THEPOWERGAME
Πέντε πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της οικονομικής ασφάλειας της ΕΕ ενέκρινε η Κομισιόν σε μια εποχή αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων και βαθιών τεχνολογικών αλλαγών. Η δέσμη μέτρων αποσκοπεί στην ενίσχυση της οικονομικής ασφάλειας της ΕΕ, διατηρώντας, παράλληλα, το άνοιγμα του εμπορίου, των επενδύσεων και της έρευνας για την οικονομία της ΕΕ, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Στρατηγική Οικονομικής Ασφάλειας του Ιουνίου 2023.
Οι σημερινές προτάσεις αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης προσέγγισης τριών πυλώνων για την οικονομική ασφάλεια της ΕΕ με την προώθηση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ, την προστασία από τους κινδύνους και τη συνεργασία με το ευρύτερο δυνατό φάσμα χωρών για την προώθηση των κοινών συμφερόντων οικονομικής ασφάλειας.
Οι πρωτοβουλίες που υιοθετήθηκαν σήμερα έχουν ως στόχο:
- την περαιτέρω ενίσχυση της προστασίας της ασφάλειας και της δημόσιας τάξης της ΕΕ, προτείνοντας βελτιωμένο έλεγχο των ξένων επενδύσεων στην ΕΕ,
- την τόνωση των συζητήσεων και της δράσης για μεγαλύτερο ευρωπαϊκό συντονισμό στον τομέα των ελέγχων των εξαγωγών, με πλήρη σεβασμό των υφιστάμενων πολυμερών καθεστώτων και των προνομίων των κρατών μελών,
- διαβούλευση με τα κράτη μέλη και τους ενδιαφερόμενους φορείς για τον εντοπισμό πιθανών κινδύνων που απορρέουν από τις εξερχόμενες επενδύσεις σε ένα στενό σύνολο τεχνολογιών,
- προώθηση περαιτέρω συζητήσεων σχετικά με τον τρόπο καλύτερης υποστήριξης της έρευνας και ανάπτυξης που αφορά τεχνολογίες με δυναμικό διπλής χρήσης,
- να προτείνει στο Συμβούλιο να συστήσει μέτρα που αποσκοπούν στην ενίσχυση της ασφάλειας της έρευνας σε εθνικό και τομεακό επίπεδο.
Οι μελλοντικές δράσεις της ΕΕ θα συνεχίσουν να ενημερώνονται από τις τρέχουσες αξιολογήσεις κινδύνου και από τον στρατηγικό συντονισμό με τα κράτη μέλη για την επίτευξη κοινής αντίληψης των κινδύνων που αντιμετωπίζει η Ευρώπη και των κατάλληλων δράσεων.
The EU has benefitted greatly from being an export powerhouse.
But we must be more clear-sighted about the risks we face at a time of profound geopolitical turmoil and fast technological shifts.
Today we are proposing to upgrade our tools to enhance our economic security ↓
— European Commission (@EU_Commission) January 24, 2024
Νομοθετική πρόταση για την ενίσχυση του ελέγχου των ξένων επενδύσεων
Οι ξένες επενδύσεις στην ΕΕ ωφελούν την ευρωπαϊκή οικονομία. Ωστόσο, ορισμένες ξένες επενδύσεις ενδέχεται να ενέχουν κινδύνους για την ασφάλεια και τη δημόσια τάξη της ΕΕ. Η Επιτροπή εξέτασε πάνω από 1.200 συναλλαγές άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ) που κοινοποιήθηκαν από τα κράτη μέλη τα τελευταία 3 χρόνια βάσει του υφιστάμενου κανονισμού για τον έλεγχο των ΑΞΕ. Με βάση αυτή την εμπειρία και την εκτεταμένη αξιολόγηση της λειτουργίας του ισχύοντος κανονισμού, η σημερινή πρόταση αντιμετωπίζει τις υπάρχουσες ελλείψεις και βελτιώνει την αποτελεσματικότητα του συστήματος:
- εξασφαλίζοντας ότι όλα τα κράτη μέλη διαθέτουν μηχανισμό ελέγχου, με καλύτερα εναρμονισμένους εθνικούς κανόνες,
- προσδιορίζοντας το ελάχιστο τομεακό πεδίο εφαρμογής στο οποίο όλα τα κράτη μέλη πρέπει να ελέγχουν τις ξένες επενδύσεις,
- επεκτείνοντας τον έλεγχο της ΕΕ στις επενδύσεις επενδυτών της ΕΕ που ελέγχονται τελικά από άτομα ή επιχειρήσεις από χώρα εκτός ΕΕ.
Παρακολούθηση και αξιολόγηση των επενδυτικών κινδύνων στο εξωτερικό
Η ΕΕ είναι ένας από τους μεγαλύτερους ξένους επενδυτές στον κόσμο και αναγνωρίζει τη σημασία των ανοικτών παγκόσμιων αγορών. Αναγνωρίζει επίσης τις αυξανόμενες ανησυχίες σχετικά με τις εξερχόμενες επενδύσεις σε ένα στενό σύνολο προηγμένων τεχνολογιών που θα μπορούσαν να ενισχύσουν τις στρατιωτικές ικανότητες και τις ικανότητες πληροφοριών φορέων που ενδέχεται να χρησιμοποιήσουν τις ικανότητες αυτές κατά της ΕΕ ή να υπονομεύσουν τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια.
Αυτό επί του παρόντος δεν παρακολουθείται ούτε ελέγχεται σε επίπεδο ΕΕ ή κρατών μελών. Ως εκ τούτου, η Λευκή Βίβλος της Επιτροπής για τις εξερχόμενες επενδύσεις προτείνει μια σταδιακή ανάλυση των εξερχόμενων επενδύσεων για την κατανόηση των πιθανών κινδύνων που συνδέονται με αυτές. Η ανάλυση αυτή θα περιλαμβάνει μια τρίμηνη διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη και μια 12μηνη παρακολούθηση και αξιολόγηση των εξερχόμενων επενδύσεων σε εθνικό επίπεδο, η οποία θα συμβάλει σε μια κοινή έκθεση αξιολόγησης κινδύνων. Με βάση τα αποτελέσματα της αξιολόγησης κινδύνου, η Επιτροπή θα καθορίσει, από κοινού με τα κράτη μέλη, εάν και ποια πολιτική αντίδραση δικαιολογείται.
Αποτελεσματικότερος έλεγχος από την ΕΕ των εξαγωγών αγαθών διπλής χρήσης
Το σημερινό ολοένα και πιο δύσκολο γεωπολιτικό πλαίσιο απαιτεί δράση σε επίπεδο ΕΕ για τη βελτίωση του συντονισμού των ελέγχων των εξαγωγών σε είδη με πολιτικές και αμυντικές χρήσεις – όπως προηγμένα ηλεκτρονικά, τοξίνες, πυρηνική ή πυραυλική τεχνολογία – ώστε να μην χρησιμοποιούνται για την υπονόμευση της ασφάλειας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η σημερινή Λευκή Βίβλος για τους ελέγχους των εξαγωγών προτείνει τόσο βραχυπρόθεσμες όσο και μεσοπρόθεσμες δράσεις, με πλήρη σεβασμό των υφιστάμενων κανόνων σε επίπεδο ΕΕ και σε πολυμερές επίπεδο. Η Επιτροπή προτείνει την καθιέρωση ενιαίων ελέγχων της ΕΕ για τα είδη εκείνα που δεν υιοθετήθηκαν από τα πολυμερή καθεστώτα ελέγχου των εξαγωγών λόγω του αποκλεισμού τους από ορισμένα μέλη. Με τον τρόπο αυτό θα αποφευχθεί ένα συνονθύλευμα εθνικών προσεγγίσεων.
Η Λευκή Βίβλος προβλέπει επίσης ένα φόρουμ ανώτερου επιπέδου για τον πολιτικό συντονισμό και προαναγγέλλει σύσταση της Επιτροπής το καλοκαίρι του 2024 για βελτιωμένο συντονισμό των εθνικών καταλόγων ελέγχου πριν από την προγραμματισμένη υιοθέτηση εθνικών ελέγχων. Η αξιολόγηση του κανονισμού διπλής χρήσης της ΕΕ επισπεύδεται για το 2025.
Επιλογές για τη στήριξη της έρευνας και ανάπτυξης σε τεχνολογίες με δυνατότητα διπλής χρήσης
Με μια Λευκή Βίβλο σχετικά με τις επιλογές για την ενίσχυση της στήριξης της έρευνας και ανάπτυξης (Ε&Α) σε τεχνολογίες με δυναμικό διπλής χρήσης, η Επιτροπή ξεκινά δημόσια διαβούλευση. Η Λευκή Βίβλος, η οποία ανακοινώθηκε από την Πρόεδρο von der Leyen τον Νοέμβριο του 2023, συμβάλλει στην «προώθηση» της διάστασης της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Οικονομικής Ασφάλειας, με στόχο τη διατήρηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος σε κρίσιμες και αναδυόμενες τεχνολογίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο για πολιτικούς όσο και για αμυντικούς σκοπούς.
Η Λευκή Βίβλος επανεξετάζει τα τρέχοντα σχετικά προγράμματα χρηματοδότησης της ΕΕ ενόψει των υφιστάμενων και αναδυόμενων γεωπολιτικών προκλήσεων και αξιολογεί κατά πόσον η υποστήριξη αυτή είναι επαρκής για τεχνολογίες με δυναμικό διπλής χρήσης. Στη συνέχεια, περιγράφει τρεις επιλογές για την πορεία προς τα εμπρός:
- συνέχιση με βάση το σημερινό σχήμα,
- άρση της αποκλειστικής εστίασης στις πολιτικές εφαρμογές σε επιλεγμένα τμήματα του διαδόχου προγράμματος του προγράμματος «Ορίζοντας Ευρώπη» και
- δημιουργία ενός ειδικού μέσου με ιδιαίτερη έμφαση στην Ε&Α με δυναμικό διπλής χρήσης.
Οι δημόσιες αρχές, η κοινωνία των πολιτών, η βιομηχανία και ο ακαδημαϊκός κόσμος μπορούν να εκφράσουν τη γνώμη τους σε μια ανοικτή δημόσια διαβούλευση και να ενημερώσουν την Επιτροπή για τα επόμενα βήματά της έως τις 30 Απριλίου 2024.
Ενίσχυση της ασφάλειας της έρευνας σε ολόκληρη την ΕΕ
Στο σημερινό σύνθετο γεωπολιτικό πλαίσιο, το άνοιγμα και η συνεργασία χωρίς σύνορα στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας μπορεί να αξιοποιηθεί και να μετατραπεί σε τρωτό σημείο. Τα αποτελέσματα της διεθνούς συνεργασίας στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας μπορούν να χρησιμοποιηθούν για στρατιωτικούς σκοπούς σε τρίτες χώρες ή κατά παράβαση θεμελιωδών αξιών. Τα ανώτατα εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα μπορούν να πέσουν θύματα κακόβουλης επιρροής από αυταρχικά κράτη.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή υποβάλλει πρόταση σύστασης του Συμβουλίου για την παροχή μεγαλύτερης σαφήνειας, καθοδήγησης και υποστήριξης στα κράτη μέλη και στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας στο σύνολό του. Απαιτείται δράση της ΕΕ για να διασφαλιστεί η συνοχή σε ολόκληρη την Ευρώπη και να αποφευχθεί ένα συνονθύλευμα μέτρων. Ενώνοντας τις δυνάμεις μας σε όλα τα επίπεδα και σε ολόκληρη την Ένωση, μπορούμε να μετριάσουμε τους κινδύνους για την ασφάλεια της έρευνας και να διασφαλίσουμε ότι η διεθνής συνεργασία στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας είναι ανοικτή και ασφαλής. Η συνολική προσέγγιση ακολουθεί την αρχή “όσο το δυνατόν πιο ανοικτή, όσο το δυνατόν πιο κλειστή” όσον αφορά τη διεθνή ερευνητική συνεργασία.
Ιστορικό
Στις 20 Ιουνίου 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ύπατη Εκπρόσωπος δημοσίευσαν κοινή ανακοίνωση σχετικά με μια ευρωπαϊκή στρατηγική οικονομικής ασφάλειας, για την ελαχιστοποίηση των κινδύνων στο πλαίσιο των αυξημένων γεωπολιτικών εντάσεων και των επιταχυνόμενων τεχνολογικών αλλαγών, διατηρώντας παράλληλα τα μέγιστα επίπεδα οικονομικού ανοίγματος και δυναμισμού. Παρέχει ένα πλαίσιο για την αξιολόγηση και την αντιμετώπιση -με αναλογικό, ακριβή και στοχευμένο τρόπο- των κινδύνων για την οικονομική ασφάλεια της ΕΕ, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι η ΕΕ παραμένει ένας από τους πιο ανοικτούς και ελκυστικούς προορισμούς για επιχειρήσεις και επενδύσεις.
Η στρατηγική προσδιόρισε τέσσερις κατηγορίες κινδύνων που πρέπει να αντιμετωπιστούν κατά προτεραιότητα: αλυσίδες εφοδιασμού- φυσική και κυβερνοασφάλεια των κρίσιμων υποδομών- τεχνολογική ασφάλεια και διαρροή τεχνολογίας- οπλοποίηση των οικονομικών εξαρτήσεων ή οικονομικός εξαναγκασμός.
Για την αντιμετώπιση αυτών των κινδύνων, η στρατηγική διαρθρώνεται γύρω από τρεις πυλώνες:
- Προώθηση της ανταγωνιστικότητας και της ανάπτυξης της ΕΕ, ενίσχυση της ενιαίας αγοράς, στήριξη μιας ισχυρής και ανθεκτικής οικονομίας και ενίσχυση της επιστημονικής, τεχνολογικής και βιομηχανικής βάσης της ΕΕ.
- Προστασία της οικονομικής ασφάλειας της ΕΕ μέσω ενός φάσματος πολιτικών και εργαλείων, συμπεριλαμβανομένων στοχευμένων νέων μέσων όπου απαιτείται.
- Συνεργασία και περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας με χώρες παγκοσμίως που μοιράζονται τις ανησυχίες μας και με τις χώρες με τις οποίες έχουμε κοινά συμφέροντα οικονομικής ασφάλειας.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
