THEPOWERGAME
Σε μια εμπορική διαμάχη αποδίδεται, κυρίως, η έντονη αντιπαράθεση της Πολωνίας με την Ουκρανία, μια εξέλιξη που επισκιάζει τη συνοχή του ΝΑΤΟ απέναντι στην επιθετικότητα της Ρωσίας και αποξενώνει δυο χώρες με αμοιβαία στρατηγικά συμφέροντα στην ευρύτερη περιοχή.
Στο επίκεντρο αυτής της εμπορικής διαμάχης βρίσκονται τα τρόφιμα και ειδικότερα τα σιτηρά της Ουκρανίας, καταδεικνύοντας τις αλυσιδωτές αντιδράσεις που έχει προκαλέσει η ρωσική εισβολή.
Εν όψει των προεδρικών εκλογών στην Πολωνία, οι οποίες είναι δρομολογημένες για τα μέσα Οκτωβρίου, το κυβερνών κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) παράτεινε την απαγόρευση των εισαγωγών σιτηρών από την Ουκρανία μαζί με την Ουγγαρία και τη Σλοβακία, παραβλέποντας την άρση των προσωρινών περιορισμών που είχε εγκρίνει η Ε.Ε.
Οι εντάσεις κλιμακώθηκαν όταν ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βλοντίμιρ Ζελένσκι, αναφέρθηκε σε ορισμένα κράτη-μέλη της Ε.Ε που «προσποιούνται αλληλεγγύη υποστηρίζοντας έμμεσα τη Ρωσία» στο πλαίσιο της πρώτης ομιλίας που έδωσε αυτοπροσώπως στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ την περασμένη Τρίτη. Την επόμενη ημέρα, δηλαδή στις 20 Σεπτεμβρίου, ο Πολωνός πρωθυπουργός, Ματέους Μοραβιέτσκι, δήλωσε στο ιδιωτικό τηλεοπτικό κανάλι Polsat News πως «δεν θα μεταφέρουμε πια όπλα στην Ουκρανία».
Πρόκειται για μια στροφή 180 μοιρών στις σχέσεις που έχουν καλλιεργηθεί μεταξύ της Βαρσοβίας και του Κιέβου μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Ιδιαίτερα εάν αναλογιστεί κανείς πως πέρυσι η Πολωνία είχε στηρίξει πλήρως την απόφαση της Ε.Ε να άρει δασμούς που προϋπήρχαν στις εισαγωγές σιτηρών από την Ουκρανία. Αλλά η Πολωνία σε αυτήν τη φάση θεωρεί πως δεν εισπράττει από το Κίεβο την ευγνωμοσύνη που θα έπρεπε για τη συμπαράσταση σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένης της υποδοχής πάνω από 15 εκατομμύρια προσφύγων από την Ουκρανία.
Με την απόφαση αυτή, η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Μοραβιέτσκι επιδιώκει να θωρακίσει τα συμφέροντα των αγροτών της χώρας, οι οποίοι εξέφρασαν βαθιά δυσαρέσκεια για τις χαμηλές τιμές που πωλείται το καλαμπόκι, το σιτάρι, το ηλιέλαιο και η ελαιοκράμβη από την Ουκρανία. Αυτή η εμπορική διαμάχη «επισημοποιήθηκε» τον Απρίλιο.
Τότε η Πολωνία ηγήθηκε μιας συμμαχίας χωρών-μελών της Ε.Ε από την κεντρική και ανατολική Ευρώπη για την απαγόρευση των εισαγωγών σιταριού, κριθαριού, ελαιοκράμβης και ηλιέλαιου από την Ουκρανία. Τελικά η Ε.Ε έδωσε το πράσινο φως στην Πολωνία, την Ουγγαρία, τη Σλοβακία, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία να μην πωλούνται προσωρινά τα προϊόντα αυτά στις οικονομίες τους. Αλλά τελικά η Πολωνία αποφάσισε να παρατείνει τα μέτρα, καθώς οι πολιτικές πιέσεις είναι μεγάλες εν όψει των εκλογών παρά το ότι το κυβερνών κόμμα φαίνεται να προηγείται στις δημοσκοπήσεις.
Από την άλλη πλευρά, το Κίεβο προσπαθεί να αντλήσει με κάθε τρόπο έσοδα από τις αγροτικές εξαγωγές, δεδομένου ότι το Κρεμλίνο αρνήθηκε να ανανεώσει την Πρωτοβουλία της Μαύρης Θάλασσας και έτσι δεν μπορούν να μεταφερθούν φορτία από εκεί. Η οικονομία της χώρας έχει υποστεί βαθύ πλήγμα, ενώ η φθορά του αμυντικού εξοπλισμού είναι μεγάλη από τους αδιάκοπους βομβαρδισμούς των Ρώσων.
Το Κίεβο εκτιμά πως χρειάζεται πάνω από 750 δισ. δολάρια σε δωρεές, δάνεια και επενδύσεις για την ανοικοδόμηση της χώρας, ένα ποσό που είναι υπερτριπλάσιο του προϋπολογισμού της Ε.Ε. Οι προσπάθειες της πολιτικής ηγεσίας να εξασφαλίσει πόρους είναι διαρκείς. Πληροφορίες του Bloomberg αποκάλυψαν πως ο Ζελένσκι είχε συναντήσεις και με μεγαλοεπενδυτές της Wall Street στη Νέα Υόρκη, συμπεριλαμβανομένου του Μπιλ Άκμαν της Pershing Square Capital Management και του Κεν Γκρίφιν της Citadel LLC.
Αναλυτές διαβλέπουν μια αποκλιμάκωση του τεταμένου κλίματος, τονίζοντας πως χρειάζεται ομόφωνη έγκριση των κρατών-μελών της Ε.Ε για την παροχή στην Ουκρανία 20 δισ. ευρώ για εξοπλισμούς, μέσα στην επόμενη τετραετία. «Δεν νομίζω πως θα υπάρξει μια δραματική αλλαγή στη συμμαχία αυτή», σχολίασε ανώνυμα αξιωματούχος της Ε.Ε στους Financial Times.