THEPOWERGAME
Κρίσιμες αναμένεται να είναι οι εξελίξεις στη Βουλγαρία και τη Βόρεια Μακεδονία μέσα στο επόμενο διάστημα, με τους πολίτες των χωρών αυτών να διεκδικούν ένα καθαρό όραμα από τις πολιτικές ηγεσίες. Μετά την ολοκλήρωση της διπλής πολιτικής αναμέτρησης (προεδρικές και βουλευτικές εκλογές), η Βόρεια Μακεδονία γυρίζει σελίδα, με το δεξιό κόμμα VMRO-DPMNE να επικρατεί θριαμβευτικά στις κάλπες και να αναλαμβάνει τα ηνία της χώρας. Τα προηγούμενα χρόνια το VMRO-DPMNE ασκούσε αντιπολίτευση με εθνικιστικό τέμπο στους ηττημένους πια Σοσιαλδημοκράτες (SDSM). Μέσα στον επόμενο μήνα το πολιτικό σύστημα της Σόφιας αναλαμβάνει ξανά να αποκαταστήσει την πολιτική σταθερότητα έπειτα από πέντε εκλογικές διαδικασίες την τελευταία τριετία. Η έκτη έχει οριστεί για τις 9 Ιουνίου.
Η ευρωπαϊκή προοπτική της Βόρειας Μακεδονίας, η καταπολέμηση της διαφθοράς και η άντληση επενδυτικών κεφαλαίων από το εξωτερικό είναι τα κύρια ζητήματα που θα τεθούν επί τάπητος μόλις σχηματίσει κυβέρνηση το VMRO-DPMNE, ενδεχομένως με ένα αλβανικό κόμμα, αλλά όχι το DUI του Αλί Αχμέτι, που συγκυβερνούσε με το SDSM. Η κοινότητα των Αλβανών αποτελεί το 25% των περίπου δύο εκατομμυρίων πολιτών της χώρας, με τον συνασπισμό «Αξίζει» των τεσσάρων κομμάτων τους να έρχεται 4ος στα αποτελέσματα των εκλογών.
Μετά τη διπλή επικράτηση του δεξιού VMRO-DPMNE στον 2ο γύρο των προεδρικών εκλογών και στις κοινοβουλευτικές εκλογές, αναμένεται να ενισχυθεί ο ευρωσκεπτικισμός στη Βόρεια Μακεδονία, μαζί με ένα κλίμα αμφισβήτησης για τα οφέλη της Συμφωνίας των Πρεσπών και του Συμφώνου Φιλίας με τη Βουλγαρία. Μια τέτοια προοπτική θα μεγέθυνε τα εμπόδια για την έναρξη των διαπραγματεύσεων ένταξης της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ. Όμως η κοινή γνώμη φέρεται να δυσανασχετεί ήδη από την έλλειψη προόδου ανάμεσα στα Σκόπια και τις Βρυξέλλες. Η αίτηση ένταξης στην ΕΕ υποβλήθηκε το 2005, ενώ η Βόρεια Μακεδονία εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ μόλις το 2020.
Με το πολιτικό σλόγκαν «Κάντε δική σας ξανά τη Μακεδονία» -και ούτε καν Βόρεια Μακεδονία, όπως έχει οριστεί στη Συμφωνία των Πρεσπών– το δεξιό VMRO-DPMNE ασκούσε κριτική ως αντιπολίτευση για την ήπια πολιτική στάση των Σοσιαλδημοκρατών στα αιτήματα των Ελλήνων και των Βουλγάρων προκειμένου να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ και να ξεκινήσουν οι διαδικασίες ένταξης στην ΕΕ.
Μετά τις χθεσινές εκλογές το VMRO-DPMNE φαίνεται πως βρίσκεται μια ανάσα μακριά από την αυτοδυναμία. Συγκέντρωσε ποσοστό 43% και καταλαμβάνει 59 από τις 120 έδρες στη Βουλή, ενώ το SDSM καταποντίστηκε με μόλις 15% και 19 έδρες. Στην 3η θέση βρίσκεται το DUI. Πρόεδρος της χώρας αναλαμβάνει η Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα, η οποία στηρίζεται από το VMRO-DPMNE, αφού είχε υπερισχύσει στον 1ο γύρο των εκλογών στις 24 Απριλίου και στον 2ο γύρο, που ολοκληρώθηκε επίσης χθες.
Εκτός των άλλων θεμάτων που βρίσκονται σε εκκρεμότητα, είναι το αίτημα της Σόφιας να ενσωματωθεί η βουλγαρική μειονότητα στο σύνταγμα της Βόρειας Μακεδονίας. Η Σόφια έχει θέσει αυτόν τον όρο προκειμένου να ξεκινήσουν επίσημα οι διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ. Έναν μήνα πριν, ο αρμόδιος επίτροπος για τη Γειτονία και τη Διεύρυνση, Όλιβερ Βάρχελι, είχε εκφράσει την προσδοκία πως το ζήτημα της μειονότητας των Βουλγάρων στη Βόρεια Μακεδονία θα διευθετηθεί μετά τις εκλογές του Μαΐου.
Κοινή πρόκληση σε Βόρεια Μακεδονία και Βουλγαρία: Καταπολέμηση της διαφθοράς
«Αναμένω αλλαγές προς το καλύτερο… Τα πάντα είναι καταστροφικά, ιδιαίτερα η διαφθορά», δήλωσε στο Reuters ένας πολίτης της Βόρειας Μακεδονίας, εξερχόμενος χθες από ένα εκλογικό τμήμα. Σε στάδιο κόπωσης βρίσκονται, όμως, οι Βούλγαροι, που καλούνται να επισκεφθούν ξανά τις κάλπες έπειτα από πέντε εκλογικές αναμετρήσεις την προηγούμενη τριετία. Λιγότερο από έναν χρόνο πριν, η συμμετοχή των πολιτών μειώθηκε στο 40%, από το 83% που είχε σημειωθεί στις πρώτες εκλογές μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, το 1991.
Βασικοί πολιτικοί αντίπαλοι είναι η εκλογική συμμαχία ΡΡ-DB και το GERB, μέλος του οποίου ήταν Μπόικο Μπορίσοφ, πρωθυπουργός της Βουλγαρίας από το 2009 έως το 2021. Το ΡΡ (Συνεχίζουμε την Αλλαγή) είχε σχηματίσει έναν ισχυρό συνασπισμό με το DB (Δημοκρατική Βουλγαρία), αλλά ανατράπηκε με τις καθοριστικές ψήφους του GERB (Πολίτες για την Ευρωπαϊκή Ανάπτυξη της Βουλγαρίας). Και οι δύο πλευρές τάσσονται υπέρ του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, αλλά διαφωνούν ως προς την καταπολέμηση της διαφθοράς.
Σε γενικές γραμμές επικρατεί στη Βουλγαρία βαθιά απομυθοποίηση του πολιτικού προσωπικού της χώρας και γενικότερα των δημοκρατικών διαδικασιών, σε μια περίοδο που ο πρόεδρος, Ρούμεν Ράντεφ, εκφράζει ανοικτά θέσεις υπέρ της Ρωσίας. Παράλληλα, το εθνικιστικό κόμμα «Αναγέννηση» κερδίζει διαρκώς έδαφος την τελευταία τριετία. Μόνον το 27% των Βουλγάρων εμπιστεύονται τους κυβερνώντες, από το 35% που ίσχυε το 2020, σύμφωνα με τους New York Times.