Τα όρια ανάμεσα στην ελευθερία του λόγου και την παραπληροφόρηση γίνονται δυσδιάκριτα στην πλατφόρμα Χ του Έλον Μασκ, κάποτε γνωστή ως Twitter, με τον ίδιο του Αμερικανό δισεκατομμυριούχο να παραπέμπει σε λογαριασμούς με σοβαρές ανακρίβειες, συμπεριλαμβανομένης νωρίτερα φέτος της λανθασμένης είδησης για μια έκρηξη στο Πεντάγωνο.
Αυτή η σύγκρουση πραγματικών γεγονότων με την παραπληροφόρηση έγινε αισθητή από τα πρώτα 24ώρα του σκληρού πολέμου μεταξύ του Ισραήλ με την Χαμάς. Παραπέμπει δε, στην παραπληροφόρηση και την προπαγάνδα που γίνονταν στην αρχή της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία όχι μόνον στην πλατφόρμα Χ αλλά και στα συγγενή μέσα κοινωνικής δικτύωσης Facebook και TikTok.
Τα περιστατικά είναι αρκετά για να σημάνουν τον συναγερμό των αρμόδιων αρχών. Στην Οδηγία για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες της ΕΕ θεωρείται υποχρέωση των «πολύ μεγάλων επιγραμματικών πλατφορμών» να λαμβάνουν μέτρα κατά της παραπληροφόρησης ή της χειραγώγησης των εκλογών στο διαδίκτυο. Ήδη ο επίτροπος για την εσωτερική αγορά, Τιερί Μπρετόν, απέστειλε επιστολή στον Μασκ, τονίζοντας πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εντόπισε «ενδείξεις» πως η πλατφόρμα χρησιμοποιείται ως μέσο παράνομου περιεχομένου και παραπληροφόρησης με αφορμή τις επιθέσεις της Χαμάς εναντίον του Ισραήλ, οι οποίες ξεκίνησαν το περασμένο Σάββατο και πυροδότησαν το νέο πολεμικό μέτωπο.
Η επιστολή που απέστειλε ο Τιερί Μπρετόν στον Έλον Μασκ
Εντούτοις, ο Μασκ αποποιείται των ευθυνών του τονίζοντας πως η πλατφόρμα Χ δίνει ελεύθερη πρόσβαση (open source) και λειτουργεί με διαφάνεια. Εν συνεχεία, ο Αμερικανός δισεκατομμυριούχος κάλεσε την Κομισιόν να καταγράψει τις παραβιάσεις εις βάρος της Χ για να τις δει το κοινό. Ο Μπρετόν αντέδρασε, γράφοντας στην πλατφόρμα πως ο Μασκ έχει πλήρη επίγνωση της αναφοράς σε «ψευδές περιεχόμενο και την αποθέωση της βίας» και πρόσθεσε πως έγκειται σε «εσάς να δείξετε πως μπορείτε να λάβετε μέτρα».
Μεταξύ της διασποράς ψευδών ειδήσεων συγκαταλέγεται ένας λογαριασμός που υποτίθεται πως αντιπροσώπευε τη Jerusalem Post και υποστήριζε πως ο Μπενιαμίν Νετανιάχου, πρωθυπουργός του Ισραήλ, εισήχθη στο νοσοκομείο. Σε έναν άλλο λογαριασμό αναφέρεται πως ο Λευκός Οίκο ανακοίνωσε επίσημα την αποστολή δισεκατομμυρίων δολαρίων σε νέο πακέτο στήριξης του Ισραήλ, αναφέρει το CNN. Οι Financial Times επιβεβαιώνουν δε πως αναρτήθηκαν βίντεο στην πλατφόρμα Χ με μάχες που προέρχονταν από ηλεκτρονικό παιχνίδι. Οι περιπτώσεις παραποιημένων φωτογραφιών είναι δε αρκετές.
Μετά την εξαγορά του Twitter έναν χρόνο πριν, ο Μασκ προχώρησε σε μαζικές απολύσεις και αποδυνάμωσε τον έλεγχο περιεχομένου με το αφήγημα πως τάσσεται υπέρ της ελευθερίας του λόγου. Ειδήμονες, ωστόσο, τονίζουν πως έτσι πηγές παραπληροφόρησης έχουν παρεισφρήσει στην πλατφόρμα με νέους τρόπους. Παραδείγματος χάριν, ο Μασκ υποχρέωσε από φέτος την πληρωμή συνδρομής σε όσους ήθελαν να έχουν το σήμα του blue check, το οποίο αφορούσε κάποτε στους επαληθευμένους χρήστες. Σήμερα το status αυτό απολαμβάνουν όσοι πληρώνουν συνδρομή, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται ψεύτικοι λογαριασμοί με διασημότητες ή ακόμη και τον Πάπα.
Η αλλαγή στην «αρχιτεκτονική της πλατφόρμας που προώθησε ο Ίλον Μασκ δυσχεραίνει την πρόσβαση στην αξιοπιστία μιας πηγής» σχολιάζει στους Financial Times ο Έμερσον Μπρούκινγκ, συνεργάτης του Digital Forensic Lab που υπάγεται στο Altantic Council.
