THEPOWERGAME
Στον κομβικό ρόλο της Κύπρου στις διαδρομές του ρωσικού μαύρου χρήματος εστιάζει η νέα έρευνα της Διεθνούς Κοινοπραξίας Δημοσιογράφων (International Consortium of Investigative Journalists – ICIJ). Όπως αναφέρει στο εκτενές ρεπορτάζ της, η Κύπρος εδώ και δεκαετίες έχει τη φήμη ενός «σκοτεινού οικονομικού κόμβου», με τελευταίο σταυροδρόμι αυτό με τους Ρώσους ολιγάρχες.
Σε συνεργασία με τη γερμανική Paper Trail Media και άλλα 67 συνεργαζόμενα ΜΜΕ (ανάμεσά τους και ο Guardian), η ICIJ φωτίζει τα επίπεδα διαφθοράς στην Κύπρο, που παραμένουν μεγάλα, επιτρέποντας τη συνεχιζόμενη ροή παράνομων κεφαλαίων από και προς το «αυταρχικό καθεστώς του Ρώσου προέδρου, Βλαντίμιρ Πούτιν» ακόμα και μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022, και τις κυρώσεις της Δύσης που επιβλήθηκαν στη Μόσχα.
Όπως επισημαίνεται στα Cyprus Confidential (ένα σύνολο φακέλων με 3,6 εκατομμύρια αρχεία), οι Ρώσοι ολιγάρχες -με επενδυτικό όχημα την Κύπρο- μετέφεραν περιουσιακά στοιχεία, αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων, το πρώτο διάστημα μετά τη ρωσική εισβολή, όταν η Δύση είχε εξαπολύσει το λεγόμενο «κυνήγι των γιοτ».
Ήδη, από τις αρχές του 2000, το ευνοϊκό φορολογικό, διαδικαστικό, νομικό, γραφειοκρατικό και επενδυτικό κλίμα της Κύπρου μετατράπηκε σύντομα σε πόλο έλξης για πολλούς Ρώσους επιχειρηματίες, οι οποίοι υλοποίησαν επενδύσεις στη γειτονική χώρα, λαμβάνοντας χρηματοδότηση από το τραπεζικό σύστημα για να αποτελέσουν στη συνέχεια επίλεκτη πελατεία στον χώρο του asset management και του private banking.
Το σκάνδαλο με τη χρυσή βίζα σε Ρώσους ολιγάρχες και τα κυπριακά διαβατήρια
Υπενθυμίζεται ότι πριν από την κρίση χρέους που οδήγησε στο κούρεμα καταθέσεων (Μάρτιος 2013) στην Κύπρο, η νησιωτική χώρα ήταν ένας… παράδεισος για τους Ρώσους ολιγάρχες, οι οποίοι «πάρκαραν» τεράστια ποσά στο τραπεζικό σύστημα, την ώρα που η Λευκωσία χορηγούσε αφειδώς κυπριακά διαβατήρια, με το αζημίωτο, στο πλαίσιο του προγράμματος «χρυσή βίζα».
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, η Κύπρος έδωσε υπηκοότητα σε 2.886 Ρώσους υπηκόους, ανάμεσά τους επενδυτές και τις οικογένειές τους, από το 2007 έως και τον Αύγουστο του 2020. Το σύστημα χορήγησης, όπως αποδείχτηκε από την ανεξάρτητη έρευνα των κυπριακών αρχών, ήταν σαθρό, καθώς λειτουργούσε χωρίς επαρκή εποπτεία, με πάνω από τα μισά κυπριακά διαβατήρια να μην πληρούν τις προϋποθέσεις για την έκδοσή τους.
Τις σχετικές αποκαλύψεις για το σκανδαλώδες πρόγραμμα παροχής κυπριακής υπηκοότητας έναντι επενδύσεων είχε κάνει το Al Jazeera, προκαλώντας σάλο στη νησιωτική χώρα, ο οποίος είχε ως αποτέλεσμα να ανακληθούν κυπριακά διαβατήρια σε ξένους υπηκόους, κυρίως Ρώσους και Κινέζους, οδηγώντας επίσης σε παραίτηση τον τότε πρόεδρο της Βουλής, Δημήτρη Συλλούρης, ο οποίος μαζί με τον τότε βουλευτή του ΑΚΕΛ, Χ. Τζιοβάννη, συνεχίζουν να έχουν ανοιχτούς λογαριασμούς με τη Δικαιοσύνη.
Κύπρος, η πύλη εισόδου για τους Ρώσους ολιγάρχες στην ΕΕ
Προϊόν οκτάμηνης δημοσιογραφικής έρευνας με τη συμμετοχή 270 δημοσιογράφων από 54 χώρες, τα Cyprus Confidential διερευνούν τη ρωσική επιρροή στο πολιτικό και χρηματοοικονομικό τομέα της Κύπρου, που παραμένει ισχυρή, δίνοντας έμφαση στην «αποτυχία της ΕΕ» να λάβει ουσιαστικά και αποτελεσματικά μέτρα για ένα τραπεζικό σύστημα που «διογκώθηκε από το παράνομο χρήμα»… εξ Ανατολών. Τα αρχεία αυτά, που χρονολογούνται από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 έως τον Απρίλιο του 2022, περιλαμβάνουν εμπιστευτικούς ελέγχους ιστορικού εταιρειών, οργανογράμματα, οικονομικές καταστάσεις, αιτήσεις τραπεζικών λογαριασμών και μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
«Όταν οι Ρώσοι ήρθαν στην Κύπρο, έφεραν όχι μόνο τη ρωσική διαφθορά. Έφεραν το ρωσικό οργανωμένο έγκλημα. Έφεραν τους Ρώσους πράκτορες των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών» σχολιάζει με νόημα ο Μπόρις Ντεμάς, Ρώσος που διαμένει εδώ και καιρό στην Κύπρο και επικρίνει την επιρροή του Κρεμλίνου.
Τι απαντά η Κύπρος για τα Cyprus Confidential και τους Ρώσους ολιγάρχες
Απαντώντας σε ερωτήσεις της ICIJ, εκπρόσωπος της κυπριακής κυβέρνησης δήλωσε: «Από το 2013, η Κύπρος έχει καταβάλει επίμονες προσπάθειες και έχει καταφέρει να σταθεροποιήσει τον τραπεζικό της τομέα και να καταστεί κορυφαία δικαιοδοσία τόσο για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες όσο και για την επιβολή κυρώσεων». Και πρόσθεσε: «Η Κύπρος διαθέτει σήμερα ένα ισχυρό και στιβαρό πλαίσιο και ο τραπεζικός μας τομέας εφαρμόζει ένα από τα αυστηρότερα ρυθμιστικά πλαίσια διεθνώς».
Ο συγκεκριμένος ισχυρισμός συνδέεται με την επισκόπηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που χρονολογείται από το 2015 για την οικονομία και τον χρηματοπιστωτικό τομέα της Κύπρου, όπως επίσης μια επισκόπηση του 2022 από την κύρια συμβουλευτική ομάδα του Συμβουλίου της Ευρώπης για την καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος και διάφορες αξιολογήσεις του Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένης μιας περυσινής που διαπίστωσε ότι «ο παραδοσιακός τραπεζικός τομέας της χώρας είναι σημαντικά λιγότερο ευάλωτος στο ξέπλυμα χρήματος απ’ ό,τι ήταν μόλις πριν από λίγα χρόνια». Τα πράγματα, όμως, σύμφωνα με τα Cyprus Confidential είναι αρκετά διαφορετικά, επιτρέποντας σε Ρώσους ολιγάρχες να παρακάμπτουν τις ευρωπαϊκές κυρώσεις και να διακινούν κεφάλαια και άλλα περιουσιακά στοιχεία.
Cyprus Confidential: Το γραφείο της PwC στην Κύπρο, η MeritServus και ο Αμπράμοβιτς
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση με το παράρτημα της PwC, μιας από τις μεγαλύτερες λογιστικές εταιρείες παγκοσμίως, στην Κύπρο. Όπως τονίζεται στα Cyprus Confidential, το γραφείο της PwC στην Κύπρο τέθηκε στην υπηρεσία των συμμάχων του Πούτιν εν μέσω του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία, βοηθώντας μεταξύ άλλων τον Alexey Mordashov, έναν από τους πλουσιότερους Ρώσους βιομηχάνους να απομακρύνει μια επένδυση, ύψους 1,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων, από το όνομά του σε μια προσπάθεια να αποφύγει τις ευρωπαϊκές κυρώσεις.
Επίσης, ο συγκεκριμένος Ρώσος επιχειρηματίας φέρεται να επιχείρησε να μεταβιβάσει 600.000 ευρώ σε αδήλωτες πληρωμές από εταιρείες που συνδέονται με το όνομά του σε έναν σημαίνοντα Γερμανό δημοσιογράφο, ο οποίος θεωρείται κορυφαίος ειδικός σε θέματα Ρωσίας, για να υποστηρίξει την έκδοση δύο βιβλίων για τον Βλαντίμιρ Πούτιν.
Σε άλλο σημείο της έρευνας επισημαίνεται ότι «η Βρετανία κατηγόρησε έναν εξέχοντα Κύπριο πάροχο εταιρικών υπηρεσιών, τον Δημήτρη Ιωαννίδη, πως “εν γνώσει του βοήθησε κυρωμένους Ρώσους ολιγάρχες να κρύψουν τα περιουσιακά τους στοιχεία σε πολύπλοκα οικονομικά δίκτυα”. Η ανάλυση δεδομένων του ICIJ δείχνει ότι η εταιρεία του κ. Ιωαννίδη, η MeritServus, χειριζόταν τις καθημερινές δραστηριότητες περισσότερων από 100 κυπριακών εταιρειών και καταπιστευμάτων που ανήκαν ή ελέγχονταν από Ρώσους ολιγάρχες, συμπεριλαμβανομένου του Konstantin Malofeyev, ο οποίος είχε βρεθεί στο στόχαστρο των δυτικών κυρώσεων.
Σύμφωνα με τα αρχεία του Cyprus Confidential, η MeritServus διατηρούσε στενούς δεσμούς και με τον Ρώσο ολιγάρχη και πρώην ιδιοκτήτη της Τσέλσι, τον Ρομάν Αμπράμοβιτς, ο οποίος είχε μεγάλη απήχηση στην Ευρώπη -ελέω της ενασχόλησής του με το ποδόσφαιρο και των αποστάσεων που είχε φροντίσει να κρατήσει από τον Πούτιν την περίοδο πριν και μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Ορισμένοι από τους φακέλους έχουν να κάνουν με δεκάδες εκατομμύρια σε υπεράκτιες πληρωμές που πραγματοποίησε ο Ρομάν Αμπράμοβιτς, όταν ήταν ιδιοκτήτης της Τσέλσι σε ατζέντηδες, σκάουτερ και στελέχη του συλλόγου, προκειμένου να ξεφεύγει από τον έλεγχο του οικονομικού fair play που είχε ενεργοποιήσει η UEFA και με βάση το οποίο είχαν τιμωρηθεί με απαγόρευση μεταγραφών ομάδες, όπως η Παρί Σεν Ζερμέν.
Σύμφωνα με την έρευνα της ICIJ, μεταξύ των 104 Ρώσων δισεκατομμυριούχων που εντόπισε το περιοδικό Forbes το 2023, τα 2/3 εμφανίζονται μαζί με μέλη της οικογένειάς τους στο πελατολόγιο εταιρειών, με έδρα ή παράρτημα στην Κύπρο, που παρέχουν λογιστικές υπηρεσίες ή φορολογικές συμβουλές.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
