Τι σημαίνει για τις σχέσεις ΗΠΑ, ΕΕ η αντιπροεδρία Βανς

ΒΑΝΣ — Τζέι Ντι Βανς © EPA/MICHAEL REYNOLDS

Όταν ο 39χρόνος γερουσιαστής Τζέι Ντι Βανς (Τζέιμς Ντέιβιντ Βανς) αποδέχτηκε το χρίσμα του υποψηφίου αντιπροέδρου των ΗΠΑ στο Συνέδριο των Ρεπουμπλικάνων, υποσχέθηκε πως θα μπει ένα τέλος «στην εξυπηρέτηση της Wall Street, θα δεσμευτούμε στον εργαζόμενο», θα «δώσουμε μάχη για τους Αμερικανούς πολίτες, για καλές θέσεις εργασίας με καλούς μισθούς».

Εάν ο Ντόναλντ Τραμπ και οι Ρεπουμπλικάνοι κερδίσουν τις εκλογές, ο Βανς δεσμεύτηκε πως δεν θα θυσιάζονται οι εφοδιαστικές αλυσίδες «στο απεριόριστο παγκόσμιο εμπόριο… θα παράγουμε πιο πολλά προϊόντα με αυτήν την όμορφη σφραγίδα Made In The USA».

Με αυτά τα λόγια, ο Τζέιμς Ντι Βανς υποσχέθηκε στην εργατική τάξη των ΗΠΑ -της οποίας το βιοτικό επίπεδο έχει υποβαθμιστεί από την κακουχία και την απουσία μιας καλύτερης προοπτικής- μια ανώδυνη επιστροφή πίσω στο παρελθόν, δηλαδή πριν το άνοιγμα της Κίνας στο παγκόσμιο εμπόριο και την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.

Η αυταπάτη των γενικευμένων δασμών

Αυτό που έλειπε από την ομιλία του Βανς είναι να περιγράψει τον τρόπο που θα το επιτύχουν οι ΗΠΑ. Με την επιβολή και άλλων δασμών ή την πόλωση της χώρας ανάμεσα στην επιχειρηματική ελίτ και την εργατική τάξη; Διότι εάν υπήρξε ένα συμπέρασμα από την θητεία του Ντόναλντ Τραμπ την τετραετία 2017-2021 είναι πως ο οικονομικός απομονωτισμός, δηλαδή η εφαρμογή μιας μονοδιάστατης εμπορικής πολιτικής που κλείνει τις πόρτες ανεξαιρέτως σε όλους τους εταίρους, δεν απέφερε αποτελέσματα για τις ΗΠΑ.

Απεναντίας. Το εμπορικό έλλειμμα την τετραετία της προεδρίας Τραμπ έφθασε στο υψηλότερο επίπεδο από το 2008 παρά την επιβολή δασμών σε εισαγωγές από την Κίνα, συνολικού ύψους άνω των 350 δισ. δολαρίων. Έως το 2020, το έλλειμμα από το εμπόριο αγαθών κορυφώθηκε στα 916 δισ. δολάρια, αντανακλώντας τότε ένα ιστορικό υψηλό με άνοδο περίπου 21% από το 2016.

Οικονομικοί αναλυτές συμφωνούν πως η κυβέρνηση του Τραμπ δεν είχε ποτέ ένα ρεαλιστικό σχέδιο για τη μείωση του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ. Μολονότι η επιβολή δασμών μείωσε τις εισαγωγές από την Κίνα, αντικαταστάθηκαν με προϊόντα παραγόμενα σε άλλες χώρες, είχε εξηγήσει η Μάρι Λόβλι, αναλύτρια του Peterson Institute for International Economics προ λίγων ετών.

Το μπεστ σέλερ του Βανς, το κίνημα των κίτρινων γιλέκων και η ανισότητα μεταξύ ανατολικής και δυτικής Γερμανίας

Εκτός των άλλων, ο υποψήφιος αντιπρόεδρος των ΗΠΑ – ένας αυτοδημιούργητος άνθρωπος που κατάφερε να ξεφύγει από το αδιέξοδο μιας πόλης του Οχάιο εξαρτώμενης από τη χαλυβουργία και να επαναπροσδιορίσει τη ζωή του – έδωσε στη χθεσινή ομιλία του το στίγμα της προεκλογικής εκστρατείας του Τραμπ: «Χρειαζόμαστε έναν ηγέτη που δεν θα είναι στην τσέπη των ισχυρών επιχειρήσεων αλλά θα απαντά στον εργάτη, εντός ή εκτός συνδικάτων, έναν ηγέτη που δεν θα πουληθεί σε πολυεθνικές εταιρείες αλλά θα υπερασπιστεί τις αμερικανικές επιχειρήσεις και την αμερικανική βιομηχανία».

Το πρόβλημα είναι πως δεν μπορεί να υπάρξει ένα γρήγορο αντίδοτο στη μαζική μεταφορά θέσεων εργασίας που διενεργείται εδώ και μια 40ετία από τη Δύση στον αναπτυσσόμενο κόσμο, με αφετηρία τις βιομηχανικές και οικονομικές ζώνες της Κίνας που δημιουργήθηκαν στα μέσα της δεκαετίας του ‘80.

Αν μη τι άλλο δεν ήταν μόνον οι πολυεθνικές που συνέδραμαν σε αυτήν την τάση. Η Κίνα κατέληξε να έχει αναλάβει την παραγωγή πάσης φύσεως προϊόντων για τον ανεπτυγμένο κόσμο μέχρι και των προστατευτικών μασκών που ήταν απαραίτητες επί πανδημίας. Το αυτοβιογραφικό μπεστ σέλερ του Βανς «Hillbilly Elegy» ναι μεν περιγράφει την ανισότητα στις ΗΠΑ, πλην όμως ανάλογες τάσεις εντοπίζονται στο κίνημα των κίτρινων γιλέκων της Γαλλίας και την επίμονη ανισότητα ανάμεσα στην ανατολική και τη δυτική Γερμανία.

Μολονότι ο Βανς περιγράφει τους Δημοκρατικούς ως την ελίτ που εξυπηρετεί στους ισχυρούς επιχειρηματίες του κόσμου, η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν έχει δεσμεύσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια για την επανεκκίνηση της αμερικανικής βιομηχανίας με αιχμή την πράσινη μετάβαση. Το IRA, (Inflation Reduction Act) με επιδοτήσεις 369 δισ. δολαρίων στοχεύει, μεταξύ άλλων, στη δημιουργία εργοστασίων παραγωγής ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων ώστε να επιστρέψουν θέσεις εργασίας που χάθηκαν με τη Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου Βορείας Αμερικής (NAFTA) επί προεδρίας Τζορτζ Μπους τη δεκαετία του ΄90.

Δυστυχώς, η Δύση και όχι αποκλειστικά οι ΗΠΑ καλούνται να λύσουν έναν πολύ πιο δύσκολο γρίφο: τον επαναπροσδιορισμό των ισορροπιών ανάμεσα στον καπιταλισμό και τη δημοκρατία. Επιχειρηματίες, υψηλά στελέχη και εργάτες θα πρέπει να αποκαταστήσουν τους όρους του κοινωνικού συμβολαίου με την πολιτική ελίτ. Ειδάλλως ο πολιτικός λαϊκισμός θα είναι ένα «quick fix», όπως τα οπιούχα χάπια ήταν για τους απογοητευμένους Αμερικανούς. Βέβαιο είναι πως η επόμενη ημέρα θα είναι δύσκολη.

Διαβάστε επίσης

Με τι πρόστιμα απειλούνται όσοι δεν υποβάλουν φορολογική δήλωση

Pappu: Με δύναμη κι ορμή από το Περιστέρι

H τιμή του χαλκού, η ενεργειακή μετάβαση και η Κίνα