THEPOWERGAME
Οι εξαγωγές προϊόντων από την Τουρκία προς τη Ρωσία, που είναι απαραίτητα για τον εξοπλισμό της πολεμικής μηχανής της Μόσχας είναι ένα ζήτημα που αναμένεται να τεθεί επί τάπητος από τον υφυπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ στο πλαίσιο επίσκεψής του στην Άγκυρα και την Κωνσταντινούπολη αυτήν την εβδομάδα. Παράλληλα, η ΕΕ εξετάζει νέο πακέτο μέτρων για να δυσχεράνει τη δυνατότητα της Ρωσίας να προσπερνά τις δυτικές κυρώσεις μέσω τρίτων χωρών, σύμφωνα με το Euronews.
Υπολογίζεται πως οι εξαγωγές 45 προϊόντων από την Τουρκία στη Ρωσία, είτε απευθείας ή μέσω πέντε πρώην κρατών-μελών της Σοβιετικής Ένωσης, έφθασαν τα 144 εκατ. δολάρια μέσα το πρώτο εννεάμηνο του 2023. Πρόκειται για τριπλάσια αύξηση σε σχέση με αντίστοιχη περσινή περίοδο, με τον ετήσιο μέσον όρο την εξαετία 2015-2021 να διαμορφώνεται στα 28 εκατ. δολάρια, σύμφωνα με ανάλυση των Financial Times από στοιχεία της βάσης δεδομένων Trade Data Monitor.
Η Ουάσιγκτον και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν επανειλημμένως εκφράσει την ενόχλησή τους για το ρόλο της Τουρκίας ως μεσάζοντα, διευκολύνοντας την πρόσβαση της Ρωσίας, κυρίως, σε τεχνολογικά προϊόντα, τα οποία βάσει κυρώσεων της Δύσης δεν επιτρέπεται να αποκτήσει το Κρεμλίνο. Στη λίστα των προϊόντων «υψηλής προτεραιότητας» των δυτικών κυρώσεων περιλαμβάνονται μικροτσίπ, εξοπλισμός τηλεπικοινωνιών και εξαρτήματα για τηλεσκόπια.
Αν και η Τουρκία δρα έτσι όπως το Καζακστάν, η Σερβία, η Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν και το Ουζμπεκιστάν, η θέση της Άγκυρας είναι αρκετά δύσκολη καθώς η χώρα είναι μέλος του ΝΑΤΟ, το οποίο έχει καταδικάσει ρητά και απόλυτα τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Αξίζει να σημειωθεί πως οι συνολικές εισαγωγές προϊόντων υψηλής προτεραιότητας της Τουρκίας από τους G7, δηλαδή τις επτά ισχυρότερες χώρες του ανεπτυγμένου κόσμου, έχουν παρουσιάσει άνοδο μεγαλύτερη του 60% από τις αρχές του έτους μέχρι σήμερα έναντι των αντίστοιχων χρονικών περιόδων από το 2015 έως το 2021, επισημαίνουν οι Financial Times και το Euronews.
Παρόλα αυτά, η Τουρκία έχει καταφέρει και διατηρεί ουδέτερη στάση απέναντι στη ρωσική εισβολή της Ουκρανίας. Επιχείρημα της Άγκυρας είναι πως αποτελεί συνδετικό κρίκο ανάμεσα στο Κρεμλίνο και τη Δύση, με την Πρωτοβουλία Σιτηρών της Μαύρης Θάλασσας για την επανεκκίνηση των εξαγωγών αγροτικών εμπορευμάτων από την Ουκρανία να είναι αντιπροσωπευτικό παράδειγμα. Οι ΗΠΑ, ωστόσο, έχουν επιβάλει κυρώσεις σε πέντε εταιρίες της Τουρκίας, με την κατηγορία πως βοηθούν τη Ρωσία να τις αποφύγει.
Στην επικείμενη επίσκεψη του Μπράιαν Νέλσον, υφυπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ που είναι αρμόδιος σε θέματα τρομοκρατίας και αντικατασκοπείας, πρόκειται να συζητηθούν μέτρα «για την αποτροπή, διακοπή και έρευνα των εμπορικών και χρηματοοικονομικών δραστηριοτήτων που ωφελούν» τις στρατιωτικές επιθέσεις της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας.
Οικονομικοί αναλυτές υπογραμμίζουν, στο μεταξύ, πως υπάρχουν διαφοροποιήσεις ανάμεσα στις εξαγωγές των 45 επίμαχων προϊόντων από την Τουρκία και τα πέντε πρώην κράτη-μέλη της Σοβιετικής Ένωσης, υποδεικνύοντας πως ορισμένα από αυτά στέλνονται απευθείας στη Ρωσία. Οι Financial Times επισημαίνουν χαρακτηριστικά πως οι εισαγωγές αυτών των προϊόντων που έχει καταγράφει το Καζακστάν από την Τουρκία ανήλθαν στα 6,1 εκατ. δολάρια από τις αρχές του έτους μέχρι τον Σεπτέμβριο. Τα στοιχεία της Τουρκίας δείχνουν, όμως, πως οι εξαγωγές αυτών των προϊόντων προς το Καζακστάν έφθασαν τα 66 εκατ. δολάρια την ίδια περίοδο. Πηγές του Euronews αποκαλύπτουν ότι οι πιέσεις στην Τουρκία αναμένεται να ενταθούν μέσα στις επόμενες εβδομάδες.
Σκοπός των κυρώσεων που έχουν επιβάλει οι ΗΠΑ σε συνάρτηση με την ΕΕ, την Ιαπωνία και τη Μεγάλη Βρετανία είναι να κάμψουν την επιθετικότητα του Κρεμλίνου απέναντι στη Μόσχα, η οποία διεξάγει πόλεμο στην Ουκρανία από τον Φεβρουάριο του 2022.