Είχε παρέλθει ένας χρόνος από την προηγούμενη συνάντηση των προέδρων των ΗΠΑ και Κίνας, Τζο Μπάιντεν και Σι Τζινπίνγκ αντίστοιχα, στη Σύνοδο Κορυφής των G20 στο Μπαλί. Έκτοτε η εξομάλυνση της τεταμένης ατμόσφαιρας μεταξύ των δύο χωρών έγινε ακόμη δυσκολότερη, όχι μόνον λόγω της επιδείνωσης των γεωπολιτικών προκλήσεων, αλλά και εξαιτίας μεμονωμένων περιστατικών, που κατέδειξαν το μέγεθος του ανταγωνισμού ανάμεσα στο Πεκίνο και την Ουάσινγκτον, όπως ο εντοπισμός του κατασκοπευτικού μπαλονιού στον εναέριο χώρο των ΗΠΑ τον περασμένο Φεβρουάριο.
Οπότε οι προσδοκίες δεν θα μπορούσαν να είναι υπερβολικά υψηλές από τη χθεσινή συνάντηση ανάμεσα στον Μπάιντεν και το Σι, η οποία έλαβε χώρα στο περιθώριο της συνόδου Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας – Ειρηνικού (APEC) στο Σαν Φρανσίσκο. Ήταν, όμως, μια εποικοδομητική διπλωματική προσπάθεια για τη σταθεροποίηση του κλίματος μεταξύ των δύο δυνάμεων όσο βρίσκονται σε εξέλιξη δύο μεγάλα πολεμικά μέτωπα -το ένα στη Μέση Ανατολή και το άλλο στην Ουκρανία-, τα οποία έχουν κλονίσει και διχάσει τη διεθνή κοινότητα.
Η συνάντηση ανάμεσα στον Μπάιντεν και τον Σι το μεσημέρι της περασμένης Τετάρτης στο Filoli Estate, νότια του Σαν Φρανσίσκο, έλαβε χώρα σε θετικό κλίμα. Οι ηγέτες των ΗΠΑ και της Κίνας συμφώνησαν στην αποκατάσταση των στρατιωτικών επικοινωνιών, που είχαν καταρρεύσει μετά την επίσκεψη της Νάνσι Πελόζι στην Ταϊβάν τον Αύγουστο του 2022, όσο εκείνη ήταν πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων. Πηγές των Financial Times θέλουν τον πρόεδρο της Κίνας να αναφέρει «με δόση αγανάκτησης» στον Αμερικανό ομόλογό του πως «βασικά δεν υπάρχουν τέτοια σχέδια», αναφερόμενος σε πληροφορίες των ΗΠΑ πως το Πεκίνο σχεδίαζε να εισβάλει στην Ταϊβάν σε συγκεκριμένες ημερομηνίες, όπως το 2027 και το 2030.
«Επιστρέψαμε σε μια απευθείας, ανοιχτή και ξεκάθαρη επικοινωνία», δήλωσε ο Μπάιντεν, προσθέτοντας πως σημειώθηκε «σημαντική πρόοδος» στις σχέσεις των δύο μεγάλων δυνάμεων. «Η Γη είναι αρκετά μεγάλη για να επιτύχουν και οι δύο χώρες», είπε ο Σι.
Σημαντική εξέλιξη για τον Λευκό Οίκο και τους Δημοκρατικούς εν όψει των προεδρικών εκλογών των ΗΠΑ του 2024 ήταν η συναίνεση της Κίνας να λάβει αυστηρά μέτρα για να σταματήσουν οι προμήθειες χημικών από την Κίνα στα καρτέλ ναρκωτικών του Μεξικού. Με τις ουσίες αυτές κατασκευάζονται μεγάλες ποσότητες φαιντανύλης, μια συνθετική ουσία που είναι πολλαπλά πιο βλαβερή και θανατηφόρα από την ηρωίνη και έχει προκαλέσει μεγάλη συμφορά στις ΗΠΑ.
Μετά το τετ α τετ των δύο προέδρων και των επιτελείων τους προγραμματίστηκε συνάντηση ανάμεσα στον Σι και εκπροσώπους του επιχειρηματικού κλάδου των ΗΠΑ, με στόχο να τους καθησυχάσει για το επενδυτικό κλίμα στη χώρα του, ύστερα από μια σειρά εφόδων από ελεγκτικές Αρχές σε ξένες εταιρείες.
Αλλαγή γεωπολιτικού τοπίου σε έναν διχασμένο κόσμο
Μετά τη λήξη των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων στο Πεκίνο το 2022 και τη συνακόλουθη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, είναι πια εμφανής η γεωπολιτική αντιπαλότητα των ΗΠΑ με την Κίνα. Μέχρι τότε υπήρχε μια σκληρή αντιπαράθεση, που έπαιρνε, κυρίως, τη μορφή ενός εμπορικού πολέμου και μιας μάχης για τεχνολογική υπεροχή.
Όμως, εδώ και σχεδόν μια διετία οι εντάσεις κλιμακώθηκαν σε διάφορους τομείς. Η Ουάσιγκτον έδωσε την πολιτική της συμπαράσταση στην Ταϊπέι, προκαλώντας έτσι τη βαθιά δυσαρέσκεια του Πεκίνου, που δεν αναγνωρίζει την Ταϊβάν ως ανεξάρτητη κρατική οντότητα. Οι δεσμοί της Κίνας με τη Μόσχα έχουν ενδυναμωθεί μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, προς μεγάλη απογοήτευση της Δύσης, η οποία ανησυχεί για το πολεμικό μέτωπο που μαίνεται πάνω από 630 ημέρες στην ανατολική Ευρώπη και είναι το μεγαλύτερο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Διαφορά απόψεων Μπάιντεν – Σι για τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή
Συν τοις άλλοις, μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς εναντίον του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, η Δύση ζήτησε από την Κίνα να μεσολαβήσει στην Τεχεράνη για την αποφυγή μιας ευρύτερης ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή. Όμως, η Κίνα δεν αναγνωρίζει τη Χαμάς, ούτε τη Χεζμπολάχ, ως τρομοκρατικές επιθέσεις, αποφεύγοντας να καταδικάσει τις επιθέσεις που οδήγησαν στον νέο πόλεμο Χαμάς – Ισραήλ.
Μερίδα αναλυτών τονίζουν πως οι εξελίξεις στη Λωρίδα της Γάζας αποδυναμώνουν τις απόπειρες της Ουάσινγκτον για μια εξομάλυνση των σχέσεων Σαουδικής Αραβίας – Ισραήλ, με αποτέλεσμα να ενδυναμώνεται ο ρόλος της Κίνας στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Ας μη λησμονείται πως το Πεκίνο είχε μεσολαβήσει πρόσφατα για την επανάκτηση των επαφών μεταξύ Ριάντ και Τεχεράνης.
Το γεγονός, όμως, ότι ο Σι επισκέπτεται τις ΗΠΑ για πρώτη φορά από τον Απρίλιο του 2017 καταδεικνύει πως οι εντατικές διαβουλεύσεις μεταξύ υψηλών αξιωματούχων των δύο πλευρών κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών αντανακλά την επιθυμία του Πεκίνου και της Ουάσινγκτον να κρατήσουν ανοικτές τις διπλωματικές οδούς, ακόμα και εάν τα άμεσα αποτελέσματα δεν είναι ορατά στο «γυμνό μάτι».
