Παράγοντες της αγοράς των αγροτικών εμπορευμάτων εκφράζουν ανησυχίες για την επάρκεια στην προσφορά τροφίμων καθώς ο προστατευτισμός στο εμπόριο, η κλιματική κρίση και οι γεωπολιτικές αναταραχές προκαλούν απότομες ανισορροπίες στις εφοδιαστικές αλυσίδες. Η συγκέντρωση στρατηγικών αποθεμάτων από πολυπληθείς χώρες όπως η Ινδία και η Κίνα, η μαζική διοχέτευση φθηνών αγροτικών προϊόντων από την Ουκρανία και λιπασμάτων από τη Ρωσία στην Ευρώπη αλλά και η βίαιη προσαρμογή των καλλιεργειών λόγω κλιματικής κρίσης είναι παράγοντες που διατηρούν σε υψηλά επίπεδα το κόστος διαβίωσης των πολιτών.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Olam Agri, Σάνι Βεργκέζ, προειδοποίησε πως ο ελλοχεύει κίνδυνος «επισιτιστικών πολέμων» όπου θα δίνονται μάχες για νερό και τρόφιμα. Μιλώντας στο συνέδριο των Redburn Atlantic και Rothschild που πραγματοποιήθηκε στα τέλη Ιουνίου, ο επικεφαλής της Olam Agri αποδίδει τις ανατιμήσεις στα τρόφιμα στις παρεμβάσεις των κυβερνήσεων για την εξασφάλιση προμηθειών.
Από το 2022, δηλαδή μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, επιβλήθηκαν 1.266 μέτρα προστατευτισμού από 154 χώρες, με αποτέλεσμα να επιτείνεται μια ανισορροπία ανάμεσα στην προσφορά και τη ζήτηση, τονίζει ο Βεργκέζ. Η Olam Agri είναι ένας από τους μεγαλύτερους προμηθευτές συστατικών για τρόφιμα, όπως είναι τα σιτηρά, σε βιομηχανίες όπως η Nestle και η Unilever. Όμως, τα περσινά κέρδη υποχώρησαν κατά 56% στα 205 εκατ. δολάρια λόγω των υψηλών επιτοκίων και των «πρωτοφανών απωλειών» στις αποδόσεις των καλλιεργειών αμυγδάλων της Αυστραλίας.
Οι τιμές των τροφίμων είναι εξαιρετικά ευμετάβλητες τα τελευταία χρόνια λόγω της πανδημίας, της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και των ανατροπών στην αγροτική παραγωγή από ακραία καιρικά φαινόμενα. Έντονες ανατιμήσεις σημειώθηκαν από τις καθυστερήσεις στις μεταφορές εμπορευμάτων επί πανδημίας λόγω των περιορισμών. Έπειτα ο διετής πόλεμος στην Ουκρανία οδήγησε αρχικά σε μεγάλη άνοδο τις τιμές του σιταριού διότι η χώρα είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς στον κόσμο αλλά δεν μπορούσε να εξάγει από τη Μαύρη Θάλασσα.
Εν συνεχεία, όμως, οι εξαγωγές στην Ευρώπη σε χαμηλές τιμές προκάλεσε κύμα αντιδράσεων από τους αγρότες της Πολωνίας, της Βουλγαρίας, της Ουγγαρίας, της Ρουμανίας και της Σλοβακίας. Σήμερα, η βιομηχανία λιπασμάτων στην Ευρώπη κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για αφανισμό διότι οι ανταγωνιστές από τη Ρωσία προμηθεύουν τους αγρότες έναντι εξαιρετικά φθηνού κόστους. Προ ημερών, ο επικεφαλής της SKW Stickstoffwerke, της μεγαλύτερης εταιρείας αμμωνίας στη Γερμανία, είπε στους Financial Times πως «σε αυτή τη φάση πλημμυρίζουμε από ρωσικά λιπάσματα που είναι πολύ φθηνότερα από τα δικά μας για τον απλό λόγο ότι πληρώνουν ελάχιστα για φυσικό αέριο συγκριτικά με τους Ευρωπαίους παραγωγούς».
Είναι ειρωνικό ότι η Ε.Ε έχει περιορίσει τις εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία στο πλαίσιο κυρώσεων αλλά οι εισαγωγές ουρίας, ένα από τα βασικά λιπάσματα μαζί με την αμμωνία, έχουν αυξηθεί εδώ και μια διετία. Ο Πέτρ Σίνγκρ της SKW Stickstoffwerke τονίζει πως αυτός είναι μεγάλος κίνδυνος για την επισιτιστική ασφάλεια της Ευρώπης σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. «Εάν δεν λάβουν μέτρα οι πολιτικοί τότε η παραγωγική ικανότητα της Ευρώπης θα εξαφανιστεί» είπε στη βρετανική εφημερίδα. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το ένα τρίτο των εισαγωγών ουρίας στην Ε.Ε προήλθε από τη Ρωσία, φθάνοντας σε ιστορικά υψηλά επίπεδα.
Εκτός των άλλων, ο αγροτικός κλάδος στην Ευρώπη είναι αντιμέτωπος με τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης αλλά διστάζει να προχωρήσει στις αλλαγές που χρειάζονται για τη μείωση των εκπομπών ρύπων. Οι κινητοποιήσεις των Γερμανών αγροτών πέρσι επιβεβαίωσαν πως ο κλάδος δεν είναι έτοιμος να προχωρήσει σε ριζικές αλλαγές όσο είναι υψηλές οι λειτουργικές δαπάνες και ειδικότερα τα καύσιμα.
Την ίδια ώρα, όμως, οι πλημμύρες, η παρατεταμένη ξηρασία και οι ισχυροί άνεμοι καθιστούν όλο και πιο απρόβλεπτη την αγροτική παραγωγή. Η άνοδος δε της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, όπως κατέδειξαν και τα πρόσφατα αποτελέσματα των κοινοβουλευτικών εκλογών στη Γαλλία, αναμένεται να θέσει στο περιθώριο την ατζέντα της πράσινης μετάβασης και έτσι διακυβεύεται ακόμη πιο πολύ η μακροπρόθεσμη επισιτιστική ασφάλεια της Ευρώπης. Τελικά, η απόφαση της Δανίας να επιβάλει φόρο στους κτηνοτρόφους για τις εκπομπές ρύπων των κοπαδιών τους, με 40 ευρώ ανά τόνο ισοδύναμου του διοξειδίου του άνθρακα από το 2030, δεν είναι παρά μια εξαίρεση και μια σταγόνα στον ωκεανό.
Διαβάστε επίσης:
Ακίνητα: Οι περιοχές με τις υψηλότερες αυξήσεις τιμών
Το μυστικό του Μαρκ Κιούμπαν για να γίνει κανείς πλούσιος
Τρεις ακόμα εταιρείες στο κοινό χαρτοφυλάκιο MORE και ΔΕΗ Ανανεώσιμες
