H "μετανάστευση" των κροίσων για να γλιτώσουν φόρους

Τον περασμένο Μάιο οι ΗΠΑ απέρριψαν πρόταση για την επιβολή φόρου στα υψηλότερα εισοδηματικά στρώματα, δηλαδή τους δισεκατομμυριούχους. Μια τέτοια πρωτοβουλία δεν θα είχε επιτυχία μεταξύ των G20 δίχως τη συμμετοχή της Ουάσιγκτον, όπου παρ’ όλα αυτά η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν δεν έχει κρύψει την πρόθεση της να αυξήσει τη φορολογία στους πλουσιότερους της χώρας.

Στην Ευρώπη, εν τω μεταξύ, η απόπειρα μιας χώρας να αντλήσει μεγαλύτερα έσοδα από τους πολυεκατομμυριούχους υποβαθμίζεται από τα κίνητρα που προσφέρει μια άλλη για να τους προσελκύσει. Σε κάθε περίπτωση, η φορολόγηση των πιο εύπορων του πλανήτη είναι περίπλοκο ζήτημα για όσους πολιτικούς αναλαμβάνουν τα ηνία της εξουσίας.

Προ διετίας, 30 και πλέον από τους πλουσιότερους Νορβηγούς μετεγκαταστάθηκαν στην Ελβετία, την Κύπρο, την Ιταλία ή στον Καναδά μετά την απόφαση της κεντροαριστερής κυβέρνησης να αυξήσει τη φορολογία στην καθαρή περιουσία. Στη Γαλλία, η ενίσχυση της αριστερής συμμαχίας Νέο Λαϊκό Μέτωπο και η αποτυχία σχηματισμού κυβέρνησης ώθησε τους πλουσιότερους πολίτες να χαράξουν εναλλακτικά σχέδια σε περίπτωση που χρειαστεί να μετακομίσουν σε άλλη χώρα της Ευρώπης με ευνοϊκότερο φορολογικό καθεστώς.

Ένα τέτοιο καθεστώς δεν καθορίζεται μόνον από τους φορολογικούς συντελεστές. Στην Ελβετία συνάπτονται φορολογικές συμφωνίες με εύπορους του εξωτερικού. Μολονότι στην Ιταλία αυξήθηκε ο φόρος εισοδήματος από τα 100.000 στα 200.000 ευρώ για τους νέους κατοίκους από το εξωτερικό, το περιβάλλον παραμένει ελκυστικό σε σχέση με άλλες χώρες για τους υπερπλουσίους.

Στη Βρετανία, η απόφαση της νέας κυβέρνησης των Εργατικών να μειώσει δραματικά τα φορολογικά προνόμια που ίσχυαν για τα φυσικά πρόσωπα του εξωτερικού με μεγάλη οικονομική επιφάνεια οδήγησαν σε ένα κύμα φυγής για ελκυστικότερους προορισμούς. Τα προγράμματα χρυσής βίζας στην Ελλάδα ή την Πορτογαλία αποτέλεσαν πόλο έλξης για τους πολυεκατομμυριούχους, ενώ στη Μάλτα και σε μεγάλες περιφέρειες της Ισπανίας, συμπεριλαμβανομένης της Μαδρίτης, δεν επιβάλλεται φόρος στην καθαρή περιουσία. Στην Πορτογαλία, όμως, η αγορά ακινήτων ως προϋπόθεση για την απόκτηση χρυσής βίζας καταργήθηκε λόγω των στρεβλώσεων που προκλήθηκαν στις αξίες των κατοικιών.

Ακόμη και στις ΗΠΑ γίνονται μετακινήσεις μεταξύ πολιτειών. H πιο γνωστή περίπτωση είναι αυτή του Έλον Μασκ. Η απόφαση του να μετακομίσει από την Καλιφόρνια προ τετραετίας αποδόθηκε στους υψηλότερους φόρους της πολιτείας.

Έρευνα των Financial Times επιβεβαιώνει πως ο φορολογικός ανταγωνισμός έχει ενταθεί τελευταία, καθώς νέες περιοχές όπως το Ντουμπάι και η Σιγκαπούρη έχουν μπει στο κάδρο. Σύμφωνα με στοιχεία της συμβουλευτικής εταιρείας Henley & Partners, οι φόροι είναι συνήθως ο βασικός λόγος που μεταναστεύουν οι πλούσιοι, προβλέποντας πως περίπου 128.000 εκατομμυριούχοι θα αλλάξουν χώρα έως τα τέλη του 2024 από τους 120.000 που είχαν καταγραφεί πέρυσι. Και για τα δυο έτη αποτελούν ρεκόρ.

«Ο τρόπος που φορολογούμε τους πλουσίους και τις πολυεθνικές δεν είναι βιώσιμος» είχε δηλώσει ο Γκάμπριελ Ζούκμαν, επικεφαλής του EU Tax Observatory, σε συνέντευξη που είχε δώσει προ μηνών στην ισπανική El Pais. Ο Γάλλος οικονομολόγος υπήρξε μαθητής του Τομά Πικετί, ενώ είναι καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνια και στο London School of Economics. Υπέρμαχος ενός ενιαίου φόρου στην Ευρώπη για τα υψηλότερα εισοδηματικά στρώματα, ο Ζούκμαν αναγνωρίζει πως η επιβολή κατώτατου φορολογικού συντελεστή στις πολυεθνικές είναι πρόοδος αλλά δεν είναι επαρκές μέτρο για την καταπολέμηση της εισοδηματικής ανισότητας που κυοφορείται εδώ και χρόνια στην Ευρώπη αλλά και στις ΗΠΑ.

Διαβάστε επίσης

Απειλή για την πράσινη μετάβαση οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού

Προϋπολογισμός: Πλεόνασμα μαμούθ 5,6 δισ. στο επτάμηνο

Πόσες κρατικές συμβάσεις υπεγράφησαν την τελευταία τριετία