THEPOWERGAME
Η αγανάκτηση των αγροτών στην Ευρώπη αποδίδεται στη συσσώρευση μιας σειράς προβλημάτων σε ένα οικονομικό περιβάλλον που έχει επιδεινωθεί μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αυξάνοντας το κόστος παραγωγής από την άνοδο των τιμών στα καύσιμα και των λιπασμάτων συγκριτικά με τις αρχές του 2022. Κάτω από αυτήν τη συγκυρία, οι προδιαγραφές της Ε.Ε για την πράσινη μετάβαση θεωρούνται εξωπραγματικές σε έναν κλάδο που είναι αντιμέτωπος, επίσης, με τις προκλήσεις της κλιματικής κρίσης.
Στην Πολωνία, την Ουγγαρία, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία υπήρξε μεγάλη αγανάκτηση στην εισροή σιτηρών από την Ουκρανία σε τόσο χαμηλές τιμές που επέφεραν πλήγμα στα εισοδήματα των εγχώριων παραγωγών. Πέρσι την άνοιξη μπλόκαραν τους δρόμους στα σύνορα μέχρι να εισακουστούν τα αιτήματα τους. Προς τα τέλη του 2023, οι Γερμανοί κατέκλυσαν τους δρόμους του Βερολίνου αφού η κυβέρνηση του Όλαφ Σολτς δρομολόγησε την κατάργηση επιδοτήσεων στο πετρέλαιο ντίζελ. Λίγο μετά, ο αποκλεισμός κεντρικών αρτηριών του Παρισιού από τρακτέρ υποκινήθηκε από τη γενικότερη δυσαρέσκεια για την κατεύθυνση της αγροτικής πολιτικής στην Ε.Ε αλλά και τη διεκδίκηση υψηλότερου αντίτιμου από τους εμπόρους. Οι τιμές των τροφίμων καθορίζονται μετά από διαπραγματεύσεις στις αρχές του έτους, με τον υπουργό Οικονομικών, Μπρούνο Λεμέρ, να ανακοινώνει πρόσφατα πως οι παραγωγοί τροφίμων και οι έμποροι συμφώνησαν σε αυξήσεις από 2% έως και 3%.
Πέραν των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών ανά χώρα, το κεντρικό συμπέρασμα, ωστόσο, που ανακύπτει από τις μαζικές κινητοποιήσεις των αγροτών στην Ε.Ε είναι πως ο κλάδος αδυνατεί να ανταπεξέλθει λόγω των φθηνών εισαγωγών και των αυξανόμενων δαπανών που προκύπτουν είτε από την κατάργηση επιδοτήσεων και την άνοδο του κόστους διαβίωσης, είτε από μια μακρά λίστα απαιτήσεων από τις Βρυξέλλες για τη μείωση των εκπομπών ρύπων.
Οι εξωπραγματικές απαιτήσεις της πράσινης μετάβασης και οι προκλήσεις της κλιματικής κρίσης
Ακόμη και ο Μάρος Σέφκοβιτς, αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, παραδέχτηκε πως τα 270 δισ. ευρώ που έχουν προβλεφθεί για την πράσινη μετάβαση του κλάδου για την περίοδο 2023-27 δεν επαρκούν για να στηρίξουν τους αγρότες. Αυτός είναι ο λόγος που η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, απέσυρε αρχές του μήνα πρόταση για την κατά 50% μείωση προϊόντων φυτοπροστασίας από την Ε.Ε μέχρι το 2030. Είχαν προηγηθεί οι μαζικές κινητοποιήσεις των αγροτών, με τους παραγωγούς να τονίζουν πως βασικό τους μέλημα είναι η μείωση της χρήσης των φυτοφαρμάκων για λόγους κόστους, αλλά ορισμένα προϊόντα είναι αναγκαία ιδίως λόγω της αλλαγής των καιρικών συνθηκών. Η επισιτιστική ασφάλεια της Ευρώπης δεν μπορεί να διαφυλαχθεί μόνον με βιολογικά φυτοφάρμακα, τονίζουν οι ειδικοί.
Συν τοις άλλοις, εκπρόσωποι του κλάδου διαμαρτύρονται για τις εμπορικές συμφωνίες που έχει συνάψει ή διαβουλεύεται η Ε.Ε με μακρινές χώρες. Είναι ακόμη ζήτημα που εκκρεμεί εδώ και καιρό είναι πως οι πιέσεις γίνονται ασφυκτικές όταν, αν μη τι άλλο, η θωράκιση της πρωτογενούς παραγωγής γίνεται ακόμη πιο κρίσιμη σε ένα περιβάλλον γεωπολιτικής αβεβαιότητας. Δεν είναι μόνο ο πόλεμος στην Ουκρανία αλλά και το μέτωπο στη Λωρίδα της Γάζας που γεννά ανασφάλεια στην παγκόσμια οικονομία, προκαλεί νευρικότητα στις τιμές και αναταραχές στις ροές του διεθνούς εμπορίου.
Το βασικότερο είναι πως οι χαμηλές τιμές που οι Ευρωπαίοι αγρότες πουλούν την παραγωγή τους, η οποία καταλήγει σε πολλαπλάσιο αντίτιμο στα ράφια των σούπερ μάρκετ καθώς προτεραιότητα των εμπόρων είναι να θωρακίσουν τα περιθώρια κέρδους τους. Όπως επισημαίνει το Bloomberg, οι αγρότες στην Ισπανία λαμβάνουν 50 σεντς ανά κιλό ντομάτας που πωλείται 5 ευρώ στα σούπερ μάρκετ. Παρά δε την αύξηση των τιμών στα τρόφιμα που συμφωνήθηκε στη Γαλλία, τα συμβόλαια με τους εμπόρους είναι ζημιογόνα για ορισμένους αγρότες. Το αποτέλεσμα είναι ανησυχητικό. Ο αριθμός των αγροκτημάτων στην Ε.Ε έχει μειωθεί πάνω από το ένα τρίτο την περίοδο 2005 με 2020, ενώ μόνον το 12% των αγροτών είναι κάτω από 40 ετών.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
