THEPOWERGAME
Ο πόλεμος με τη Χαμάς βυθίζει την οικονομία του Ισραήλ αφού το κόστος είναι επώδυνο.Ο πολεμικός λογαριασμός ύψους 48 δισεκατομμυρίων δολαρίων αφήνει τη χώρα στο έλεος των αγορών ομολόγων και το στρατιωτικό κόστος αναγκάζει την κυβέρνηση να στραφεί στο χρέος για χρηματοδότηση.
Ειδικότερα, όπως γράφει το Bloomberg, όταν μια ομάδα ισραηλινών τεχνοκρατών που αυτοαποκαλείται «οικονομικός διευθυντής της κυβέρνησης» σαρώνει το πεδίο της μάχης με τον πόλεμο κατά της Χαμάςσχεδόν επτά εβδομάδες, βλέπει ένα λογιστικό βιβλίο με δισεκατομμύρια χρεώσεων να συσσωρεύονται.
Η δουλειά τους είναι να βρουν τα χρήματα για να βοηθήσουν να πληρωθούν όλα αυτά.
Καθώς ο στρατός του Ισραήλ εισέβαλε βαθύτερα στη Γάζα με στόχο να ξεριζώσει τη Χαμάς μετά την επίθεσή της στις 7 Οκτωβρίου, το τμήμα του γενικού λογιστή του υπουργείου Οικονομικών τελειοποιούσε τις προβλέψεις και ενημέρωνε τον τρέχοντα λογαριασμό της κυβέρνησης σε πραγματικό χρόνο, καταγράφοντας το κόστος κάθε αναχαιτιστικού πυραύλου, κάθε πτήσης και κάθε ημέρας ανάπτυξης των εφέδρων.
Τα έξοδα αυτά αθροίζονται γρήγορα, ακόμη και όταν μια συμφωνία ομηρίας με τη Χαμάς δίνει τώρα την προοπτική μιας τετραήμερης παύσης των μαχών.
Ο πόλεμος, ο οποίος, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του υπουργείου Οικονομικών, κοστίζει στην οικονομία περίπου 270 εκατομμύρια δολάρια κάθε μέρα, θα έχει δημοσιονομικό κόστος που εκτιμάται σε 180 δισεκατομμύρια σέκελ (48 δισεκατομμύρια δολάρια) το 2023-2024, σύμφωνα με την Leader Capital Markets, μια εταιρεία παροχής χρηματοοικονομικών συμβουλών στο Ισραήλ.
Το Ισραήλ πιθανότατα θα επιβαρυνθεί με τα δύο τρίτα του συνολικού κόστους, δήλωσε η Leader, με τις ΗΠΑ να πληρώνουν το υπόλοιπο.
Τα δημοσιονομικά μαθηματικά του Ισραήλ σημαίνουν ότι η κυβέρνηση θα πρέπει σε μεγάλο βαθμό να δανειστεί για να ξεπεράσει τη χειρότερη ένοπλη σύγκρουση του μισού αιώνα. Και ο άνθρωπος που είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση του αποθέματος χρέους του Ισραήλ ύψους 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων έχει επίγνωση των κινδύνων.
«Προχωράμε με ένα βασικό σενάριο που παραπέμπει σε αρκετούς μήνες μάχης και έχουμε δουλέψει με πρόσθετα αποθέματα ασφαλείας», δήλωσε σε συνέντευξή του ο Yali Rothenberg, γενικός λογιστής του υπουργείου Οικονομικών. «Είμαστε σε θέση να χρηματοδοτήσουμε το κράτος του Ισραήλ ακόμη και σε πιο ακραία σενάρια από τις τρέχουσες μάχες».
Το δημοσιονομικό σοκ διαχέεται καταιγιστικά σε μια οικονομία που έπρεπε να μεταβεί σε πολεμική κατάσταση μέσα σε λίγες ημέρες, αφού η Χαμάς αιφνιδίασε το Ισραήλ και προκάλεσε πλήγματα αντιποίνων που ακολουθήθηκαν από χερσαία επίθεση στη Γάζα.
Παρόλο που η κυβέρνηση έχει επίσης εκδώσει διεθνές χρέος σε γεν, ευρώ και δολάρια μέσω ιδιωτικών τοποθετήσεων μέσω τραπεζών της Wall Street, όπως η Goldman Sachs Group Inc, βασίζεται στην εγχώρια αγορά για να απορροφήσει το μεγαλύτερο μέρος των χρηματοδοτικών της αναγκών. Το Υπουργείο Οικονομικών έχει ήδη πωλήσει 18,7 δισεκατομμύρια σέκελ τοπικών ομολόγων από τις 7 Οκτωβρίου, σε σύγκριση με ένα μηνιαίο μέσο όρο λίγο πάνω από 5 δισεκατομμύρια σέκελ μέχρι τον Σεπτέμβριο.
Η ζήτηση για τους τίτλους της παρέμεινε αρκετά ανθεκτική ώστε σε ορισμένες πρόσφατες δημοπρασίες να φτάσει πάνω από το εξαπλάσιο του προσφερόμενου ποσού. Η Moody’s Investors Service εκτιμά ότι οι ακαθάριστες ανάγκες δανεισμού της κυβέρνησης θα ανέλθουν σε περίπου 10% της οικονομικής παραγωγής φέτος, από 5,7% το 2022.
Τα εγχώρια επιτόκια έχουν αυξηθεί λιγότερο στο Ισραήλ από ό,τι σε πολλές ανεπτυγμένες οικονομίες, γεγονός που καθιστά σχετικά φθηνότερο για την κυβέρνηση να δανείζεται στο εσωτερικό. Η απόδοση του 10ετούς ομολόγου σεκέλ της χώρας έχει ανέβει από την έναρξη της σύγκρουσης, αλλά έκλεισε την Τετάρτη στο 4,2% – χαμηλότερα από την απόδοση των ομολόγων του αμερικανικού δημοσίου παρόμοιας διάρκειας.
Χάρη εν μέρει στις πρωτοφανείς παρεμβάσεις της κεντρικής τράπεζας, το ισραηλινό νόμισμα έχει ανακτήσει πλήρως τις απώλειές του μετά την έναρξη του πολέμου και διαπραγματεύεται τώρα κοντά στο ισχυρότερο έναντι του δολαρίου από τον Αύγουστο.
«Αν εξετάσουμε την κατάσταση πριν από τον πόλεμο, το σέκελ ήταν σχετικά αδύναμο και οι τοπικές κεφαλαιαγορές υπολειτουργούσαν», δήλωσε ο Rothenberg. «Ίσως αυτή τη στιγμή να υπάρχει ένα ενδιαφέρον σημείο επένδυσης στην ισραηλινή οικονομία».
Καθώς η σύγκρουση ανάγκασε την κυβέρνηση να ανοίξει τις δημοσιονομικές βρύσες, τον Οκτώβριο εμφάνισε δημοσιονομικό έλλειμμα που ήταν περισσότερο από επτά φορές μεγαλύτερο από ό,τι ένα χρόνο νωρίτερα, με το κενό να ανέρχεται πλέον στο 2,6% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος. Ο Rothenberg δήλωσε ότι είναι λογικό να αναμένεται σωρευτικό δημοσιονομικό έλλειμμα περίπου 9% για τα επόμενα δύο χρόνια.
Τι λέει το Bloomberg Economics
«Το οικονομικό κόστος είναι απίθανο να είναι απαγορευτικό για το Ισραήλ. Η χώρα διαθέτει συναλλαγματικά αποθέματα ύψους 191 δισεκατομμυρίων δολαρίων, αρκετά για να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο για περίπου δύο χρόνια. Θα μπορούσε να λάβει περαιτέρω βοήθεια από τις ΗΠΑ. Και δανείζεται από τις χρηματοπιστωτικές αγορές για να καλύψει το κενό. Αυτό που θα τερματίσει τον πόλεμο δεν είναι τα οικονομικά, αλλά η εγχώρια ή διεθνής πίεση καθώς και οι εξελίξεις στο πεδίο της μάχης».
Ο υπουργός Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς έχει υποβάλει τροποποιημένο προϋπολογισμό για το υπόλοιπο του 2023 με αύξηση των δαπανών κατά 35 δισεκατομμύρια σέκελ που θα χρηματοδοτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το χρέος. Το Ισραήλ θα πρέπει επίσης να αναπληρώσει περίπου 15 δισεκατομμύρια σέκελ χαμένων εσόδων το 2023 και στη συνέχεια, το επόμενο έτος, να ξαναγεμίσει ένα κρατικό ταμείο φορολογικών αποζημιώσεων που άδειασε από 18 δισεκατομμύρια σέκελ για την πληρωμή δαπανών μετά το ξέσπασμα του πολέμου.
Η έκδοση ομολόγων στο εσωτερικό αντιπροσωπεύει πάνω από το 80% του συνόλου και οι αξιωματούχοι δεν αναμένουν ότι η αναλογία θα αλλάξει πολύ, θωρακίζοντας το Ισραήλ από τις ασταθείς ροές ξένων επενδύσεων.
Πιο επικίνδυνη πρόταση
Το Ισραήλ αντιμετωπίζει μια λιγότερο φιλόξενη αγορά στο εξωτερικό. Το κόστος ασφάλισης των κρατικών ομολόγων του Ισραήλ έναντι χρεοκοπίας έχει περίπου διπλασιαστεί από την έναρξη του πολέμου.
Για τη γενική λογιστική υπηρεσία, η ανησυχία σήμαινε ότι εντείνει την προσέγγισή της στους οίκους αξιολόγησης καθώς και στους ξένους και τοπικούς φορείς της αγοράς, παρέχοντας ενημερωμένα στοιχεία και εξηγώντας τις εξελίξεις καθώς εξελίσσονται. Προσπαθεί επίσης να διευκολύνει τις εισροές στη βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας μιλώντας σε δυνητικούς επενδυτές και εταιρείες που αναζητούν κεφάλαια.
«Είμαστε μια χώρα σε πόλεμο, αλλά πάντα είχαμε μια πολύ σημαντική ανάκαμψη μετά από στρατιωτικές επιχειρήσεις και πολέμους», δήλωσε ο Rothenberg.
Εκτός από τη στήριξη στο εγχώριο χρέος από τις 7 Οκτωβρίου, η κυβέρνηση χρησιμοποίησε επίσης μια οντότητα εγγεγραμμένη στις ΗΠΑ, η οποία είναι ξεχωριστή αλλά συνδεδεμένη με το υπουργείο Οικονομικών, για να πουλήσει ένα μηνιαίο ρεκόρ ομολόγων άνω του 1 δισ. δολαρίων που αγοράστηκαν από υποστηρικτές του Ισραήλ σε όλο τον κόσμο.
Επιπλέον, δανείστηκε στο εξωτερικό μέσω ιδιωτικών συμφωνιών, αποφεύγοντας τον έλεγχο των δημόσιων αγορών και συγκεντρώνοντας συνολικά 5,4 δισεκατομμύρια δολάρια από την έναρξη του πολέμου.
Οι πρόσφατες διεθνείς τοποθετήσεις ομολόγων του Ισραήλ έγιναν σε μεγάλους θεσμικούς επενδυτές «που πραγματικά πιστεύουν στο Ισραήλ ακόμη και σε κατάσταση πολέμου», δήλωσε ο Rothenberg. «Αυτό είναι ένα ισχυρό μήνυμα που στέλνουν».
Πολεμικοί κίνδυνοι
Η ξαφνική επιβάρυνση των οικονομικών του Ισραήλ έφερε την κυβέρνηση στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των τριών μεγαλύτερων οίκων αξιολόγησης, οι οποίοι μείωσαν τις προοπτικές σε αρνητικές τις εβδομάδες μετά την έναρξη του πολέμου. Αλλά το Ισραήλ έχει αποφύγει μέχρι στιγμής αυτό που θα ήταν η πρώτη υποβάθμιση της ιστορίας του.
Κατά την άποψη του Rothenberg, η απόφαση μπορεί να εξαρτηθεί από την ικανότητα του Ισραήλ να συγκρατήσει το δημοσιονομικό έλλειμμα αρκετά ώστε να στηρίξει μεσοπρόθεσμα τη μείωση του λόγου του χρέους προς το ΑΕΠ – ο οποίος πρόκειται να αυξηθεί υψηλότερα από το σημερινό επίπεδο του 60% περίπου.
Ενώ μεγάλο μέρος της προσοχής επικεντρώνεται στο χρέος, στο Ισραήλ εκτυλίσσεται μια έντονη συζήτηση για τον προϋπολογισμό σχετικά με την τύχη των διακριτικών δαπανών που προορίζονται για τα πέντε κόμματα που απαρτίζουν την κυβέρνηση του Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Η απροθυμία να καταργηθεί ή να εκτραπεί η χρηματοδότηση έχει προκαλέσει διαμάχη και, στα μάτια των επικριτών, απειλεί να υπονομεύσει την αξιοπιστία της κυβέρνησης.
Ο Rothenberg δήλωσε ότι οι ειδικές κατανομές θα πρέπει να είναι στο «τραπέζι» καθώς το Ισραήλ καταρτίζει ένα νέο οικονομικό σχέδιο για το επόμενο έτος. «Οι προτεραιότητες πρέπει να αλλάξουν, καθώς ο κόσμος άλλαξε στις 7 Οκτωβρίου», είπε
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
