή συστήματα στο παρελθόν ήταν αναποτελεσματικά», είχε δηλώσει ο Ζλοτ Νταβράς, αναλυτής στο κέντρο ερευνών Brugel, στο Politico.

Κριτική ασκήθηκε ακόμη και στους μηχανισμούς αξιολόγησης των προγραμμάτων του Ταμείου Ανθεκτικότητας και Ανάπτυξης για τη γραφειοκρατία και τους ενδελεχής ελέγχους. Προκειμένου οι διαδικασίες να γίνουν αμεσότερες και πιο αποτελεσματικές, η Ε.Ε εξετάζει ναι μεν την υιοθέτηση αυστηρών μηχανισμών ελέγχου αλλά και την απευθείας ενθάρρυνση των τοπικών κοινοτήτων και των συμβαλλομένων. Οι διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό της Ε.Ε θα ξεκινήσουν το φθινόπωρο, με την επίσημη πρόταση να παρουσιάζεται μέσα στο 2025.

Διαβάστε επίσης

Η δυσαρέσκεια των πολιτών και η άνοδος της ακροδεξιάς στην Ευρώπη

Τέλος χρόνου για τα ανασφάλιστα οχήματα: Ξεκινούν οι ψηφιακές διασταυρώσεις

Τι σηματοδοτεί η έναρξη της εμπορικής λειτουργίας του FSRU Αλεξανδρούπολης