THEPOWERGAME
Η ισραηλινή δικαιοσύνη εξετάζει, πλην όμως με αργούς ρυθμούς, αν θα απελάσει στη Μολδαβία τον καταδικασμένο για τραπεζική απάτη Εβραίο ολιγάρχη Ίλαν Σορ, ο οποίος κατηγορείται επίσης για προσπάθειες αποσταθεροποίησης της φιλοδυτικής κυβέρνησης της Μολδαβής προέδρου Μάγια Σάντου με ρωσική ατζέντα. Ο Σορ διέφυγε από τη Μολδαβία το 2020, όταν πρωτοεξελέγη το «Κόμμα Δράσης και Αλληλεγγύης» της Σάντου, θεωρώντας πως η νέα πρόεδρος θα εφαρμόσει την καταδικαστική σε βάρος του απόφαση της δικαιοσύνης για τραπεζική απάτη εν έτει 2014, που κόστισε στην Μολδαβία το 12% του ΑΕΠ της. Έκτοτε έχασε και την έφεση του, που δικάστηκε ερήμην, με αποτέλεσμα η ποινή του να ανέρχεται σε 15ετή φυλάκιση και αποζημίωση 254 εκατ. δολαρίων.
Ποιος είναι όμως ο Ίλαν Σορ και γιατί εξακολουθεί να ασκεί επιρροή στη Μολδαβία, κάτι που διαφάνηκε στις δημοτικές εκλογές που έγιναν στη χώρα την περασμένη Κυριακή και στις οποίες το κυβερνών κόμμα της Σάντου είδε μεικτά αποτελέσματα. Συγκεκριμένα, παρότι συγκέντρωσε γενικώς περί το 40% των συνολικών αποτελεσμάτων και πήγε καλά στις αγροτικές περιοχές, έχασε υποστήριξη στις μεγάλες πόλεις, που επηρεάζονται περισσότερο από την ενεργειακή δυσπραγία που έχει δει η χώρα μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Ο Σορ, πρώην δήμαρχος της πόλης Ορχέι και πρώην βουλευτής με το κόμμα «Σοσιοπολιτικό Κίνημα Ισότητας» που ίδρυσε, και σήμερα έχει μετονομαστεί σε Κόμμα Σορ, γεννήθηκε στο Τελ Αβίβ από Μολδαβούς Εβραίους, που επέστρεψαν στην ανατολικοευρωπαϊκή χώρα τη δεκαετία του ’90. Ηγήθηκε διαφόρων επιχειρήσεων, μεταξύ αυτών των Duty-free του αεροδρομίου (Dufremol), ενώ του ανήκει ο ποδοσφαιρικός όμιλος FC Milsami. Το 2014 τέθηκε επικεφαλής ΔΣ της Savings Bank και λίγα χρόνια αργότερα καταδικάστηκε για μία απάτη ύψους 1 δισ. δολαρίων -και ξέπλυμα μαύρου χρήματος- που κόντεψε να οδηγήσει σε κατάρρευση το τραπεζικό σύστημα της χώρας. Σύμφωνα με την κυβέρνηση, το καλοκαίρι, εν όψει των δημοτικών εκλογών και παρότι βρισκόταν ήδη στο Ισραήλ, η Γεβγένια Γκούτσουλ, προστατευόμενη του ολιγάρχη και υποψήφια του κόμματος Σορ, κέρδισε στις τοπικές εκλογές και αναδείχθηκε κυβερνήτης της Γκαγκαουζίας, ενός θύλακα με Ρουμανόφωνους και Ορθόδοξους τουρκικής καταγωγής κατοίκους, που βρίσκεται σε καθεστώς αυτονομίας από το 1994 και στον οποίο η ρωσική επιρροή είναι ιδιαίτερα ισχυρή. Είναι ενδεικτικό πως σε -παράνομο, για την κεντρική κυβέρνηση- δημοψήφισμα που είχε διενεργηθεί το 2014, περισσότερο από το 98% είχε ψηφίσει υπέρ της ένταξης σε σχεδιαζόμενο ρωσικό οικονομικό μπλοκ και όχι στην ΕΕ. Η νίκη της Γκούτσουλ ήρθε μετά από τις υποσχέσεις του εξόριστου ολιγάρχη, ο οποίος μιλούσε στους ντόπιους από το Ισραήλ μέσω τηλεδιασκέψεων- πως θα επενδύσει 500 εκατ. δολάρια στην περιοχή και θα την μετατρέψει στην «χώρα των ονείρων τους».
Ήταν μέσω της Γκαγκαουζίας -και όχι μόνο- που ο Σορ φέρεται να είχε προχωρήσει στην εισαγωγή «ζεστού ρωσικού χρήματος» προς το κόμμα του, με στόχο την ανατροπή της Σάντου. Πρόσφατα η κυβέρνηση δημοσιοποίησε τα αποτελέσματα δικαστικής διερεύνησης που δείχνουν πως περί τα 600.000 ευρώ την εβδομάδα διοχετεύονταν από τη Ρωσία με διάφορους τρόπους, σε πληρωμές λογαριασμών, μέσω κρυπτονομισμάτων και υπερχρεώσεων στις εταιρείες του Σορ. Ο ολιγάρχης και πολιτικός υποσχόταν ακόμη φθηνό φυσικό αέριο. Να σημειωθεί πως όταν η Μολδαβία αποφάσισε να αιτηθεί υποψηφιότητα κράτους-μέλους στην ΕΕ, η Ρωσία της έκοψε την παροχή στο φυσικό αέριο, οδηγώντας την οικονομία, που βρισκόταν σε ανάπτυξη μετά τον covid και ως το 2021, σε συρρίκνωση κατά 5% πέρυσι, με αποτέλεσμα απόφαση της ΕΕ για διπλασιασμό της βοήθειας προς την Μολδαβία σε 295 εκατ. ευρώ τον περασμένο Μάιο. Το φιλορωσικό μήνυμα και οι οικονομικές υποσχέσεις ήταν στο επίκεντρο της κομματικής ρητορικής του Σάντου, ο οποίος διοργάνωσε κύμα αντικυβερνητικών διαδηλώσεων, ενώ κατηγορείται και για προσπάθεια πραξικοπήματος με τη στήριξη της Μόσχας.
Τον Οκτώβριο του 2022, οι ΗΠΑ έθεσαν στον Σορ και έντεκα ακόμη άτομα, μεταξύ αυτών και τη σύζυγό του, Ρωσίδα ποπ σταρ Γιασμίν, σε λίστα κυρώσεων για «επίμονες κακόβουλες εκστρατείες επηρεασμού και συστηματική διαφθορά». Τον περασμένο Δεκέμβριο, η κυβέρνηση ανακάλεσε τις άδεις έξι τηλεοπτικών σταθμών που βρίσκονται στην κατοχή του, προκειμένου να αποτρέψει την χειραγώγηση της κοινής γνώμης μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Τα περιουσιακά του στοιχεία έχουν παγώσει και ο ίδιος παραμένει στο Ισραήλ, με την Μολδαβία να ζητά εκ νέου την απέλασή του, προκειμένου να εκτίσει την ποινή του.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
