THEPOWERGAME
Μάνος Ανθουλάκης
Αρχισυντάκτης parapolitika.gr
Τεράστιες διαστάσεις έχει λάβει η κόντρα Τουρκίας – Ισραήλ µε αφορµή την εισβολή της «Χαµάς» και τον πόλεµο που εδώ και σχεδόν ένα µήνα µαίνεται µεταξύ των δύο πλευρών.
«Λάδι στη φωτιά» στο εν λόγω ζήτηµα έριξαν οι δηλώσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος, παρά τον διαµεσολαβητικό ρόλο που φερόταν να επιθυµούσε να κρατήσει, πήρε µε κάθε τρόπο ανοιχτή θέση υπέρ της «Χαµάς».
Στην πλειονότητα των δηλώσεών του είχε σταθεί επικριτικά απέναντι στο Ισραήλ, τονίζοντας µάλιστα ότι ο πόλεµος αποτελεί «επίθεση εναντίον των αδελφών µας στη Γάζα».
Οι επιθετικές δηλώσεις Ερντογάν
Δίνοντας και… ελληνικό χρώµα στις απειλές του, απείλησε ότι αυτή τη φορά «θα έρθει µια νύχτα ξαφνικά», αναφερόµενος στο Ισραήλ. Επειτα από όσα είπε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο συλλαλητήριο υπέρ της Παλαιστίνης, χαρακτηρίζοντας το Ισραήλ χώρα-κατακτητή, ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών, Ελί Κοέν, ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση ανακαλεί τους διπλωµάτες της στην Τουρκία και ότι το Τελ Αβίβ θα επανεξετάσει τις σχέσεις του µε την Αγκυρα.
Η ένταση
Το 2010, Ισραηλινοί επιτέθηκαν σε νηοποµπή του κινήµατος «Free Gaza», το οποίο επιθυµούσε να σπάσει τον ναυτικό αποκλεισµό µε σκοπό να παράσχει ανθρωπιστική βοήθεια στους Παλαιστίνιους που ζούσαν στη Λωρίδα της Γάζας. Οι Ισραηλινοί κατέλαβαν τα πλοία που έπλεαν σε διεθνή ύδατα και ενεπλάκησαν σε ανταλλαγή πυρών µε επιβάτες του µεγαλύτερου πλοίου, «Μαβί Μαρµαρά», µε απολογισµό τον θάνατο εννέα ακτιβιστών και τον τραυµατισµό εξήντα.
Το γεγονός αυτό έφτασε στα άκρα τις σχέσεις των δύο χωρών, αλλά η ένταση δεν τελείωσε εκεί. Συγκεκριµένα, το 2014 Νετανιάχου και Ερντογάν εξαπέλυσαν εκατέρωθεν κατηγορίες, ενώ κατά τη διάρκεια µιας διένεξης στη Γάζα ο δεύτερος κατηγόρησε το εβραϊκό κράτος ότι «διατηρεί το πνεύµα του Χίτλερ ζωντανό».
Το γεγονός αυτό είχε προκαλέσει και την παρέµβαση του -τότε- εκπροσώπου των ΗΠΑ, Ελιοτ Ενγκελ, ο οποίος προέτρεψε τον Ερντογάν να ενεργήσει µετά το δηµοσίευµα της τουρκικής εφηµερίδας «Yeni Akit», που καλούσε τους Τούρκους Εβραίους να ζητήσουν συγγνώµη για τις απώλειες αµάχων στη Γάζα.
Αναζωπύρωση
Τα πράγµατα έδειχναν να αλλάζουν, καθώς το 2016 -και έπειτα από παρέµβαση των ΗΠΑ- έγινε το πρώτο βήµα αποκατάστασης των σχέσεων των δύο χωρών. Ειδικότερα, το Ισραήλ απολογήθηκε για το γεγονός στο «Μαβί Μαρµαρά» και κατέβαλε χρηµατική αποζηµίωση στις οικογένειες των θυµάτων, βήµα που όµως δεν αρκούσε προκειµένου να µην ανάψουν ξανά τα αίµατα µεταξύ των δύο εταίρων.
Το 2017 -και έπειτα από την «ανακωχή» και την ανάκαµψη των διπλωµατικών αντιπροσωπειών σε Τελ Αβίβ και Αγκυρα- η Τουρκία προέβη σε διαµαρτυρία για την αναγνώριση της Ιερουσαλήµ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ από την πλευρά του τότε προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραµπ.
Ο Ερντογάν χαρακτήρισε το Ισραήλ «κράτος-τροµοκράτη, που σκοτώνει παιδιά», αναφέροντας πως η Ιερουσαλήµ δεν πρόκειται να καθοριστεί «από ένα κατοχικό κράτος, που καταπατά παλαιστινιακή γη από το 1967». Συνέπεια αυτών υπήρξε το να φτάσει στα όρια η κόντρα τους, µε αφορµή και το ζήτηµα της Παλαιστίνης, που αποτέλεσε τώρα την αιτία για την -όπως φαίνεται- οριστική ρήξη µεταξύ των δύο χωρών.
Η ευκαιρία
Το 2020, σε περίοδο κορονοϊού, Τουρκία και Ισραήλ ήρθαν πιο κοντά σε εµπορικό πλαίσιο, δηµιουργώντας έτσι έναν δίαυλο επικοινωνίας.
Η Τουρκία, που µαστιζόταν από τα οικονοµικά προβλήµατα, αλλά και µε τις διπλωµατικές της σχέσεις να έχουν περιέλθει σε περίοδο «ξηρασίας», επιχείρησε να αξιοποιήσει την ευκαιρία αυτή. Τον τελευταίο χρόνο οµολογουµένως ήρθε το «αποκορύφωµα» στην προσπάθεια συµφιλίωσης µεταξύ των δύο µερών.
Ο Ερντογάν είχε συνάντηση στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 2022 µε τον τότε πρωθυπουργό του Ισραήλ, Γιαΐρ Λαπίντ, ενώ τον Φεβρουάριο ο Ελί Κοέν, Ισραηλινός ΥΠ.ΕΞ., συναντήθηκε µαζί του. Ακόµη, ο Ερντογάν υποδέχθηκε τον Ισραηλινό οµόλογό του, Ισαάκ Χέρτζογκ, στην Άγκυρα τον Μάρτιο.
Αλλο ένα βήµα προς την επίλυση των όποιων ζητηµάτων και την αξιοποίηση του µοµέντουµ έγινε όταν ο Ερντογάν εστίασε στην «ενεργειακή συνεργασία» µεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ, ενώ, σύµφωνα µε τα λεγόµενά του, η αύξηση του όγκου εµπορικών συναλλαγών µεταξύ των δύο χωρών κατά 5,5 δισ. δολάρια κατ’ έτος θα ενίσχυε περισσότερο αυτήν την επιχείρηση.
Πριν από την εκ νέου κρίση του Παλαιστινιακού, ο Τούρκος πρόεδρος είχε υπογραµµίσει τη στήριξή του στις ΗΠΑ αναφορικά µε µια συµφωνία Ισραήλ – Σαουδικής Αραβίας για τη µείωση των εντάσεων στη Μέση Ανατολή.
Οι τίτλοι τέλους στις σχέσεις Ισραήλ – Τουρκίας
Φυσικά, στην άνευ προηγουµένου σύγκλιση των δύο κρατών έπεσαν τίτλοι τέλους µε αφορµή την εισβολή της «Χαµάς» στο Ισραήλ.
Ο Ερντογάν πήρε σαφή θέση υπέρ της ισλαµιστικής οργάνωσης, µε αποκορύφωµα τον βοµβαρδισµό του νοσοκοµείου Αλ Αχλί στη Γάζα. Ανέφερε πως το Ισραήλ «δεν φέρεται ως κράτος στη Λωρίδα της Γάζας», ενώ µέσω του γραφείου επικοινωνίας της τουρκικής προεδρίας και της ανάρτησής του στο Twitter κατηγόρησε το Ισραήλ για fake news.
Το τελευταίο αντιδυτικό παραλήρηµα του Τούρκου προέδρου, µε αναφορές περί «σφαγής» από το Ισραήλ στη Γάζα µε ενοχή της ∆ύσης και τη φράση «Ισραήλ, θα σε ανακηρύξουµε εγκληµατία πολέµου», βάθυνε ακόµη περισσότερο ένα ρήγµα που διαφαινόταν µέχρι πριν από περίπου ένα µήνα ότι αποτελούσε µια κακή ανάµνηση στις διπλωµατικές τους σχέσεις.
*Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή της Κυριακής
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
