THEPOWERGAME
Στις αρχές του τρέχοντος έτους ένας κορυφαίος αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκανε την εξής πρόταση: ένα δημόσιο ταμείο ύψους 100 δισεκατομμυρίων ευρώ, που θα περιορίσει την εξάρτηση της Ευρώπης από τους Αμερικανούς κατασκευαστές αμυντικού υλικού, οι οποίοι κατασκευάζουν σχεδόν τα δύο τρίτα του ευρωπαϊκού στρατιωτικού υλικού.
Τα χρήματα θα μπορούσαν να επιδοτήσουν τις ευρωπαϊκές εταιρείες να αναπτύξουν και να κατασκευάσουν περισσότερα όπλα στο εσωτερικό τους, σε μια εποχή που η ήπειρος αντιμετωπίζει μια αυξανόμενη απειλή από τη Ρωσία, αναφέρει σχετικό ρεπορτάζ της Wall Street Journal.
Πολλοί αξιωματούχοι ήταν επιφυλακτικοί. Επί δεκαετίες η ΕΕ αγωνιζόταν εναντίον των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων για τον περιορισμό της κρατικής στήριξης των εγχώριων εταιρειών. Τώρα ένας από τους ηγέτες της ζητούσε τα χρήματα των φορολογουμένων για τη χρηματοδότησή τους.
Η ιδέα μιας τέτοιας μεγάλης κλίμακας χρηματοδότησης της αμυντικής βιομηχανίας βρίσκεται ακόμη υπό συζήτηση. Αλλά τον Μάρτιο το μπλοκ παρουσίασε ένα σχέδιο ύψους 1,5 δισεκατομμυρίων ευρώ με στόχο την αγορά περισσότερου αμυντικού εξοπλισμού από την εγχώρια αγορά. Και όταν οι Ευρωπαίοι ηγέτες συναντήθηκαν αμέσως μετά για μια σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες, κεντρικό θέμα των συνομιλιών τους ήταν το πώς θα ενισχυθεί περαιτέρω η χρηματοδότηση της αμυντικής βιομηχανίας της ηπείρου και αν αυτό θα γίνει μέσω χρέους.
Η προσπάθεια για την αμυντική βιομηχανία είναι ένα μόνο παράδειγμα της νέας προθυμίας της Ευρώπης να σπάσει μακροχρόνια ταμπού σε μια προσπάθεια να δημιουργήσει εγχώριες επιχειρήσεις. Η ΕΕ στοχεύει να διατηρήσει τη βιομηχανική βάση της ηπείρου ανταγωνιστική σε σχέση με τις ΗΠΑ και την Κίνα, οι κυβερνήσεις των οποίων επιχορηγούν τις επιχειρήσεις με παχυλές επιδοτήσεις.
Το διακύβευμα είναι ο μεταποιητικός τομέας της Ευρώπης, ο θεμέλιος λίθος της οικονομίας της, ο οποίος χάνει έδαφος στον αγώνα για την οικοδόμηση των βιομηχανιών του μέλλοντος. Οι κινεζικές εταιρείες ηλεκτρικών αυτοκινήτων αρχίζουν να κατακλύζουν την Ευρώπη με οικονομικά προσιτά ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Το μερίδιο της Ευρώπης στην παγκόσμια παραγωγή ημιαγωγών, κρίσιμης σημασίας για προϊόντα υψηλής τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων των αυτοκινήτων, είναι ένα κλάσμα του αντίστοιχου των ΗΠΑ ή της Κίνας. Και οι ΗΠΑ αναμένεται να ξεπεράσουν την Ευρώπη στην παραγωγή μπαταριών μέχρι το 2030, με την Κίνα να προηγείται κατά πολύ και των δύο.
Εγκλωβισμένη από την ακριβή ενέργεια, τα υψηλά επιτόκια και την αναιμική εγχώρια ζήτηση, η κοιτίδα της Βιομηχανικής Επανάστασης κινδυνεύει να μετατραπεί σε μουσείο για πλούσιους Αμερικανούς και Κινέζους τουρίστες.
Το αμυντικό ταμείο ύψους 100 δισεκατομμυρίων ευρώ προτάθηκε από τον Επίτροπο Εσωτερικής Αγοράς της ΕΕ, Τιερί Μπρετόν, πρώην διευθύνοντα σύμβουλο τεχνολογίας, προγραμματιστή θεματικών πάρκων και Γάλλο υπουργό Οικονομικών, με ισχυρή πίστη στη δύναμη του κράτους να διαμορφώνει την οικονομία. Τα τελευταία χρόνια ο Μπρετόν βοήθησε επίσης να περάσουν από την αργοκίνητη γραφειοκρατία της ΕΕ νέα σχέδια που θα επέτρεπαν στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να αντιστοιχίσουν τις τεράστιες αμερικανικές επιδοτήσεις καθαρής τεχνολογίας και να διαθέσουν δισεκατομμύρια δημόσιου χρήματος για τη βιομηχανία ημιαγωγών.
Οι προσπάθειες αυτές ακολούθησαν την έξαρση των δαπανών κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19. Η αρχή ανταγωνισμού του μπλοκ ενέκρινε εθνικές επιδοτήσεις ύψους σχεδόν 730 δισεκατομμυρίων ευρώ που σχετίζονται με την κρίση κατά τη διάρκεια των 15 μηνών που έληξαν τον Ιούνιο του 2023, αν και όλα τα κονδύλια δεν έχουν καταβληθεί, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΕ. Τα χρόνια πριν από την πανδημία, το σύνολο των αναφερόμενων ενισχύσεων που χορηγούσαν οι κυβερνήσεις στις επιχειρήσεις ήταν της τάξης των 100 έως 150 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως.
«Πρέπει τώρα να πάρουμε τη μοίρα μας στα χέρια μας. Δεν υπάρχει άλλη επιλογή από το να αυξήσουμε την ικανότητά μας να παράγουμε περισσότερο», δήλωσε ο Μπρετόν σε συνέντευξή του σε γαλλικό πυρηνικό εργοστάσιο στα μέσα Μαρτίου, στο οποίο περιόδευε στο πλαίσιο των σχεδίων για την αναβάθμιση της πυρηνικής παραγωγής.
Ανταγωνισμός ΗΠΑ – Κίνας
Η ώθηση στη χρήση δημόσιου χρήματος για την τόνωση της οικονομίας σηματοδοτεί μια απόκλιση από την πολιτική δεκαετιών της ΕΕ.
Η γραφειοκρατία της ΕΕ κρατούσε σφιχτό λουρί στις κρατικές ενισχύσεις από τη δεκαετία του 1980. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή -το πλησιέστερο πράγμα που έχει η ΕΕ σε κυβέρνηση-, με τις αντιμονοπωλιακές της εξουσίες και τους αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες, πολέμησε τον οικονομικό εθνικισμό στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, διασφαλίζοντας ότι οι δημόσιες επιδοτήσεις δεν στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό και δεν υπονομεύουν τα συμφέροντα μισού δισεκατομμυρίου καταναλωτών.
Αλλά τα τελευταία χρόνια οι μαζικοί κατασκευαστές της Κίνας που υποστηρίζονται από το κράτος ανέβηκαν γρήγορα στην αλυσίδα αξίας και απείλησαν τις ευρωπαϊκές εταιρείες υψηλής τεχνολογίας στον τομέα της μηχανικής και της αυτοκινητοβιομηχανίας. Το μερίδιο της ΕΕ στην παγκόσμια μεταποίηση συρρικνώθηκε σε περίπου 16% το 2022, το τελευταίο διαθέσιμο έτος, από 24% το 2008, ενώ το μερίδιο της Κίνας αυξήθηκε από 14% σε 31% κατά την περίοδο αυτήν, σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Εν τω μεταξύ, ο αμερικανικός νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού, ο οποίος, μεταξύ άλλων, αποσκοπεί στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης μέσω επενδύσεων στην κατασκευή καθαρών ενεργειακών προϊόντων, προσελκύει διεθνείς επιχειρήσεις με επιχορηγήσεις και επιδοτήσεις αξίας 1,2 τρισεκατομμυρίου δολαρίων έως το 2032 -περίπου το ήμισυ της συνολικής καθαρής ετήσιας παραγωγής των κατασκευαστών της ΕΕ.
Στην πατρίδα τους οι Ευρωπαίοι κατασκευαστές πιέζονται από τις υψηλές τιμές ενέργειας που συνδέονται με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, την δαπανηρή μετάβαση στην πράσινη ενέργεια από μονάδες παραγωγής ενέργειας που λειτουργούν με φυσικό αέριο και άνθρακα και τις ενδημικές ελλείψεις εργατικού δυναμικού. Η οικονομία της ευρωζώνης έχει βαλτώσει από τα μέσα του 2022.
«Νομίζω ότι πληρώνω πιθανώς διπλάσια τιμή από αυτήν που πληρώνει ένας Κινέζος [κατασκευαστής αυτοκινήτων] στην ενέργεια αυτήν τη στιγμή», δήλωσε ο Luca de Meo, διευθύνων σύμβουλος της γαλλικής αυτοκινητοβιομηχανίας Renault.
Η Oerlikon, μια ελβετική κατασκευαστική εταιρεία που κατασκευάζει επιφανειακές επιστρώσεις για εργαλεία και εξαρτήματα ακριβείας με περίπου 12.000 εργαζόμενους, δήλωσε τον Δεκέμβριο ότι θα κλείσει το γερμανικό εργοστάσιό της και θα μεταφέρει την παραγωγή στο Huntersville, N.C. «Η Ευρώπη είναι μία από τις πιο κοστοβόρες περιοχές στον κόσμο», δήλωσε ο εκτελεστικός πρόεδρος Michael Suess. «Η αντίδραση βιομηχανιών όπως η δική μας είναι να αναζητούν… τις καλύτερες συνθήκες πλαισίου».
Στη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ιταλία οι καθαρές εκροές άμεσων ξένων επενδύσεων ανήλθαν σε 82 δισεκατομμύρια δολάρια το πρώτο εξάμηνο του 2023, έναντι 53 δισεκατομμυρίων δολαρίων δύο χρόνια νωρίτερα, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ.
Η BASF δήλωσε πέρυσι ότι θα περικόψει 2.600 θέσεις εργασίας, κυρίως στη Γερμανία, ακόμη και όταν επενδύει 10 δισ. ευρώ σε ένα υπερσύγχρονο εργοστάσιο στην Κίνα. «Είναι πολύ προφανές ότι κάτι δεν λειτουργεί», δήλωσε τον Φεβρουάριο ο Martin Brudermüller, ο οποίος παραιτήθηκε πρόσφατα από τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου του γερμανικού γίγαντα χημικών.
Ο Μπρετόν, ο πιο ηχηρός υποστηρικτής στις Βρυξέλλες της άντλησης δισεκατομμυρίων δολαρίων δημόσιου χρήματος σε κρίσιμες ευρωπαϊκές εταιρείες και τομείς, είναι ένας σπάνιος γραφειοκράτης της ΕΕ, που έχει πρακτική επιχειρηματική εμπειρία.
Ως διευθύνων σύμβουλος της Thomson Multimedia στα τέλη της δεκαετίας του 1990, ανέτρεψε την προβληματική γαλλική κρατικά ελεγχόμενη επιχείρηση καταναλωτικών ηλεκτρονικών κλείνοντας εργοστάσια στις μεσοδυτικές ΗΠΑ, μεταφέροντας αμερικανικές θέσεις εργασίας στο Μεξικό και αργότερα στην Κίνα. Έχοντας αποκτήσει τη φήμη του ειδικού σε θέματα εξυγίανσης, συνέχισε να ηγείται της France Télécom -της σημερινής Orange- και της εταιρείας υπηρεσιών πληροφορικής Atos. Βοήθησε επίσης να ξεκινήσει το θεματικό πάρκο Futuroscope στην κεντρική Γαλλία και έγραψε αρκετά βιβλία επιστημονικής φαντασίας.
Ως υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας, επέβλεψε μια σπάνια μείωση του εθνικού χρέους της Γαλλίας σε σχέση με το ΑΕΠ. «Ήμασταν μπροστά από τη Γερμανία όταν έφυγα από την κυβέρνηση», είπε.
Με την εταιρική του εμπειρία, είπε ότι γνώριζε πόσο ελκυστικές θα φαίνονταν οι νέες αμερικανικές επιδοτήσεις στα διοικητικά συμβούλια -και ότι η Ευρώπη έπρεπε να προετοιμάσει μια ισχυρή απάντηση.
Ο Μπρετόν έχτισε το προφίλ του στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως ο κ. Fix-It της πανδημίας Covid-19. Το επιτελείο του δημιούργησε έναν χάρτη των εγκαταστάσεων παραγωγής που είχαν ρόλο στην αλυσίδα εφοδιασμού εμβολίων. Χτύπησε τα δάπεδα των εργοστασίων και μίλησε με τους διευθύνοντες συμβούλους για να προσπαθήσει να χαλαρώσει τις εμπλοκές και να διατηρήσει τη ροή των προμηθειών.
Την ίδια περίπου εποχή, οι κατασκευαστές σε όλη την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική αντιμετώπιζαν ελλείψεις σε τσιπ, τα οποία κατασκευάζονταν κυρίως στην Ανατολική Ασία και ήταν ζωτικής σημασίας για αγαθά από αυτοκίνητα μέχρι συσκευές.
Οι ΗΠΑ δρομολόγησαν γρήγορα ένα σχέδιο, που ονομάστηκε Chips Act, για την ενίσχυση της κατασκευής ημιαγωγών στις ΗΠΑ με επιδοτήσεις δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων. Σε απάντηση, ο Μπρετόν υπερασπίστηκε τον νόμο Chips Act της Ευρώπης, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ το 2023, με στόχο να διπλασιάσει το μερίδιο της ΕΕ στην παγκόσμια αγορά μικροτσίπ στο 20%, διοχετεύοντας δημόσιο χρήμα στον τομέα, διευκολύνοντας την πρόσβαση των εταιρειών σε πειραματικές γραμμές παραγωγής και υποστηρίζοντας την κατάρτιση του εργατικού δυναμικού.
«Το κάναμε αυτό παράλληλα με τις ΗΠΑ», δήλωσε ο Μπρετόν σε συνέντευξή του νωρίτερα φέτος. Όμως το πρόγραμμα δεν ήταν εφάμιλλο των 53 δισεκατομμυρίων δολαρίων άμεσης οικονομικής στήριξης που προσέφεραν οι ΗΠΑ.
Ακόμα κι έτσι, πρότεινε πριν από την εισαγωγή του πακέτου ότι η αξία του ήταν περίπου ίδια με αυτή που προσφερόταν στις ΗΠΑ. Αργότερα η Επιτροπή δήλωσε ότι ανέμενε ότι το πρόγραμμα θα βοηθούσε στην κινητοποίηση δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων ύψους άνω των 43 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Αντίστοιχη ενίσχυση
Το 2022 ο αμερικανικός νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού, ο οποίος έθεσε στο παιχνίδι επενδύσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων, τράβηξε την προσοχή των στελεχών της βιομηχανίας καθαρής τεχνολογίας στην Ευρώπη.
Ο Peter Carlsson, διευθύνων σύμβουλος της σουηδικής Northvolt, του μεγαλύτερου εγχώριου κατασκευαστή μπαταριών στην ήπειρο, δήλωσε στο CNBC τον Φεβρουάριο του 2023 ότι σύντομα θα αποκαλύψει σχέδια για εργοστάσιο παραγωγής στις ΗΠΑ, θέτοντας σε κίνδυνο την προηγούμενη δέσμευση της Northvolt να κατασκευάσει εργοστάσιο στη Γερμανία.
Σε μια συνάντηση με γραφειοκράτες στις Βρυξέλλες τον επόμενο μήνα, το ένα στέλεχος μετά το άλλο σηκωνόταν για να παρακαλέσει την Επιτροπή να επιτρέψει στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να αντιστοιχίσουν τις αμερικανικές επιδοτήσεις δολάριο προς δολάριο.
«Χρειαζόμαστε άμεσα μια ρήτρα αντιστοίχισης IRA», δήλωσε ο Thomas Schmall, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Volkswagen, αρμόδιος για την τεχνολογία, σύμφωνα με τους διοργανωτές της εκδήλωσης, έναν εμπορικό όμιλο.
Ο Μπρετόν και η συνάδελφός του Margrethe Vestager, η ισχυρή αντιμονοπωλιακή επίτροπος της ΕΕ και σκεπτικίστρια της παρεμβατικής πολιτικής της βιομηχανίας, δεν δεσμεύτηκαν, αλλά η κοινή τους παρουσία καθησύχασε τα στελέχη ότι μια μεγάλη συμφωνία ήταν εφικτή, δήλωσε ένα στέλεχος της βιομηχανίας. Αξιωματούχοι λένε ότι ο Μπρετόν πίεσε, μαζί με τη Γαλλία και τη Γερμανία, για την έγκριση της ρήτρας αντιστοίχισης των ενισχύσεων.
Λίγες ημέρες αργότερα η ΕΕ δήλωσε ότι θα επιτρέψει στις κυβερνήσεις να αντιστοιχίσουν τις αμερικανικές επιδοτήσεις σε μια σειρά από βιομηχανίες, ξεκλειδώνοντας δυνητικά πολύ περισσότερη βοήθεια απ’ ό,τι ο νόμος της ΕΕ για τα τσιπς.
Για τη Northvolt η κίνηση αυτή άνοιξε την πόρτα σε περίπου 900 εκατ. ευρώ δημόσιου χρήματος για το σχεδιαζόμενο εργοστάσιό της στη γερμανική ακτή της Βόρειας Θάλασσας. Τον Ιανουάριο η Vestager έδωσε το πράσινο φως για τη χρηματοδότηση, συμπαραστεκόμενη στον Γερμανό αντικαγκελάριο Robert Habeck, η κυβέρνηση του οποίου θα πληρώσει τον λογαριασμό.
«Υπάρχει σίγουρα μια σημαντική αλλαγή», δήλωσε ο Patrik Andreasson, επικεφαλής στρατηγικής της Northvolt. «Η ευρωπαϊκή αντίδραση ήταν τόσο ταχύτερη όσο και πιο εμπεριστατωμένη απ’ ό,τι συμβαίνει συχνά». Η Northvolt σχεδιάζει να κατασκευάσει ένα πρώτο βορειοαμερικανικό εργοστάσιο στο Μόντρεαλ και δεν έχει αποφασίσει για περαιτέρω βορειοαμερικανικά εργοστάσια, δήλωσε εκπρόσωπός της.
Τον Μάρτιο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε ένα σχέδιο το οποίο υπερασπίστηκε ο Μπρετόν για να ενθαρρύνει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να προχωρήσουν στην αγορά σχεδόν του μισού αμυντικού εξοπλισμού τους στο εσωτερικό, μεταξύ άλλων με την ενθάρρυνση μεγάλων κοινών αγορών.
Αρχικά η Επιτροπή θέλει να διαθέσει 1,5 δισ. ευρώ για να δώσει στις κυβερνήσεις ένα οικονομικό κίνητρο για κοινές προμήθειες και να προσφέρει επιδοτήσεις για να βοηθήσει τις εταιρείες να παράγουν περισσότερο.
Αξιωματούχοι έχουν δηλώσει ότι θα χρειαστούν πολύ περισσότερα για να στηριχθεί η εγχώρια παραγωγή. Για να καλυφθεί αυτό το κενό και να υποστηριχθεί η Ουκρανία στον αγώνα της κατά της Ρωσίας, ορισμένοι Ευρωπαίοι ηγέτες ζήτησαν κοινό δανεισμό, κατά το πρότυπο του σχεδίου ανάκαμψης του μπλοκ για την αντιμετώπιση της πανδημίας, ύψους περίπου 800 δισεκατομμυρίων ευρώ. Για το εν λόγω ταμείο, που ξεκίνησε το 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πωλεί κοινά ομόλογα σε διεθνείς επενδυτές για τη χρηματοδότηση δημόσιων επενδύσεων σε ολόκληρη την ήπειρο.
Οι περισσότερες μεγάλες δυνάμεις επιχορηγούν τις αμυντικές τους βιομηχανίες, αλλά μια στροφή σε μεγάλης κλίμακας χρηματοδότηση σε επίπεδο ΕΕ θα σηματοδοτούσε μια μεγάλη αλλαγή για το μπλοκ.
Άνοδος των γαλλικών ιδεών
Ο Μπρετόν δεν ήταν ο πρώτος ηγέτης της ΕΕ που ζήτησε χρηματοδότηση μεγάλης κλίμακας για την άμυνα. Αλλά η ιδέα του, που διατυπώθηκε τον Ιανουάριο, για ένα αμυντικό ταμείο 100 δισεκατομμυρίων ευρώ είχε απήχηση και βοήθησε να καθοριστεί η ατζέντα, δήλωσε ένας σύμβουλος. Η πρόταση αντιμετωπίζει σθεναρή αντίδραση από ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της βαριάς Γερμανίας.
Ο Μπρετόν τον τελευταίο χρόνο περιηγήθηκε σε εργοστάσια πυρομαχικών και συζήτησε τη χρηματοδότηση της άμυνας με πολιτικούς ηγέτες, διατηρώντας τη συζήτηση ζωντανή. «Προωθεί εξωφρενικές ιδέες που μπορεί να μην υλοποιηθούν, αλλά μετατοπίζουν τη συζήτηση», δήλωσε Ευρωπαίος διπλωμάτης.
Η θρασύτατη προσέγγιση του Γάλλου και η τάση του να προτιμά την ταχύτητα από τη συνεργασία έχουν απογοητεύσει ορισμένους ομολόγους του. Ο Μπρετόν «δεν δίνει δεκάρα για τη συλλογικότητα», δήλωσε ένας αξιωματούχος της ΕΕ.
Ένας βοηθός του Μπρετόν δήλωσε ότι είναι ομαδικός παίκτης, που συνεργάζεται καλά με συναδέλφους από διάφορα πολιτικά κόμματα.
Ο Μπρετόν συγκρούστηκε πρόσφατα με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία διεξάγει εκστρατεία για μια δεύτερη θητεία στον ρόλο αυτόν φέτος. Βοήθησε να ηγηθεί μιας εξέγερσης κατά της επιλογής της για έναν νέο απεσταλμένο για τις μικρές επιχειρήσεις, με αποτέλεσμα την παραίτηση του προσώπου αυτού τον Απρίλιο. Τον Μάρτιο δημοσίευσε μια ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που υπονοούσε ότι το πολιτικό κόμμα της Φον ντερ Λάιεν δεν της είχε εμπιστοσύνη.
Η άνοδος του Μπρετόν, έμπιστου του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, συμπίπτει με την ευρύτερη άνοδο των γαλλικών οικονομικών ιδεών. Η παρέμβαση της κυβέρνησης για τη διαμόρφωση των εταιρειών και της οικονομίας, μια προσέγγιση που επί μακρόν λοιδορούνταν από τους οικονομολόγους της ελεύθερης αγοράς ως παριζιάνικη εμμονή με φτωχό ιστορικό επιλογής εταιρικών νικητών, είναι και πάλι στη μόδα. Σε όλο τον κόσμο οι χώρες χρηματοδοτούν νέες βιομηχανίες, από την παραγωγή τσιπ έως την πράσινη ενέργεια.
Ο Μπρετόν επισήμανε τη ματαιότητα της υπεράσπισης των ιδεωδών της καθαρής φιλοαγοράς, όταν οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο έχουν αναλάβει πολύ πιο ενεργό ρόλο στην καθοδήγηση των οικονομιών. «Είναι το τέλος της αφέλειας», δήλωσε ο Μπρετόν. «Ήταν η Ευρώπη αφελής απέναντι στην Κίνα; Βεβαίως, βεβαίως, βεβαίως».
Η Κίνα διοχέτευσε επιδοτήσεις αξίας έως και 1,7% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος σε εγχώριες επιχειρήσεις το 2019, έναντι 0,4% του ΑΕΠ για τη Γερμανία και τις ΗΠΑ, σύμφωνα με έκθεση του 2022 του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών, μιας δεξαμενής σκέψης με έδρα την Ουάσινγκτον.
«Το καλύτερο είναι η λιγότερη κρατική παρέμβαση. Αλλά αν οι άλλοι παίκτες δεν συνεργάζονται, πρέπει να αλλάξετε τακτική», δήλωσε ο Dirk Schumacher, οικονομολόγος της γαλλικής τράπεζας Natixis.
Η Stéphanie Yon-Courtin, γαλλίδα ευρωβουλευτής από την ίδια πολιτική ομάδα με τον Μπρετόν, δήλωσε: «Λέξεις όπως βιομηχανική πολιτική, ανθεκτικότητα, στρατηγική αυτονομία, δεν είναι πλέον ταμπού… Είναι σίγουρα μια αλλαγή παραδείγματος».
Αντί να επικεντρώνεται αποκλειστικά στις εθνικές επιδοτήσεις, ο Μπρετόν θα ήθελε η ΕΕ να δαπανά περισσότερα ως μπλοκ. Προηγουμένως ζήτησε να δημιουργηθεί ένα Ταμείο Κυριαρχίας που θα χρηματοδοτείται από κοινό δανεισμό για να στηρίξει την απάντηση της ΕΕ στον νόμο των ΗΠΑ για τη μείωση του πληθωρισμού.
Το Ταμείο Κυριαρχίας βρίσκεται προς το παρόν σε δεύτερη μοίρα, καθώς η Γερμανία και άλλα κράτη-μέλη το έχουν απορρίψει. Οι ηγέτες της ΕΕ συνεχίζουν να συζητούν για το πόσα ακριβώς πρέπει να πηγαίνουν στην αμυντική βιομηχανία και σε ορισμένες από τις άλλες προσπάθειες του Μπρετόν να ευνοήσει τις ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν τεθεί βέτο κατά τη διάρκεια της εσωτερικής διαδικασίας λήψης αποφάσεων του μπλοκ.
Οι επικριτές λένε ότι ο κίνδυνος για την Ευρώπη είναι να σπαταλήσει δισεκατομμύρια δολάρια των φορολογουμένων σε έργα ή τομείς που δεν γίνονται αυτοσυντηρούμενοι ή ανταγωνιστικοί. Αυτό θα υπονόμευε περαιτέρω το δαπανηρό μοντέλο κοινωνικής πρόνοιας της ηπείρου και θα άφηνε τους Ευρωπαίους φτωχότερους, όχι πλουσιότερους.
Για τα αυτοκίνητα, ένα από τα κορυφαία εξαγώγιμα προϊόντα της Ευρώπης, η βιομηχανία είναι συνυφασμένη με άλλους βασικούς τομείς, όπως οι ημιαγωγοί και οι μπαταρίες -και οι δύο τομείς βρίσκονται στο επίκεντρο των επιδοτήσεων. «Δεν λέω ότι δεν υπάρχουν οφέλη από τη διάσωση τμημάτων της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας», δήλωσε ο Jacob Kirkegaard, ανώτερος συνεργάτης στο Ινστιτούτο Peterson για τα Διεθνή Οικονομικά. «Το ερώτημα είναι, σε ποιο τίμημα;».
Οι παραγωγοί μπαταριών, εν τω μεταξύ, εξακολουθούν να δίνουν προτεραιότητα στις ΗΠΑ έναντι της Ευρώπης, επειδή τα χρήματα εκεί είναι στο τραπέζι και οι κανόνες είναι εύκολα κατανοητοί, δήλωσε ο De Meo της Renault. Μόνο η Northvolt έχει επωφεληθεί μέχρι στιγμής από τις αντίστοιχες επιδοτήσεις της ΕΕ.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
