Τουρκία: Συνταγματικό Δικαστήριο vs Ερντογάν

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν © EPA/FILIP SINGER

Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Τουρκίας έρχεται για μια ακόμη φορά σε απευθείας σύγκρουση με το πολιτικό καθεστώς στην Τουρκία, ακυρώνοντας την νομιμότητα των προεδρικών διαταγμάτων που έδιναν το δικαίωμα στον πρόεδρο της χώρας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, να απολύει τους επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας και να διορίζει τους πρυτάνεις των πανεπιστημίων. Δεν είναι η πρώτη φορά που το Συνταγματικό Δικαστήριο εκδίδει αποφάσεις που αντίκεινται στις ενέργειες του Τούρκου προέδρου, έχοντας ήδη αποφασίσει πως είναι αντισυνταγματική η κράτηση μελών του κοινοβουλίου, όπως ο Σελαχατίν Ντεμιρτάς και ο Καν Αταλάι.

Αλλά η απόφαση που ανακοινώθηκε την Τρίτη, χτυπά ένα ευαίσθητο νεύρο της τουρκικής οικονομίας. Ο πληθωρισμός ξεπέρασε το 75% κατά τη διάρκεια του περασμένου μηνός, αντανακλώντας την αρνητική επίδραση που είχαν οι παρεμβάσεις της Άγκυρας στη χάραξη της νομισματικής πολιτικής, η οποία θα πρέπει να είναι ανεξάρτητη για να είναι αποτελεσματική. Με βάση ένα από τα προεδρικά διατάγματα που έκρινε αβάσιμο το Συνταγματικό Δικαστήριο, ο Ερντογάν αντικατέστησε πέντε φορές την ανώτατη διοίκηση της Τράπεζας της Τουρκίας, αρνούμενος να επιτρέψει την αύξηση των επιτοκίων για να δαμαστεί ο πληθωρισμός την ώρα που οι πολίτες παλεύουν με την ακρίβεια σε καθημερινή βάση.

Ακόμη και η Χαφιζέ Έρκαν, η οποία διορίστηκε κεντρική τραπεζίτης στην Τουρκία πέρυσι το καλοκαίρι με αποστολή την επιστροφή της νομισματικής πολιτικής σε μια συμβατική οδό, αναγκάστηκε να παραιτηθεί έπειτα από οκτώ μήνες στη θέση. Σε αυτό το διάστημα αύξησε τα επιτόκια αθροιστικά κατά 36,5 ποσοστιαίες μονάδες, αλλά ο πληθωρισμός εξακολουθούσε να κινείται ανοδικά διότι μειώθηκαν, παράλληλα, οι παρεμβάσεις για τη στήριξη της τουρκικής λίρας. Όμως, αναλυτές θεωρούν πως από αυτό το σημείο και έπειτα θα ξεκινήσει η αποκλιμάκωση των ανατιμήσεων στην πραγματική οικονομία.

Ο νέος επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας, Φατίχ Καραχάν, κατάφερε να διατηρήσει αμετάβλητα τα επιτόκια στο 50% τον Μάιο, με τις προβλέψεις για τη μείωση του πληθωρισμού να αναθεωρούνται από το 36% στο 38% για τα τέλη του έτους. Από το β’ εξάμηνο θα αποσαφηνιστεί εάν πράγματι αποκλιμακώνονται οι ανατιμήσεις στην οικονομία. Παράλληλα, τα συναλλαγματικά αποθέματα της κεντρικής τράπεζας έχουν ενισχυθεί στα 78,5 δισ. δολάρια καθώς η κεντρική τράπεζα φαίνεται να μην παρεμβαίνει για τη στήριξη του εγχώριου νομίσματος. Απώτερος στόχος αυτής της πολιτικής είναι να επανέλθει μόνη της η οικονομία σε ισορροπία.

Σημαδιακή η δικαστική απόφαση

Όπως διαπιστώνουν και αναλυτές στους Financial Times, η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου είναι σημαδιακή διότι ο πρόεδρος Ερντογάν διανύει την 3η δεκαετία στην πολιτική ηγεσία της χώρας, λαμβάνοντας μέτρα για να θωρακίσει τον έλεγχο σε όλα τα επίπεδα των εξουσιών. Μεταξύ άλλων είναι αυτός που διορίζει την πλειοψηφία των δικαστών που απαρτίζουν το Συνταγματικό Δικαστήριο, του οποίου οι αποφάσεις είναι τελικές και αμετάκλητες.

Πέρυσι, όμως, ο Τούρκος πρόεδρος επέκρινε απόφαση για την απελευθέρωση του Τζαν Αταλάι, ο οποίος εκλέχθηκε στις τελευταίες εθνικές εκλογές όσο εξέτιε ποινή 18ετή ποινή φυλάκισης. Μάλιστα, ο Ερντογάν είχε κάνει λόγο για την έναρξη ποινικών ερευνών εις βάρος δικαστών.

Μετά την απόφαση της Τρίτης αμφισβητείται εάν το Συνταγματικό Δικαστήριο στην Τουρκία θα επιδιώξει μια ακόμη αντιπαράθεση με τον Ερντογάν παρά τη μεγάλη ήττα που υπέστη το κόμμα του στις δημοτικές εκλογές του περασμένου Μαρτίου. Ακόμη πιο ακανθώδης είναι η ματαίωση του δικαστικού διατάγματος που πέρασε το Ερντογάν μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα το 2016 προκειμένου να μπορεί να ελέγχει τον διορισμό των πρυτάνεων στα πανεπιστήμια.

Διαβάστε επίσης:

Πώς οι millennials έφεραν τα πάνω κάτω στην αγορά της τέχνης

Το καλοκαίρι των sequel στα θερινά σινεμά

Μυτιληναίος: Για λίγους και ισχυρούς πλέον η αγορά ενέργειας