THEPOWERGAME
Την 7η Μαΐου του 1999 οι στρατιωτικές δυνάμεις των ΗΠΑ βομβάρδισαν την πρωτεύουσα του Βελιγραδίου, συμπεριλαμβανομένης της κινεζικής πρεσβείας, στο πλαίσιο των ΝΑΤΟϊκών επιχειρήσεων στη Σερβία. Η επίθεση αυτή προκάλεσε τον θάνατο τριών Κινέζων δημοσιογράφων, μεγάλες αντιδράσεις στο Πεκίνο και καλλιέργησε μια δυσπιστία απέναντι στις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, παρά τους ισχυρισμούς τότε της Ουάσιγκτον πως ήταν στρατιωτικό λάθος.
Με αφορμή την 25η επέτειο του συμβάντος, ο πρόεδρος της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, επισκέφθηκε χθες (και σήμερα) το Βελιγράδι, κατά την περιοδεία του στην Ευρώπη. Κατόπιν πρόσκλησης του προέδρου της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, ο Σι ταξίδεψε στη Σερβία και δεσμεύτηκε πως η Κίνα δεν θα «ξεχάσει ποτέ» τον βομβαρδισμό της πρεσβείας». Σε άρθρο του στην εφημερίδα Politika, την παλαιότερη της χώρας, τόνισε πως «δεν θα επιτρέψουμε αυτήν την τραγική ιστορία να επαναληφθεί ξανά». Πρόσθεσε η φιλία ανάμεσα στο Βελιγράδι και το Πεκίνο έχει «σφραγιστεί με το αίμα των συμπατριωτών μας».
Μετά τη επίσκεψή του στο Παρίσι και το Βελιγράδι, ο Κινέζος πρόεδρος θα βρεθεί στην Ουγγαρία, όπου θα τερματίσει την ευρωπαϊκή περιοδεία του. Η επιλογή της Σερβίας, η οποία δεν έχει ενσωματωθεί ακόμη στην ΕΕ, αλλά και της Ουγγαρίας, δεν είναι τυχαία για το Πεκίνο. Λέγεται δε πως ενόχλησε τον πρόεδρο της Γαλλίας, που ήθελε τον Κινέζο ομόλογό του να εστιάζει στον πυρήνα της ΕΕ. Οι οικονομικές σχέσεις ανάμεσα στην Κίνα, τη Σερβία και την Ουγγαρία έχουν συσφιχθεί τα τελευταία χρόνια, ενώ μοιράζονται την ίδια πολιτική ιδιοσυγκρασία.
Οι διπλωματικές προκλήσεις της Ευρώπης με την Κίνα
Με τη σφαίρα επιρροής της Κίνας να έχει διευρυνθεί στη γεωπολιτική σκακιέρα, η περιοδεία του προέδρου της Κίνας έχει διττή σημασία για την Ευρώπη, λόγω της γεωγραφικής εγγύτητάς της σε δύο πολεμικά μέτωπα. Το Πεκίνο μπορεί να αναλάβει τον ρόλο διαμεσολαβητή στη Μέση Ανατολή και να παροτρύνει ίσως την Τεχεράνη να αμβλύνει τις «αιχμηρές γωνίες» του Άξονα της Αντίστασης, ο οποίος εκτείνεται από τη Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας έως τους αντάρτες Χούθι της Υεμένης. Οι Κινέζοι έχουν επίσης καλλιεργήσει στενή συνεργασία με το Κρεμλίνο, όταν οι επαφές Ρωσίας και Δύσης έχουν εμφανώς εισέλθει σε νέα ψυχροπολεμική εποχή, λόγω του μετώπου που έχει ανοίξει η Μόσχα πάνω από μια διετία στην Ουκρανία.
Αλλά η ατμόσφαιρα μεταξύ Κίνας και Ευρώπης έχει υπάρξει καλύτερη στο παρελθόν. Σήμερα οι εμπορικές σχέσεις ανάμεσα στην ΕΕ και την Κίνα είναι τεταμένες, ενώ οι Ευρωπαίοι κυβερνώντες δεν κρύβουν τη δυσαρέσκειά τους για τη συμβολή του Πεκίνου σε ό,τι αφορά την παράκαμψη των δυτικών κυρώσεων εις βάρος της Ρωσίας, προκειμένου να αποδυναμωθεί η επιθετικότητα του Κρεμλίνου.
Μεταξύ άλλων, οι Βρυξέλλες έχουν ασκήσει κριτική στην Κίνα για το μέγεθος των κρατικών επιδοτήσεων στα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα, η εισροή των οποίων στην ενιαία αγορά απειλεί τις ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες. Πληροφορίες του Bloomberg αποκάλυψαν, στον απόηχο της διήμερης παραμονής του προέδρου Σι στη Γαλλία, πως η γοητεία της κινεζικής αγοράς φθίνει, λόγω της άνισης πρόσβασης των δυτικών εταιρειών, της απογοητευτικής ανάκαμψης μετά την πανδημία και της επιδείνωσης του γεωπολιτικού κλίματος.
Ο πρόεδρος Σι βρίσκεται στην Ευρώπη για πρώτη φορά έπειτα από μια πενταετία, κρατώντας διαφορετική ατζέντα για την κάθε χώρα που επισκέπτεται. Ναι μεν απώτερος στόχος είναι να υπενθυμίσει τα αμοιβαία συμφέροντα που μοιράζεται η Γηραιά Ήπειρος με την Κίνα, ώστε να αντισταθμίσει το χάσμα με τις ΗΠΑ, αλλά τα σημεία αναφοράς ποικίλλουν ανά χώρα, όπως επισημαίνουν πηγές προσκείμενες στο Πεκίνο.
Απευθυνόμενος στον πρόεδρο της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, τη Δευτέρα, σε μια συνάντηση που συμμετείχε και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο Κινέζος πρόεδρος είπε πως και οι δύο χώρες θα πρέπει να ανθίστανται στην αποξένωση των οικονομιών τους και τη διαταραχή των εφοδιαστικών αλυσίδων.
«Φλερτάροντας» Βελιγράδι και Βουδαπέστη, ο πρόεδρος Σι επιδιώκει να κατοχυρώσει την παρουσία του στη Γηραιά Ήπειρο
Εντούτοις, η Κίνα προσδοκά να κατοχυρώσει τη θέση της στα δυτικά Βαλκάνια μέσα από τη Σερβία και την Ουγγαρία, δύο μικρές χώρες της Ευρώπης, οι κυβερνήσεις των οποίων εγείρουν ζητήματα δημοκρατίας και κράτους δικαίου στην ΕΕ. Όπως επισημαίνει ο Economist, το κτίριο της κινέζικης πρεσβείας στο Βελιγράδι αποτελεί μνημείο για τους Κινέζους τουρίστες που επισκέπτονται τη Σερβία.
Πέραν τούτου, η κυβέρνηση της Σερβίας και το Πεκίνο υπέγραψαν συμφωνία ελευθέρου εμπορίου και κατασκευής υποδομών πέρυσι τον Οκτώβριο, στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας «Ένας δρόμος, μια ζώνη». Στα έργα περιλαμβάνεται η ολοκλήρωση σιδηροδρομικού δικτύου από το Βελιγράδι στην Ουγγαρία, μια ακόμη χώρα που, αν και μέλος της ΕΕ, έχει διαχωρίσει τη θέση της σε καίρια ζητήματα, μια και προσανατολίζεται πολιτικά προς τη Ρωσία.
Όπως ο Σέρβος πρόεδρος, έτσι και ο Ούγγρος πρωθυπουργός, Βίκτορ Όρμπαν, φλερτάρουν την Κίνα σε μια περίοδο που η ΕΕ τηρεί επιφυλακτική στάση απέναντι στη 2η ισχυρότερη οικονομία του κόσμου, ιδιαίτερα στον τομέα της τεχνολογίας. Οι συλλήψεις τριών υπόπτων για βιομηχανική κατασκοπεία υπέρ της Κίνας στη Γερμανία και άλλων δύο στη Βρετανία μέσα στον Απρίλιο καταδεικνύουν πως η Κίνα περνά από το μικροσκόπιο της ΕΕ.
Κάτω από αυτή τη συγκυρία, η πρόεδρος της Κομισιόν ήταν σαφής όταν τόνισε τη Δευτέρα από το Παρίσι πως η Ευρώπη δεν θα διστάσει να λάβει δύσκολες αποφάσεις για να προστατεύσει την ενιαία αγορά της. Μια παρόμοια θέση ασπάζονται οι ΗΠΑ, με την Κίνα να στρέφεται σε δυνάμεις ενός περιθωριοποιημένου κόσμου από τη Δύση, όπως η Ρωσία και το Ιράν. Και το τίμημα αυτό είναι αισθητό τόσο για τη Δύση όσο και για την Κίνα.