Όσο βρίσκεται σε εξέλιξη η πολύκροτη δίκη του Ντόναλντ Τραμπ στη Νέα Υόρκη, οι συνεργάτες του πρώην προέδρου των ΗΠΑ και επικρατέστερου υποψηφίου των Ρεπουμπλικάνων στην εκλογική αναμέτρηση του ερχόμενου Νοεμβρίου μεθοδεύουν την υποβάθμιση της ανεξαρτησίας της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed).
Αποκλειστικές πληροφορίες της Wall Street Journal αποκάλυψαν την περασμένη Πέμπτη πως άτομα που υπηρέτησαν στην προηγούμενη κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ εξετάζουν μια σειρά προτάσεων κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών που ποικίλουν από βαθμιαίες αλλαγές στη χάραξη νομισματικής πολιτικής μέχρι την παρέμβαση του Αμερικανού προέδρου στον καθορισμό των επιτοκίων.
Τέτοιας φύσεως προτάσεις παραπέμπουν σε καθεστώτα σαν αυτό του προέδρου της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Έρντογαν, ο οποίος επέμενε στην ανορθόδοξη άποψη πως τα υψηλά επιτόκια υποκινούν τον πληθωρισμό μέχρι που πέρυσι το καλοκαίρι επέτρεψε την αύξηση τους από το 8,5% στο 40% για να επανορθώσει το κλίμα εμπιστοσύνης στην οικονομία. Τα προηγούμενα χρόνια, όμως, απομάκρυνε τρεις κεντρικούς τραπεζίτες από το πόστο τους, ενόσω ο πληθωρισμός εκτοξεύονταν στα ύψη, με αποτέλεσμα η τουρκική λίρα να έχει χάσει πάνω από το 80% της αξίας της κατά τη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας.
Μια ανάλογη προοπτική για το δολάριο θα είχε ανυπολόγιστες συνέπειες όχι αποκλειστικά για την αμερικανική αλλά και για την παγκόσμια οικονομία. Πηγές της αμερικανικής εφημερίδας επισημαίνουν πως οι προτάσεις αυτές ήταν τόσο μυστικές που δεν είχαν λάβει γνώση ούτε ορισμένοι οικονομικοί σύμβουλοι του Τραμπ. Όμως συμπυκνώνονται σε ένα 10σέλιδο κείμενο, όπου κεντρικό επιχείρημα είναι ότι ο Τραμπ θα πρέπει να έχει λόγο στις αποφάσεις για τα επιτόκια εάν κερδίσει τις προεδρικές εκλογές. Η ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών είναι θεμελιώδης θεσμός των οικονομιών στον ανεπτυγμένο κόσμο ανεξάρτητα από τη δυσφορία που μπορεί να εκφράζουν, κατά καιρούς, πολιτικά στελέχη.
Παραδείγματος χάριν, η απότομη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, από τον Ιούλιο του 2022 έως τον Δεκέμβριο του 2023, ήταν απαραίτητη για την ανάσχεση των πληθωριστικών πιέσεων που προκλήθηκαν από την ενεργειακή κρίση μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία. Παρ’ όλα αυτά, η πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι, και μέλη της κυβέρνησης της είχαν δηλώσει προ διετίας πως οι επιθετικές αυξήσεις των επιτοκίων δεν είχαν νόημα, με κίνδυνο η «θεραπεία» να γίνει «ασθένεια».
Σήμερα, ωστόσο, με τον πληθωρισμό να προσεγγίζει τον στόχο του 2%, η ΕΚΤ έχει τα περιθώρια να μειώσει τα επιτόκια της, ενώ το spread ανάμεσα στα 10ετή γερμανικά και ιταλικά ομόλογα έχει συρρικνωθεί σε χαμηλό διετίας. Η ακεραιότητα των κεντρικών τραπεζών παίζει πολύτιμο ρόλο στη συγκράτηση του πληθωρισμού και τη σταθερότητα του νομίσματος των οικονομιών.
Ο Ντόναλντ Τραμπ ήταν, ίσως, ο πιο αμφιλεγόμενος πρόεδρος στην ιστορία των ΗΠΑ όσο κράτησε τα ηνία του Λευκού Οίκου από το 2017 έως το 2021. Εδώ και μια εβδομάδα έχει ξεκινήσει η δίκη του στο Μανχάταν, με τον Τραμπ να αντιμετωπίζει 34 κατηγορίες σε κακουργηματικό επίπεδο για αθέμητες πρακτικές, προκειμένου να επηρεάσει το εκλογικό αποτέλεσμα του 2016. Παρ’ όλα αυτά, η δημοτικότητα του κυμαίνεται στο 46% ενώ αυτή του νυν προέδρου των ΗΠΑ και πολιτικού του αντιπάλου, Τζο Μπάιντεν, κινείται στο 45%, σύμφωνα με νέα έρευνα των New York Times και του Siena College που διεξήχθη προ δεκαπενθημέρου.
Αίσθηση προκάλεσε περσινό άρθρο του συγγραφέα Ρόμπερτ Κάγκαν στην Washington Post, όπου αναφέρει χαρακτηριστικά «ας παύσουμε να ονειροπολούμε και ας αντιμετωπίσουμε τη σκληρή πραγματικότητα: υπάρχει ένα ανοικτό μονοπάτι στις ΗΠΑ με προορισμό τη δικτατορία και μικραίνει κάθε ημέρα». Το άρθρο δημοσιεύτηκε πέρυσι τον Νοέμβριο.
