Οι εκλογές στην Πολωνία, δρομολογημένες για την ερχόμενη Κυριακή, θεωρούνται από τις σημαντικότερες αναμετρήσεις στην Ευρώπη μέσα στο 2023.
Αφενός, η Πολωνία έχει επιδείξει μεγάλη αποφασιστικότητα στη συνοχή της ΕΕ απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Κατάφερε στην πορεία να απορροφήσει τουλάχιστον ένα εκατομμύριο πρόσφυγες από τη γειτονική χώρα. Αφετέρου, είναι έντονος ο ευρωσκεπτικισμός του κυβερνώντος κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS), γεγονός που μπορεί να παρεμβάλει εμπόδια στην ενότητα της ΕΕ όταν διακυβεύονται κρίσιμα ζητήματα.
Δεν είναι αμελητέες οι συγκρούσεις μεταξύ των Βρυξελλών και της Βαρσοβίας. Η ΕΕ έχει μπλοκάρει την παροχή πάνω από 30 δισ. ευρώ που αναλογούν στην Πολωνία από το Ταμείο Ανάκαμψης, εξαιτίας σύγκρουσης με τη Βαρσοβία για τον διαχωρισμό των πολιτικών εξουσιών και προπάντων την ακεραιότητα της Δικαιοσύνης. Το περασμένο καλοκαίρι ο υπουργός Δικαιοσύνης της Πολωνίας, Ζμπίγκνιου Ζιόμπρο, αποκάλεσε «διεφθαρμένο» το δικαστήριο της ΕΕ ύστερα από απόφαση εις βάρος μεταρρυθμίσεων του δικαστικού συστήματος που προώθησε το PiS.
Οι θετικές επιδόσεις της οικονομίας της Πολωνίας
Σημείο τριβής είναι, επίσης, το μεταναστευτικό, με την Πολωνία να τηρεί μια απόλυτα αρνητική στάση μαζί με την Ουγγαρία και τη Σλοβακία ως προς μια δικαιότερη κατανομή των μεταναστών που περνούν τα σύνορα της ΕΕ. Εντούτοις, ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού στην Πολωνία είναι εφησυχασμένο χάρη στις επιδόσεις της οικονομίας. Κάτω από την ηγεσία του PiS και συγκεκριμένα την τελευταία οκταετία, η οικονομική δραστηριότητα ενισχύθηκε πάνω από 50%, οι μισθοί σχεδόν διπλασιάστηκαν και η ανεργία μειώθηκε κατά το ήμισυ, σύμφωνα με το Bloomberg.
Σε άρθρο του Γερμανικού Ταμείου Μάρσαλ των ΗΠΑ (GMF), η οικονομική πολιτική του PiS αποκαλείται «PiSonomics», αλλά τονίζεται πως η Πολωνία θα παραμείνει σε αυτό το μονοπάτι ανεξάρτητα από το εκλογικό αποτέλεσμα. «Αυτό διότι, κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής του, το PiS έχει εκμεταλλευτεί με δεξιότητα την οικονομική ανάπτυξη της χώρας προς όφελος της πολιτικής κινητοποίησης και της υποστήριξης των ψηφοφόρων», σημειώνεται από τον Γιαν Μπανγκουσλάφσκι, συνεργάτη του GMF.
Αλλά μια 3η θητεία για το PiS στη συνέχεια, δημιουργεί φόβους για μια παγίωση του ευρωσκεπτικισμού στη χώρα. Η επιστροφή του Ντόναλντ Τουσκ μετά τη θητεία του στις Βρυξέλλες και η επανάκτηση της ηγεσίας του κόμματός του Πολιτική Πλατφόρμα (Civic Platform) από το 2021 υπόσχεται μια πιο ομαλή σχέση με τις Βρυξέλλες. Η επανεμφάνισή του στην πολιτική σκηνή έχει βοηθήσει την Πολιτική Πλατφόρμα να διπλασιάσει το ποσοστό της στο 30% έναντι του 35% που διατηρεί το PiS, σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις.
Πολωνία: Η 20ετής αντιπαλότητα Γιαρόσλαφ Κατσίνσκι και Ντόναλντ Τουσκ
Εν μέσω της προεκλογικής περιόδου, ο Τουσκ, πρωθυπουργός της Πολωνίας από το 2007 έως το 2014 και έπειτα πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου την περίοδο 2014-19, δίνει μια τετ α τετ μάχη με τον Γιαρόσλαφ Κατσίνσκι, αναπληρωτή πρωθυπουργό της πολωνικής κυβέρνησης. Η αρνητική χημεία μεταξύ των δυο ανδρών είναι πασιφανής. H αμοιβαία και βαθιά αντιπάθεια έχει βάθος 20ετίας, με τον Κατσίνσκι να χαρακτηρίζει τον Τουσκ το «μεγαλύτερο κακό» και «εχθρό» για τη χώρα.
Ο Κατσίνσκι ισχυρίζεται πως ο Τουσκ θέλει να παραχωρήσει τον έλεγχο της Πολωνίας σε ξένες δυνάμεις ή ακόμη και ότι είναι πράκτορας των Ρώσων. Όταν υπήρξε πρωθυπουργός της Πολωνίας από το 2006 έως το 2007 δεν επισκέφθηκε καν τις Βρυξέλλες. Θεωρεί πως ο Τουσκ συνδέεται ακόμη με το αεροπορικό δυστύχημα στη Ρωσία το 2010, που οδήγησε στον θάνατο τον δίδυμο αδελφό του, Λεχ Κατσίνσκι, που ήταν τότε πρόεδρος της Πολωνίας, αναφέρουν οι Financial Times.
Από την πλευρά του, ο Τουσκ προειδοποιεί πως ο Κατσίνσκι θέλει να αντικαταστήσει το κύρος της Πολωνίας ως κράτος-μέλος της ΕΕ με ένα αυταρχικό καθεστώς υπό το πρότυπο της Ρωσίας. Αυτή η εχθρότητα έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της πολιτικής σκηνής στην Πολωνία. Ανεξάρτητα, όμως, από τις οικονομικές επιδόσεις της χώρας ή την αντιπαλότητα του Κατσίνσκι και του Τουσκ, είναι πολύτιμη η θέση της Πολωνίας στην ΕΕ.
