Από τις 19 Μαρτίου, όταν ο Ερντογάν απέπεμψε τον κεντρικό τραπεζίτη Νατζί Αγκμπάλ, τον μόνο Διοικητή, που μέσα στα τελευταία σχεδόν 20 χρόνια κατάφερε μέσα στους ούτε τέσσερις μήνες της θητείας του να ενισχύσει την τουρκική λίρα – η Τουρκία χάνει αξιοπιστία και δολάρια.
Οι τουρκικές αρχές έχουν «κάψει» σε παρεμβάσεις στην αγορά συναλλάγματος περίπου 6 δισεκατομμύρια δολάρια από τις 22 Μαρτίου: Αγοράζουν λίρες, σε μια προσπάθεια να στηρίξουν την ισοτιμία του νομίσματος.
Παρά τη νέα σπατάλη «πυρομαχικών», όμως το τουρκικό νόμισμα έχασε άλλο ένα 12% της αξίας του σε σχέση με το δολάριο, σε κάτι περισσότερο από δύο εβδομάδες.
Η συνολική εικόνα των συναλλαγματικών διαθεσίμων της χώρας γίνεται κάθε μέρα και χειρότερη. Αν αφαιρεθούν τα δολάρια που οι αρχές έχουν δανειστεί από τους λογαριασμούς σε συνάλλαγμα στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα, αν αφαιρεθούν επίσης τα δανεικά δολάρια που ο Ερντογάν πήρε με συμφωνίες swap με το Κατάρ – αν δηλαδή αφαιρεθεί η επίδραση της δημιουργικής λογιστικής από τους τουρκικούς λογαριασμούς, τα συναλλαγματικά διαθέσιμα είναι βαθιά στο κόκκινο πλέον: Στα -61 δισ. δολάρια, σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία της τουρκικής Κεντρικής Τράπεζας.
Παρόλα αυτά, ο Ερντογάν φαίνεται να μην ανησυχεί και να συνεχίζει να προωθεί το φαραωνικό του έργο, τη νέα Διώρυγα της Κωνσταντινούπολης, σαν να ζει σε άλλη χώρα, στην οποία οι επενδυτές κάνουν ουρά για να επενδύσουν και δεν φεύγουν τρέχοντας.
Το περασμένο Σάββατο ρύθμισε «νομοθετικά», και με σφοδρές επικρίσεις από την αντιπολίτευση τις χρήσεις γης στις περιοχές που περνά η χάραξη της διώρυγας. Ενώ χθες, πέρασε χειροπέδες σε κάποιους από τους Ναυάρχους που είχαν υπογράψει την επιστολή με την οποία του ασκούσαν σφοδρή κριτική για τη στόχευση του έργου.
Η ερμηνεία είναι απλή: Ο Ερντογάν δεν έχει ΔΝΤ ή άλλους θεσμούς για να προμηθευτεί δολάρια προκειμένου να παρατείνει το οικονομικό του μοντέλο που είναι μια παραλλαγή του φουσκώνω τη φούσκα με δανεικά. Η κεντρική του τράπεζα είναι εκτός του δικτύου των κεντρικών τραπεζών που στηρίζει η μια την άλλη στα δύσκολα με δανεισμό δολαρίων.
Η χρηματοδότηση του Ερντογάν έρχεται από τους άδηλους πόρους που προκύπτουν από τις γεωπολιτικές του περιπέτειες (Λιβύη, Αζερμπαϊτζάν, Συρία), από τα δανεικά από τις μεγάλες δυνάμεις που προσεταιρίζεται εσχάτως, αλλά και το πλούσιο σε δολάρια και ευλογημένο με ρευστότητα Κατάρ.
Αλλά όπως η Ελλάδα και η ευρωπαϊκή περιφέρεια έχουν μάθει, κανείς δεν δανείζει χωρίς μνημόνια και εγγυήσεις. Μπορεί ο Ερντογάν να μην έχει Μνημόνιο, έχει όμως «μνημονιακές υποχρεώσεις».
Για αυτό το λόγο ο Ερντογάν, εν μέσω κατάρρευσης της νομισματικής πολιτικής και λίρας και εκτόξευσης του πληθωρισμού έσπευσε να κλείσει το θέμα των χρήσεων γης γύρω από τις όχθες του φαραωνικού Kanal Istanbul. Οι εκτάσεις ανήκουν ήδη σε εταιρείες συμφερόντων της μητέρας του Εμίρη του Κατάρ, όπως επισημαίνουν τούρκοι δημοσιογράφοι και αντιπολίτευση. Για τον ίδιο λόγο κυνηγάει τώρα τους ναυάρχους που ασκούν σφοδρή κριτική στο έργο την τελευταία εβδομάδα (Δεν είναι οι μόνοι: ο δήμαρχος της Πόλης, οικολόγοι, οικονομολόγοι απλοί πολίτες επισημαίνουν τα οικονομικά και οικολογικά αδιέξοδα του έργου). Υπάρχει όμως μια πλευρά που το στηρίζει το έργο, κι ο Ερντογάν είναι «υποχρεωμένος» να συνταχθεί με αυτήν.
Το Κατάρ έχει επενδύσει στο υπερφιλόδοξο πρότζεκτ έργο, και επιθυμεί να γίνουν όλα όσα πρέπει ώστε η επένδυση του (δεν είναι η μόνη στην Τουρκία) να μην αποδειχθεί «πεταμένα λεφτά». Αποτελεί «προαπαιτούμενο» του Ερντογάν, αν θέλει να βλέπει τη δολαριακή στήριξη του Κατάρ, να κάνει ότι πρέπει για να εξασφαλιστεί η κατασκευή του έργου.
Οι μνημονιακές υποχρεώσεις, λοιπόν, υπάρχουν – και πολύ συχνά ψηφίζονται… Σάββατο.
